Ένα παλιό “εσωτερικό” χωριό του Ακρωτηρίου που διατηρεί ακόμα το παλιό του χρώμα με άλλες παραδοσιακές κατοικίες να έχουν ανακαινιστεί και άλλες να παραμένουν όπως παλιά, ενώ αρκετές που γκρεμίστηκαν στη θέση τους έχουν κτιστεί σύγχρονα διαμερίσματα με πολλά εξ αυτών για τουριστικές ανάγκες. Πρόκειται για το χωριό Γκαλαγκάδo ή Παζινό που επισκεφτήκαμε καταγράφοντας την ιστορία του.
Στο χωριό μας ξενάγησε ο 70χρονος Νίκος Πλουμιστάκης, γέννημα θρέμμα της περιοχής. «Καλωσορίζουμε τα “Χανιώτικα νέα” στο όμορφο χωριό μας Γκαλαγκάδo εδώ στο ιστορικό Ακρωτήρι, έναν τόπο όπου στα παιδικά μου χρόνια και πολλά ακόμα στη συνέχεια τα 14 όλα κι όλα χωριά του διατηρούσαν μικρότερο μεν πληθυσμό, αλλά με αρκετές πολύτεκνες οικογένειες», υπογράμμισε ο κ. Πλουμιστάκης ο οποίος συνεχίζοντας, απάντησε σε ερωτήσεις που του κάναμε.
«Ένα από τα όνειρά μου ήταν να γράψω κάποτε την ιστορία του χωριού που γεννήθηκα, μεγάλωσα και τα κατάφερα εκδίδοντας κατά το παρελθόν τρία βιβλία. Αντιλαμβανόμενος, όμως την αδυναμία στο χώρο της έγκριτης αγαπημένης μας εφημερίδας θα είμαι όσο γίνεται περισσότερο περιληπτικός στην μεγάλη ιστορία που έχει το χωριό και γενικότερα το Ακρωτήρι. Ο παλιός οικισμός “Γκαλαγκάδος” , έτσι λεγόταν, βρισκόταν αρκετά μακριά από τον σημερινό, στην οροσειρά του Γουβερνέτου εις το βορειώτατο άκρο του Ακρωτηρίου. Η μετοικεσία των κατοίκων του παλαιού οικισμού στον νέο που χτίστηκε πρέπει να έγινε περί τα τέλη του 16ου αιώνα λόγω των συχνών εξορμήσεων από τους πειρατές. Στο νέο χωριό που ήρθαν, η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος κτίσμα του 16ου αιώνα (1500-1600) προϋπήρχε του νέου οικισμού και η παράδοση θέλει τους κατοίκους του νέου χωριού να εκκλησιάζονται στο μοναστήρι. Το νέο χωριό απέχει από την πόλη των Χανίων 12 χιλιόμετρα και βρίσκεται ανατολικά του μοναστηριού πλάι στον κεντρικό δρόμο από και προς αερολιμένα».
Ο κ. Πλουμιστάκης μας είπε πως «αξίζει να τονιστεί ότι στο Ακρωτήρι ήρθαν και εγκαταστάθηκαν τρεις Ενετοί άρχοντες. Πρόκειται για την περίοδο που οι Ενετοί με ταχύ ρυθμό εποικίζουν την πόλη των Χανίων. Ο μεν Παζινός εγκαταστάθηκε στην κτηματική περιφέρεια του σημερινού χωριού “Παζινός” από το οποίο φέρει μετά το έτος 1957 το όνομα του ως μετονομασία από “Γκαλαγκάδου”. Ο δεύτερος ονόματι Μουζουράς εγκαταστάθηκε στο σημερινό χωριό Μουζουρά από τον οποίο φέρει μέχρι και σήμερα το όνομα του. Ο τρίτος τώρα Ενετός άρχοντας ονομαζόταν Αρώνης και εγκαταστάθηκε στο σημερινό χωριό Αρώνι…».
Συνεχίζοντας ο κ. Πλουμιστάκης τόνισε ακόμα: «Εγώ γεννήθηκα εδώ το 1953 και είμαι σήμερα 70 ετών. Στα παιδικά μου χρόνια που πήγαινα στο δημοτικό μαζί με τους συμμαθητές μας από τα Καθιανά που δεν είχαν εκεί σχολείο πλησιάζαμε τα 70 παιδιά στο μονοθέσιο ολοήμερο εξατάξιο σχολείο μας με έναν δάσκαλο. Και λέω ολοήμερο γιατί στα χρόνια τα δικά μου μας παρείχαν μεσημεριανό γεύμα, ενώ το πρωί γάλα και μετέπειτα πρόγευμα. Όμορφα χρόνια και ας επικρατούσε φτώχεια, υπήρχε αγάπη και αλληλουποστήριξη μεταξύ μας. Τα περισσότερα από τα παλιά σπίτια κατεδαφίστηκαν ενώ αρκετά αναστηλώθηκαν και το χωριό μας διατηρεί ακόμα το παλιό χρώμα όπως θα δείτε κι εσείς περπατώντας στα στενά σοκάκια του. Το νερό για όλο το Ακρωτήρι ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα γιατί μία ήταν όλη κι όλη η πηγή που έτρεχε καθαρό νερό αλλά στην Περβολίτσα. Υπήρχαν βέβαια και στο λεκανοπέδιο του Βόθωνα πηγάδια με αρκετό νερό και άλλη μία πηγή στην βόρεια πλευρά του κόλπου της Σούδας με υφάλμυρο νερό. Έτσι λοιπόν, όλα τα σπίτια είχαν και την στέρνα τους με νερό που συγκεντρωνόταν από τα κεραμίδια και τις ταράτσες των σπιτιών. Οι μανάδες με τις γιαγιάδες μας ζύμωναν και κάθε σπίτι είχε επίσης τον δικό του τον φούρνο. Υπήρχαν και αρκετά οικογενειακά αλώνια που εξυπηρετούσαν όλο το χωριό. Σήμερα δεν μπορούμε να μιλάμε για χωριό αφού ο οικισμός έχει επεκταθεί και ο πληθυσμός πολλαπλασιαστεί…».
