Παιδιά χωρίς δικαιώματα υπάρχουν παντού, είναι αυτά που κοιμούνται στους δρόμους της Καλκούτας, είναι τα εγγόνια των επαναστατών της Μπιάφρας που συνεχίζουν την αντίσταση, είναι οι έφηβοι διαδηλωτές Αφροαμερικανοί, είναι τα παιδιά που υποφέρουν παντοιοτρόπως στις χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Αύριο 11 Δεκεμβρίου είναι η 68η επέτειος της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Παιδιού και ίδρυσης της UNICEF, το ακρωνύμιο της οποίας σημαίνει ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΩΝ ΗΝΩΜΈΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ.
Εκατομμύρια παιδιά σώθηκαν -και σώζονται- με τη βοήθεια των προγραμμάτων της UNICEF σε όλα τα πλάτη και τα μήκη.
Προγράμματα της εφαρμόστηκαν και στην μεταπολεμική Ελλάδα, το τελευταίο διήρκησε μέχρι και τη δεκαετία του 1960.
“Πρώτα τα παιδιά” ήταν ένα από τα εμπνευσμένα συνθήματα της UNICEF ακριβώς για να ενεργοποιήσει όλες τις κοινωνικές ομάδες και τις Αρχές στις προτεραιότητες της Διακήρυξης.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει σήμερα κι έχουμε παιδιά χωρίς δικαιώματα σε αναπτυγμένες κοινωνίες, όπως η δική μας.
Λάθη στην ανάπτυξη
Τα λάθη που κάνουμε από άγνοια, αδιαφορία ή από παραλείψεις στη φροντίδα μας για τα παιδιά παραβιάζουν ευθέως τα δικαιώματά τους. Πρόσφατες έρευνες αναδεικνύουν τη σοβαρή επίδραση που έχει η διατροφή τους στην ανάπτυξη της μνήμης εργασίας της πλέον σημαντικής γνωστικής λειτουργίας.
Η αλόγιστη κατανάλωση κορεσμένων σε λίπη τροφών, εκτός από την παχυσαρκία, προκαλεί δυσλειτουργίες στην ποιότητα ζωής των παιδιών και των ενηλίκων.
Ο ηχοβολισμός των παιδιών με ντεσιμπέλ, σε όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα, ξεπερνά την αντοχή τους και περνά απαρατήρητος.
Δεν “βλέπουμε”την κατανάλωση αλκοόλ από παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας. Το ίδιο συμβαίνει με τις ώρες του νυχτερινού ύπνου τους η συνεχής μείωση τους είναι μια πραγματικότητα.
Η εικόνα των λαθών συμπληρώνεται με τις παραλείψεις πολλών να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτυχθούν γνωστικά στα δύο συγκεκριμένα χρονικά παράθυρα της νηπιακής και της εφηβικής τους ζωής.
Ελλείμματα στην Εκπαίδευση
Τα ελλείμματα στην Εκπαίδευση μας είναι διαχρονικά και μεταλλασσόμενα. Πριν μερικές δεκαετίες μας έλλειπαν αίθουσες διδασκαλίας, άλλες χρονιές μας έλλειπαν προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των παιδιών και πρόσφατα έχουμε έλλειψη εκπαιδευτικών και χρηματοδότησης.
Τα ελλείμματα που κληροδοτεί η μια γενιά στην άλλη δεν αφορούν πάντα αριθμούς. Η ποιοτική διάσταση βαρύνει περισσότερο ιδιαίτερα όταν δεν ισοσκελίζεται με το μεράκι, το φιλότιμο και την εθελοντική προσφορά γονιών και διδασκόντων.
Η ιδιομορφία του προβλήματος είναι ότι η κάθε ενδιαφερόμενη κοινωνική ομάδα κάνει την δική της καταγραφή-απογραφή των ελλειμμάτων. Κι επειδή αυτές δεν συμπίπτουν προκαλούν συγκρούσεις ατελέσφορες. Χαμένα στην ερμηνεία των είναι τα παιδιά που συνθλίβονται και χάνουν τις πιο πολύτιμες περιόδους της ανάπτυξης τους.
Παραλείψεις κοινωνικές
Η παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών είναι συνεχής, καθημερινή κι ατιμώρητη. Θα χρειαζόταν ένα ειδικό σώμα εισαγγελέων να κυνηγά τους παραβάτες της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Μερικά παραδείγματα παραθέτω:
• Είναι καθημερινή η έκθεση των παιδιών στην τηλεοπτική βία, στις βωμολοχίες και στις άμεσες ή έμμεσες απειλές που εκτοξεύουν οι ήρωες των σειρών που προβάλλονται πριν τις 9 κάθε βράδυ.
• Αν οι γονείς είναι συνειδητοποιημένοι δεν ανοίγουν την τηλεόραση τους, όμως το νοσηρό περιβάλλον των ίδιων συνθημάτων είναι παντού στους τοίχους μας, στις αυλές των σχολείων, στα πάρκα, στις βιβλιοθήκες. Είναι αδύνατον να γλυτώσεις.
• Μια μικρή μερίδα παιδιών επαιτεί ακόμη και την ώρα που θα έπρεπε να είναι στο Σχολείο τους.
• Οι κατ’ έθιμο καταλήψεις των σχολείων δίνουν την ευκαιρία σε ομάδες παιδιών να εθιστούν σε παραβατικές συμπεριφορές για τις οποίες φυσικά δεν ελέγχονται και οι οποίες συγχωρούνται αγωνιστικά. Το γεγονός ότι έτσι παραβιάζονται τα δικαιώματα τους περνά απαρατήρητο κι αυτό είναι το πιο ανησυχητικό.
Συμπέρασμα
To σημείωμα καταγράφει -κάθε χρόνο εδώ και 3 δεκαετίες- τη σταθερή μετακίνηση πολλών από την κουλτούρα του χαρακτήρα, στην κουλτούρα της επίδειξης που δεν έχει σαν προτεραιότητα της τα Δικαιώματα των Παιδιών.
Οφείλουμε να θυμόμαστε ότι τα Δικαιώματα δεν περιορίζονται στην παροχή τροφής, στέγης και βασικής Παιδείας.
Για όσους ενδιαφέρονται, το πλήρες κείμενο της Σύμβασης είναι στον ιστότοπο “www.unicef.gr”.
*μέλος της Γ.Σ. της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ
