Ο άνθρωπος και η φιλία

Καθημερινά, εδώ και χρόνια, μού δίδονται αρκετές αφορμές να ξαναθυμηθώ όσες συμβουλές έχω ως “κληρονομιά” από τον παππού μου. Και μια απ’ αυτές, η πιο πρόσφατη αφορμή δόθηκε προ ημερών, όταν οι υπεύθυνοι του υπουργείου παιδείας έδωσαν στα παιδιά, στα πλαίσια των πανελλαδικών εξετάσεων, θέμα στη Νεοελληνική Γλώσσα σχετικό με τη φιλία.
Πολλά, λοιπόν, μού έλεγε ο παππούς, στα παιδικά μου χρόνια, για τη διαχρονική αξία και πανίσχυρη στο διάβα των χρόνων και σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία σημασία της αληθινής, της άδολης και ανιδιοτελούς φιλίας στη ζωή του ανθρώπου, της φιλίας που ξέρει να δίνει μονάχα και δεν ζητά ανταλλάγματα. Για το πόσο χρήσιμο “στήριγμα” μπορεί να αναδειχτεί στις δύσκολες προσωπικές στιγμές ενός ανθρώπου, αλλά και ότι και χάρη σε αυτήν η χαρά σου πολλαπλασιάζεται στις χαρμόσυνες στιγμές της ζωής.
Και τις ίδιες περίπου μέρες, έτυχε να πέσει στα χέρια μου και ένα απόσπασμα κάποιου λόγου του γνωστού θεολόγου του Χριστιανισμού, Ιωάννη του Χρυσοστόμου (4ος – 5ος αι. μ.Χ.), που δείχνει πότε κάποιος είναι καλός κι έμπιστος φίλος.
«Αυτόν που μ’ αγαπά -γράφει ο διάσημος πατέρας της Εκκλησίας- όχι μονάχα όταν μ’ επαινεί, αλλά κι όταν μ’ επιπλήττει και θέλει να με διορθώσει, τότε θα ’λεγα ότι είναι φίλος. Γιατί απλώς το να επαινείς κάθε πράξη, κι όσα είναι καλά κι όσα δεν είναι, δεν χαρακτηρίζει κάποιον φίλο, αλλά τον απατεώνα και τον είρωνα· κι ο έπαινος για κάποιες σωστές πράξεις κι ο ψόγος για κάποιο σφάλμα είναι γνωρίσματα κάποιου φίλου, που νοιάζεται για μένα…»
Και λίγο αργότερα, ενώ ήμουν έτοιμος να βρω ένα ακόμη «διαμάντι» της ελληνικής σοφίας για την αληθινή φιλία, το μάτι μου έπεσε στα λόγια ενός Σπαρτιάτη, που μας διέσωσε ο διάσημος Βοιωτός συγγραφέας Πλούταρχος (πρωτοχριστιανικά χρόνια) και σχετίζεται με το ποιους θα πρέπει να διαλέγουμε για φίλους μας θαρρώ: «Κάλλιο ο άνθρωπος να ’ναι ο ίδιος μεγάλης αξίας, παρά να ’χει πράγματα μεγάλης αξίας!»