Ενας όμορφος στόχος για τους αστροφωτογράφους του καλοκαιρινου νυχτερινου ουρανου.
Οι λήψεις έγιναν στο αστεροσκοπείο μου , με αστρονομικη καμερα ψυχόμενη στους -30 βαθμους κελσίου, με φιλτρα στο ορατό φάσμα. Δηλαδη στο RGB.
Το Τρισχιδές Νεφέλωμα (γνωστό και ως Μεσιέ 20, M20 και NGC 6514) είναι ένα νεφέλωμα σε απόσταση πιθανότατα 6.000 ετών φωτός .Το όνομά του σημαίνει ότι είναι χωρισμένο σε τρία μέρη. Το αντικείμενο αποτελεί ένα συνδυασμό από ένα ανοικτό σμήνος αστέρων, ένα νεφέλωμα εκπομπής (το κόκκινο μέρος), ένα νεφέλωμα ανακλάσεως (η μπλε περιοχή) και ένα σκοτεινό νεφέλωμα (τα «κενά» στο νεφέλωμα εκπομπής που ευθύνονται για την εμφάνιση του νεφελώματος), γνωστό και ως Barnard 85. Βρίσκεται στον αστερισμό Τοξότης.
Αστερισμός Τοξότης
Τοξότης (Λατινικά: Sagittarius, συντομογραφία: Sgr) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι νότιος αστερισμός του Ζωδιακού Κύκλου. και φαίνεται από την Ελλάδα ολόκληρος μόνο το καλοκαίρι. Για παράδειγμα, τον μήνα Αύγουστο μπορεί κανείς να τον δει κοιτάζοντας προς τον Νοτιά, αμέσως μετά τη δύση του Ηλίου.
Το σημερινό όνομα του αστερισμού μάλλον προέρχεται από τους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας (Βαβυλώνιους και Χαλδαίους), οι οποίοι τον ονόμαζαν Τόξο και Βέλος και τον συνέδεαν με τη δύναμη και τον πόλεμο. O Άρατος δίνει για τον Τοξότη τα ονόματα Τοξευτής και Ρύτωρ τόξου (αυτός που τεντώνει το τόξο). Σε άλλους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς συναντάμε και την παραλλαγή Τοξευτήρ, ενώ οι Ερατοσθένης, Ίππαρχος, Πλούταρχος και Πτολεμαίος συμφωνούν στο Τοξοτής. Ο αστερισμός του Τοξότη είναι ακόμη πολύ γνωστός επειδή στην περιοχή του, λίγο πιο πάνω από τον αστέρα γ Τοξότη, βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας, σε απόσταση 30.000 ετών φωτός από εμάς.
Παρατήρηση
Το Τρισχιδές νεφέλωμα αποτελεί ένα φωτεινό και πολύχρωμο αντικείμενο όταν παρατηρείται μέσα από μικρό τηλεσκόπιο και γι´αυτό το λόγο είναι ένα διαχρονικά αγαπημένο αντικείμενο των ερασιτεχνών αστρονόμων. Στον ουρανό βρίσκεται περίπου 2 μοίρες βορειοδυτικά από το μεγαλύτερο νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (Μ8) και τα δύο νεφελώματα αποτελούν ένα όμορφο στόχο για φωτογραφίες ευρέως πεδίου. Ακόμη πιο κοντά βρίσκεται το ανοικτό σμήνος Μεσιέ 21.
Το τρισχιδές νεφέλωμα ανακαλύφθηκε από τον Σαρλ Μεσιέ τις 5 Ιουνίου 1764 και το περιγράφει σαν ένα σμήνος αστέρων με φαινόμενο μέγεθος 8 με 9 που περικλείεται μέσα σε ένα νεφέλωμα, το οποίο αναφέρεται μόνο μετά την περιγραφή του Μεσιέ 21 και στην συνέχεια το πρόσθεσε στον κατάλογό του.
