Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

Ως “ιερή” τέχνη

«Αλλά τότε ακόμα υπήρχανε
τριανταφυλλιές με σημασία θρησκευτική
αλληλούια
η Κυρία των Αγγέλων
με χρυσό αλεξίπτωτο
κατέβαινε ως το μαξιλάρι σου…»
(απόσπασμα [2.])
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ / “Ο ΚΗΠΟΣ ΒΛΕΠΕΙ”

Αγιογραφία είναι η τέχνη της απεικόνισης ιερών προσώπων ή θρησκευτικών σκηνών. Είναι η ζωγραφική παράσταση θρησκευτικών θεμάτων. Η ανάγκη για απόδοση των χαρακτηριστικών των ιερών προσώπων από τους αγιογράφους προϋποθέτει τη συνέπεια σε ορισμένα εικονογραφικά χαρακτηριστικά, τα οποία συνδέουν την εικόνα με το πρωτότυπο. Η αγιογραφία είναι τέχνη με βάθος, ωστόσο η εικόνα διαιωνίζει πρόσωπα αγίων και οσίων γι’ αυτό και δεν δέχεται τις παρεκκλίσεις. Είναι πνευματική τέχνη, όμως χρωματικές και άλλες παραλλαγές επιτρέπονται στο μέτρο του δυνατού.

Στην περίπτωση του Νίκου Κληρονόμου η ιερή τέχνη της ιστόρησης των θείων μορφών, μετουσιώνεται σε μια καλλιτεχνική σπουδή που καταφέρνει θαυμαστά να προσδώσει στο έργο επιπλέον συγκίνηση, αλλά και ένα συναίσθημα συνοχής, ισορροπίας, τάξης και ολότητας. Οι εικόνες του μεταγγίζουν μια αίσθηση ψυχολογικής τάξης, αρμονίας και ταυτόχρονα αβίαστα ενεργοποιούν δέος με το εκφραστικό τους περιεχόμενο που αποκαλύπτει συμβολισμούς και νοήματα.

Είναι μια απροσδιόριστη διεργασία εικασίας και πνευματικής ανάτασης η επαφή με τα έργα του. Ο δημιουργός καταφέρνει να οδηγήσει με την απόδοση της εικόνας του, όχι απλά σε μια οπτική μαρτυρία, αλλά στη βαθύτερη σημασία των αντιληπτικών μορφών.

Τα οικεία θέματα των εικόνων του διαμορφώνουν με έναν ακαθόριστο τρόπο μια μυστηριακά οικουμενική αίσθηση που δεν ανάγεται σε λέξεις, αλλά υποβάλλει σε προσωπικούς συνειρμούς και διάλογο με ποιητικές αναλογίες, με υψηλές αισθητικές ποιότητες που επηρεάζουν τη συμβολική συνδήλωση.

Η εικονογραφία του συντελείται συχνά σε κομμάτια ξύλου ή σε παλιά ξύλινα στοιχεία που έχουν περιπέσει σε αχρησία από παραδοσιακές οικίες, στα οποία ο ίδιος δεν παρεμβαίνει ως προς το σχήμα, αλλά επιτυγχάνει να εναρμονίσει απόλυτα τις φόρμες της σύνθεσης του σε αυτά, προσδίδοντας τους μια μοναδική υποβλητική δύναμη.

Ο στόχος της εικόνας είναι να αποκαλύψει στους ανθρώπους το υπερκόσμιο. Η αγιογραφία είναι ιερή τέχνη γιατί είναι θεολογική ζωγραφική και επιδιώκει να απεικονίσει, όχι τόσο την πιστότητα των μορφών, αλλά το βάθος των συμβολισμών, να προσδώσει υπόσταση πνευματική και να διαμεσολαβήσει στην επικοινωνία του ανθρώπου με το θείο. Ο αγιογράφος είναι πάντα δεσμευμένος. Αλλά το συναίσθημα του αγιογράφου, την ώρα της δουλειάς, επηρεάζει σαφώς το τελικό αποτέλεσμα.

