Μετράει 20 χρόνια ζωής έχοντας αφήσει το δικό του αποτύπωμα στα πολιτιστικά δρώμενα των Χανίων, ενώ στις αίθουσές του έχει βρει “καταφύγιο” όλη η ιστορία της εκπαίδευσης. Ο λόγος για το Μουσείο Σχολικής Ζωής του Δήμου Χανίων. Ένα Μουσείο που παρά το σημαντικό έργο που παράγεται από τους εθελοντές ιδρυτές του, μοιάζει να αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση από τους αρμοδίους.
Με αφορμή την έκθεση “Μάτια που νιώθουν, χέρια που μιλούν” του εικαστικού φωτογράφου Γεώργιου Ξηρογιάννη, η οποία φιλοξενείται έως 27 Σεπτεμβρίου στο Μεγάλο Αρσενάλι, και την οποία διοργανώνει το Μουσείο Σχολικής Ζωής, με συνδιοργανωτές τους Δήμο Χανίων, ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ και Γενική Κλινική Τσεπέτη, οι “Διαδρομές” μίλησαν με το ιδρυτικό μέλος και επιμελήτρια του Μουσείου Μαρία Δρακάκη, για τις… περιπέτειες του Μουσείου και τον καθημερινό αγώνα που δίνουν οι άνθρωποί του για να παραμείνει αυτό ζωντανό και δημιουργικό.
Μέσα από τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου Σχολικής Ζωής, αποτελείτε μαζί με τον Δημήτρη Καρτσάκη την “ψυχή” του Μουσείου Σχολικής Ζωής. Δυστυχώς, διαχρονικά, το Μουσείο δεν φαίνεται να έχει τη στήριξη που πρέπει από τοπικούς φορείς και τον Δήμο Χανίων στον οποίο υπάγεται. Τι έχει ανάγκη το Μουσείο για να προχωρήσει απρόσκοπτα το έργο του;
Η “ψυχή” έστω και αν χτυπά σε δύο ανθρώπους που συνδέονται και οικογενειακά, κάποτε εξαντλείται, όταν μάλιστα εκτός από εμπόδια συνειδητά ή ασυνείδητα, τα οποία αποτελούν συνέπειες χρόνιων παθογενειών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της κεντρικής εξουσίας, έχει να διαχειριστεί και θέματα αποκλεισμών και άδηλης βίας. Οι λέξεις εκφράζουν ωμά και με απόλυτη αυτοσυνειδησία από μέρους μου, την σκληρή πραγματικότητα για το θέμα της στήριξης του Μουσείου από τις δημοτικές Αρχές που παρελαύνουν. Δεν θα το αναλύσω για λόγους σεβασμού του χώρου της εφημερίδας, αλλά θα καταθέσω δημόσια ότι μετά από τους δύο νομάρχες κ.κ. Κατσανεβάκη και Αρχοντάκη η στάση των αιρετών εκπροσώπων του Δήμου επιδεινώνεται με λιγοστές φωτεινές στιγμές-εξαιρέσεις.
Τι εννοείτε;
Μετά από τόσα χρόνια εθελοντισμού και αφοσίωσης σε ένα έργο που προσφέρεται από την αρχή στην κοινότητα από τους δύο ιδρυτές με καθαρότητα και ανεξάντλητη εργατικότητα, πολύ εθελοντικό μόχθο, με τίμημα προσωπικό και επαγγελματικό, πάντα με τον στόχο να μην γίνει καμία έκπτωση στην αποστολή και το όραμα του Μουσείου στο βωμό ίδιων και άλλων συμφερόντων, δυστυχώς μας αφήνει απογοήτευση. Το Μουσείο εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων στην πορεία της συνεχούς ζωντανής διαδρομής του, έχει μείνει ταπεινό, αφοσιωμένο στη αυθεντική και ουσιαστική σχέση με το διαφοροποιημένο κοινό του και στις πρωτότυπες δράσεις, αλλά βαθιά πληγωμένο… Το λάθος μας είναι ότι υπάρχει πάντα ένας σεβασμός στους θεσμούς μια στάση ανοχής επενδυμένη με πολλή ελπίδα και προσδοκία, ότι θα το γνωρίσουν, θα καταλάβουν, θα αναγνωρίσουν το έργο που έχει συντελεστεί και θα υποστηρίξουν τουλάχιστον τις υποδομές, τη στελέχωση τις πάγιες δαπάνες του Μουσείου, ως ζωντανού οργανισμού. Θα υιοθετήσουν έναν ρεαλιστικό προγραμματισμό που προϋποθέτει απλά να αφουγκραστείς και να αξιολογήσεις το κοινωνικό, αισθητικό και παιδευτικό του αποτύπωμα. Μας θλίβει να νιώθουμε επαίτες για τα αυτονόητα, να βάζουν σε πάγο κάθε επίκληση, παρά τις συνεχείς λύσεις που προτείνονται από τους ακούραστους εργάτες του, να το αποκρύπτουν μεθοδικά να επινοούν σαθρά επιχειρήματα για δήθεν άλλες προτεραιότητες σε μια μικρή πόλη, που όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά από ανθρωπογεωγραφία και παρακολουθούμε την κατανομή πόρων… Το Μουσείο έχει να χρηματοδοτηθεί από την τρίτη περιοδική του έκθεση “Μέσα Μάθησης” δηλαδή 10 χρόνια πριν. Ωστόσο, επέζησε εφαρμόζει καινοτόμες παρεμβάσεις ερεθίζει με τη δημιουργικότητα του δια της τέχνης πάντα με παιδαγωγικό πλαίσιο αναφοράς!
Με ποιο τρόπο αγνοείται το Μουσείο;
Μια ευνομούμενη πόλη είναι πόλη που διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες δεν ακολουθεί τακτικές Περίανδρου… Δυστυχώς η έννοια της ευνομούμενης πόλης δεν ερμηνεύεται με τα ίδια κριτήρια από τους αιρετούς της κεντρικής και περιφερειακής πολιτικής. Έννοιες όπως στρατηγικός σχεδιασμός, πολιτικές, μακροπρόθεσμοι και βραχυπρόθεσμοι στόχοι, αγνοούνται ή αξιοποιούνται επιμελώς κατά περίπτωση… Στην περίπτωση του Μουσείου Σχολικής Ζωής έχει σημειωθεί η εξής ανακολουθία που χρήζει αποτύπωσης στην ιστορία της εκπαίδευσης, ως μελέτης περίπτωσης καλών και κακών πρακτικών ταυτόχρονα! Καλών πρακτικών από τους ανθρώπους που το δημιούργησαν και μιλάω μόνο για τους δύο εκπαιδευτικούς που έμειναν ακλόνητοι να το υπηρετούν ανιδιοτελώς και έχουν 20 χρόνια τώρα υποστεί χλευασμό, λασπολογία, πισώπλατα χτυπήματα, επιπλήξεις και τιμωρητικές στάσεις ακόμη και από την υπηρεσία τους, αλλά οι ίδιοι δεν ενέδωσαν ποτέ σε εκβιασμούς, ούτε πτοήθηκαν από τις υποκλοπές και τη λεηλασία του brand name του Μουσείου, από συναδέλφους μάλιστα, για λόγους χρησιμοθηρικούς. Οι ιδρυτές έχουν επιλέξει όχι την καταγγελία, αλλά τον δρόμο της προσωπικής αυτοβελτίωσης και της ενδυνάμωσης, εκτός των παιδαγωγικών σπουδών τους, προκειμένου να υποστηρίξουν σε περιόδους κρίσης, κλυδωνισμών και μεταβάσεων την επιστημονική λειτουργία του Μουσείου.
…Παρόλα αυτά υπάρχει μια εξωστρέφεια.
Το Μουσείο επιζητά τη διεπιστημονικότητα, την καινοτομία, το βίωμα της δημιουργικότητας την εναρμόνιση με τις ανάγκες του σύγχρονου κοινωνικού γίγνεσθαι για το διαφοροποιημένο κοινό του. Οι δυο ιδρυτές του σχεδιάζουν και υλοποιούν σήμερα την σύνδεση του με την κοινότητα με βάση την πολύχρονη εμπειρία τους σε θέσεις ευθύνης στην τυπική εκπαίδευση, αλλά και σπουδές εξειδικευμένες στην πολιτιστική διαχείριση την πολιτισμική επικοινωνία, στη δημιουργική γραφή και στη διαχείριση του αρχειακού υλικού, με πρωταρχικό μέλημα τους να το παραδώσουν στην κοινότητα προστατευμένο από “αρπακτικά” γι’ αυτό και το προσδιόρισαν απόλυτα με τη φράση “Δήμου Χανίων” στον τίτλο που φέρει. Το Μουσείο όμως αποτελεί δυστυχώς και μελέτη περίπτωσης κακών πρακτικών από τους αιρετό σώμα του Δήμου στο πέρασμα του χρόνου που το αντιμετώπισε κατά κύριο λόγο αποσπασματικά με μια στάση απαλλαγής από ένα βάρος σύνθετο και ενοχλητικό με τη νομική υπηρεσία του Δήμου κάποια στιγμή να δηλώνει ότι είναι… “καυτή πατάτα” και δεν το αναλαμβάνει… Ωστόσο, στον επίσημο ιστότοπο του Μουσείου www.school-life.gr (είναι σε εξέλιξη) αναφέρεται αναλυτικά με άξονα κάθε θητεία τι έχει συμβεί από το 2003 έως σήμερα από τις τοπικές αρχές με το όνομα του εκάστοτε νομάρχη και δημάρχου. Όλα μαζί με τα λάθη όλων μας είναι ουσιαστικοί σταθμοί της ιστορίας του Μουσείου σε συνδυασμό με τις δράσεις του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου που είχε καταλυτική συμβολή. Η δυσκολία και αλλεπάλληλες ματαιώσεις, γέννησαν την ανάγκη να αναδειχθεί η προστιθέμενη αξία του στην κοινότητα και αυτό πια το ξέρουμε πολύ και να το επικοινωνούμε και να το τεκμηριώνουμε με θεωρία και πράξη. Όμως ως αντίβαρο θαυμαστό, απλοί αλλά πολύ ξεχωριστοί άνθρωποι κάθε ηλικίας μας συνεχώς μας ξαφνιάζουν ευχάριστα, αποδίδοντας τεράστια αγάπη στο Μουσείο και αυτό είναι σαφώς η κινητήρια δύναμη του.