Παρατηρήσεις από Διαστημικά Τηλεσκόπια
Το τρισχιδές νεφέλωμα ήταν αντικείμενο ερευνών από τους αστρονόμους χρησιμοποιώντας το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ το 1997. Το ΔΤΧ χρησιμοποίησε φίλτρα που απομόνωναν την εκπομπή από άτομα υδρογόνου, ιονισμένα άτομα θείου και διπλά ιονισμένα άτομα οξυγόνου. Οι εικόνες συνδυάστηκαν σε μία ψευδόχρωμη σύνθετη εικόνα που δείχνει πως το νεφέλωμα θα έμοιαζε στο μάτι.
Οι κοντινές εικόνες δείχνουν ένα πυκνό νέφος σκόνης και αερίου, του οποίου είναι ένα αστρικό βρεφοκομείο γεμάτο με άστρα στην φάση του εμβρύου. Αυτό το νέφος βρίσκεται περίπου 8 έτη φωτός μακρυά από το κεντρικό άστρο του νεφελώματος. Ένας αστρικός πίδακας εξέχει από την κορυφή του νέφους και έχει μήκος περίπου 0,75 έτη φωτός. Η πηγή του πίδακα είναι ένα νεαρό αστρικό αντικείμενο βαθιά μέσα στο νέφος. Οι πίδακες είναι τα χρησιμοποιημένα αέρια της αστρικής δημιουργίας. Η ακτινοβολία από το κεντρικό άστρο του νεφελώματος κάνει τον πίδακα να ακτινοβολεί.
Αυτή η εικόνα δείχνει επίσης ένα νέφος που μοιάζει με δάκτυλο δεξιά του πίδακα. Η κορυφή δείχνει κατευθείαν προς το άστρο που τροφοδοτεί το Τρισχιδές νεφέλωμα με ενέργεια.
Τον Ιανουάριο του 2005, το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer ανακάλυψε 30 άστρα σε φάση εμβρύου και 120 νεογέννητα άστρα που δεν είναι ορατά σε εικόνες τραβηγμένες στο οπτικό φως.
Απόσταση
Η απόσταση του νεφελώματος είναι αρκετά αβέβαιη, με τις τιμές να ποικίλουν από 2.200 έτη φωτός μέχρι 9.000 έτη φωτός, η οποία δίνεται από το Χαμπλ. Ο Sky Catalog 2000 και οι Archinal και Hynes δίνουν μία ενδιάμεση τιμή 5.200 ετών φωτός και ο CR O’DELL υπολόγισε το 1963 ότι απέχει 7.600 έτη φωτός. Επίσης, η βάση δεδομένων WEBDA δίνει μία τιμή 3.140 ετών φωτός.
Χαρακτηριστικά
Το κόκκινο νεφέλωμα εκπομπής με το νεαρό αστρικό σμήνος κοντά στο κέντρο του περιβάλλεται από ένα μπλε νεφέλωμα ανάκλασης το οποίο είναι αρκετά εμφανές στη βορειότερη άκρη του.
Όπως συμβαίνει συχνά με τα νεφελώματα, ο υπολογισμός του μεγέθους διαφέρει σημαντικά· οι τιμές κυμαίνονται από 6,3 μέχρι 9. Αυτό οφείλεται μερικώς διότι το υπάρχον άστρο HD 196692, γνωστό και ως HN 40 και ADS 10991 είναι ένα πολλαπλό σύστημα με συνολικό μέγεθος 7. Τα λαμπρότερα συστατικά έχουν μέγεθος 7,6 και 10,7 και 8,7 και είναι πολύ καυτά, με φασματικό τύπο Ο5. Ο Sky Catalogur 2000.0 προσθέτει ακόμη τέσσερα αχνότερα μέλη. Αυτό το άστρο βρίσκεται στη δυτική μεριά του σμήνους αστέρων. Στη βορειότερη άκρη βρίσκεται το HD 164514, ένας λευκός υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος +7,42, το οποίο επίσης δυσκολεύει την υπολογισμό της λαμπρότητας του νεφελώματος.
Πηγη: physics4u.gr και Wikipedia