Ο Νίκος Κληρονόμος έχει επηρεαστεί από την Κρητική και Μακεδονική Σχολή, αλλά η υπομονή που τον χαρακτηρίζει, η γνώση, η καλλιτεχνική πειθαρχία, η λεπτή δεξιότητα και η βαθιά του αφοσίωση στην τέχνη της αγιογραφίας έχει προσδώσει αναγνωρίσιμο χαρακτήρα στα έργα του ο οποίος συνεχώς εξελίσσεται. Ο ίδιος επισημαίνει:
«Η εικόνα είναι λειτουργική πράξη, γιατί ζωγραφική σημαίνει να κάνεις ορατά τα αόρατα, να γράφεις την ζωή»

Με αυτό οδηγό και με πάθος για την τέχνη, ο Νίκος Κληρονόμος και ο γιος του Γιάννης, διατηρούν εδώ και μερικά χρόνια ένα εργαστήριο αγιογραφίας και συντήρησης έργων τέχνης στο καλλιτεχνικό χωριό “ΒΕΡΕΚΥΝΘΟΣ”. Έχει στο ενεργητικό του πολλές ατομικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, φορητές εικόνες και τοιχογραφίες σε πέντε ναούς. Κυρίως αυτό που τον διακρίνει είναι η σιωπηρή του προσήλωση στην ιερή τέχνη και ως ζωγράφος επίσης δεν σταματά ποτέ να εμψυχώνει ανθρώπους κάθε ηλικίας που επιθυμούν να εκφραστούν με τη ζωγραφική

Σε ενδεικτικές ερωτήσεις μου για την αγιογραφία απαντά πολύ λιτά και επιγραμματικά, γιατί προφανώς προτιμά να «μιλάει» πολύ εύγλωττα και πλούσια με τις εικόνες του:

«-Η αγιογραφία είναι το σημείο σύνδεσης  του εγκόσμιου με το υπερκόσμιο. Η εικόνα είναι το μέσο επικοινωνίας ανάμεσα στον άνθρωπο και την εικονιζόμενη μορφή. Πώς όμως ο αγιογράφος βάζει τη δική του σφραγίδα στο έργο; Η αγιογραφία είναι ελεύθερη τέχνη;

– Ο κάθε αγιογράφος λειτουργεί με δικά του κριτήρια. Με δικές του ευαισθησίες και αναζητήσεις. Η αγιογραφία δεν είναι ελεύθερη τέχνη, υπόκειται σε κανόνες που ο αγιογράφος οφείλει να ακολουθεί και να σέβεται.

– Ποιες είναι οι επιρροές σας; Η βυζαντινή αγιογραφία, ποιοι σας έχουν εμπνεύσει?

– Γενικότερα επιρροές δέχτηκα από την Κρητική σχολή και την Μακεδονική, αλλά πιστεύω ότι το αποτέλεσμα της δουλειάς μου είναι, μιας και είμαι αυτοδίδακτος,, κυρίως είναι διαφορετική και έχει έναν άλλο χαρακτήρα.

– Έχετε αγιογραφήσει αρκετούς ναούς Το τελετουργικό της διαδικασίας πόσο διαφέρει στα συναισθήματα που σας προκαλεί από τη διαδικασία δημιουργίας μιας εικόνας σε ξύλο ή σε κάποιο παλιό κομμάτι ξύλου που είχε μια άλλη λειτουργία?

– Η αγιογράφηση ενός ναού είναι η κορυφαία στιγμή στην καλλιτεχνική του διαδρομή!!! Έχει την εμπιστοσύνη και την αποδοχή από κάποιους ανθρώπους και του δίνεται η ευκαιρία να δημιουργήσει μέσα σε έναν ναό, να αφήσει αν θες τη σφραγίδα του σε έναν ιερό χώρο και επιπλέον η δουλειά του με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει για πάρα πολλά χρόνια».

*Οι φωτογραφίες που πλαισιώνουν το κείμενο προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Κληρονόμου και τον ευχαριστώ θερμά για την παραχώρηση τους για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
https://verekinthos.com/
http://www.findglocal.com/GR/Chani%C3%A1/1158322927571621/Klironomos-Art
https://www.facebook.com/klironomos.art/

Βιβλιογραφία –Πηγές
ΥΠΕΠΘ-ΥΠΠΟ-ΓΓΕΕ,( 2003) Πρόγραμμα ΜΕΛΙΝΑ: Εκπαίδευση και Πολιτισμός, ΦΑΚΕΛΟΣ: «Η γνήσια ελληνική τέχνη της αγιογραφίας δια μέσου των αιώνων», Με τη στήριξη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.κ. Ειρηναίου της Ιεράς Μητροπόλεως Κυδωνίας και Αποκορώνου Χανίων, ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ «ΜΕΛΙΝΑ» ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
Ελύτης Ο., (2002) «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας»,«Οδυσσέας Ελύτης – Ποίηση», εκδ. Ίκαρος, 2002.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα