Το πρωτόλειο πόνημα του Ιωάννη Ντουντουλάκη Οι συμβολισμοί, ο χρόνος και το μεταβατικό αντικείμενο στο έργο του Charles Dickens «Μια χριστουγεννιάτικη Ιστορία», θα μπορούσε να είχε τον τίτλο Μια διαφορετική ανάγνωση της χριστουγεννιάτικης Ιστορίας του Τσαρλς Ντίκενς, καθώς για πρώτη φορά γίνεται ψυχαναλυτική προσέγγιση στο συγκεκριμένο έργο του διάσημου Άγγλου συγγραφέα. Από το 1843 που πρωτοδημοσιεύθηκε η χριστουγεννιάτικη Ιστορία μέχρι σήμερα διατηρεί την αξία της, διότι παρουσιάζει και εξυμνεί τις αρετές της κοινωνικής αλληλεγγύης, της αγάπης στον συνάνθρωπο, την ελεημοσύνη, καθώς και την νίκη της ηθικής και του καλού ενάντια στο κακό. Όλα αυτά αποδίδονται συμβολικά μέσα από τη δράση των πρωταγωνιστικών χαρακτήρων, ενώ το κλειδί για την ερμηνεία είναι ο Χρόνος. Ο συγγραφέας με τη χρήση της ψυχανάλυσης αποκωδικοποιεί τους συμβολισμούς του έργου και αναλύει τον Χρόνο σε όλες του τις διαστάσεις, ξεκινώντας από την διαπίστωση ότι τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι τα ορόσημα της γέννησης του Θεανθρώπου (έναρξη της ζωής του) και η αρχή του νέου έτους. Ταυτόχρονα, στέκεται στα φαινόμενα της ζωής και του θανάτου, στην αρχή και στο τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης. Με τη βοήθεια του Freud εξηγεί και τα μεταβατικά αντικείμενα του πρωταγωνιστή Σκρουτζ, καθώς και τις ψυχικές μεταβολές του σε σχέση με τα φαντάσματα των Χριστουγέννων. Με άλλα λόγια, στρέφεται στο υποσυνείδητο και στα κρυμμένα πάθη, λάθη, πληγές που συγκροτούν την προσωπικότητα και οικοδομούν την κοσμοθεωρία του πρωταγωνιστή της ιστορίας. Επίσης, ο Ιωάννης Ντουντουλάκης δεν ξεχνά να εξάρει το έργο και τη ζωή του Τσαρλς Ντίκενς, ο οποίος διακρίθηκε ως μεγάλος κοινωνικός αναμορφωτής και φιλάνθρωπος, πρωταγωνιστώντας στην ίδρυση του πρώτου Παιδιατρικού Νοσοκομείου στην Αγγλία και καταγγέλλοντας την απάνθρωπη παιδική εργασία.
«Ο Τσαρλς Ντίκενς αναμοχλεύει και φέρνει στην επικαιρότητα, με θαυμαστή δεξιοτεχνία, διαχρονικά φιλοσοφικά ερωτήματα σε σχέση με τον Χρόνο και τη ζωή, την ανθρώπινη ύπαρξη και τις πανανθρώπινες αξίες, τον καλό ή κακό θάνατο». Αυτό το συμπέρασμα του συγγραφέα θυμίζει την οντολογική προσέγγιση του Χάιντεγκερ, ο οποίος θέτει το ερώτημα «Ποιός είναι ο άνθρωπος» σε σχέση πάντα με τον Χρόνο, ενώ ταυτόχρονα ανακαλεί την «ακούσια μνήμη» (η ανάμνηση, η οποία εμφανίζεται ξαφνικά στο μυαλό ενός ανθρώπου μετά από μια πράξη), όπως αυτή παρουσιάζεται στον Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Μαρσέλ Προυστ.
Εν κατακλείδι, θα λέγαμε ότι ο Ιωάννης Ντουντουλάκης ξαφνιάζει ευχάριστα τον αναγνώστη, καθώς παρουσιάζει ένα έργο το οποίο συνδυάζει την τέρψη με την ωφέλεια. Η ενδελεχής μελέτη της πολυδιάστατης ψυχοσύνθεσης των πρωταγωνιστικών χαρακτήρων και της ερμηνείας των συμβολισμών σε συνάρτηση με τον Χρόνο επιτρέπει στον αναγνώστη την πλήρη κατανόηση του κειμένου, αναδεικνύοντας την άριστη επιστημονική κατάρτιση του συγγραφέα, καθώς και την προσωπική του στάση ζωής, η οποία στηρίζεται σε δύο λέξεις: «Να χαμογελάς». Άλλωστε, το ευτυχές τέλος της χριστουγεννιάτικης Ιστορίας του Ντίκενς δίνει ακριβώς αυτό το αίσθημα χαράς.