Πέρα από τη χρηματοδότηση, υπάρχουν σημαντικές εκκρεμότητες;
Στη θητεία της παρούσας δημοτικής Αρχής χάθηκε άδικα άπλετος πολύτιμος χρόνος και δεν προχώρησαν καθόλου οι μακροπρόθεσμοι στόχοι. Προμελέτη που εκπονήθηκε αφιλοκερδώς από την ομάδα επιστημονικού έργου για ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής, επικοινωνιακής και ψηφιακής ταυτότητας του Μουσείου παρουσιάστηκε και επικροτήθηκε από τον δήμαρχο και τους συνεργάτες του, αλλά δεν ωρίμασε ποτέ, ενώ η μελέτη που είχε ωριμάσει για το υπαίθριο θέατρο από την προηγούμενη δημοτική Αρχή έμεινε στον πάγο χωρίς απαντήσεις ή με ένα συνεχές “θα”… αλλά χωρίς πράξεις. Χρειάζεται διάλογος με τον Δήμο και την Περιφέρεια άμεσα για τα έτοιμα σχέδια δράσης που περιμένουν υλοποίηση. Να γίνει όμως με δεσμεύσεις, χρηματοδότηση και με χρονοδιαγράμματα. Η προμελέτη προβλέπει υπαίθριο θέατρο, αναψυκτήριο, αρχιτεκτονική τοπίου στον περιβάλλοντα χώρο, υπαίθρια γλυπτοθήκη, αποκάλυψη του πέτρινου κέλυφους, ανάπτυξη χώρους φιλαναγνωσίας και δημιουργικότητας, ψηφιοποίηση συλλογής “Μελίνα”. Πρόταση μας εκτός αυτών που προβλέπει η προμελέτη, τώρα ένα πιλοτικό καινοτόμο σχέδιο βιωσιμότητας για τα επόμενα 4 χρόνια, με αξιολόγηση και με ευκαιρίες σε νέους επιστήμονες για τη διαμόρφωση των πολιτικών που θα υλοποιήσουν την καινοτόμο στρατηγική του οργανισμού. Είμαστε ανοιχτοί για διαπραγμάτευση ποιος/ποιοι θα το υλοποιήσουν μαζί μας με αυτά τα δεδομένα. Το μοντέλο του Δήμου δεν είναι βιώσιμο, δεν θα γίνει ποτέ… Δεν έχουμε άλλα περιθώρια όμως για καθυστερήσεις.
Ετοιμάζετε στο Μουσείο και μια νέα έκθεση. Σε τι αφορά;
Είναι μια έκθεση που ευελπιστούμε να ανοίξει τον Οκτώβρη και είναι εμπνευσμένη από ένα ρηξικέλευθο εκπαιδευτικό υλικό της συλλογής του προγράμματος “Μελίνα”. Θα έχει τίτλο “Σαν ερώτημα ανοιχτό”. Την επιμελούμαι εγώ με την υποστήριξη της ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ και ο στόχος είναι να αναπτύξει ένα πρωτότυπο μουσειολογικό αφήγημα σε όλους τους χώρους του, με το βασικά στοιχεία του εικαστικού λεξιλογίου να συνδράμουν σε μια πρωτότυπη παρουσίαση-μανιφέστο που θα αποκαλύπτει πολλά επίπεδα νοημάτων… Θέλω να ευχαριστήσω την ανθρώπινη δύναμη της ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ και τον πρόεδρο της Γιαννακάκη Γιάννη γιατί ασκηθήκαμε μέσα από τις έντονες αντιθέσεις μας 4 χρόνια τώρα, στη συνδιαμόρφωση στην αλληλοϋπόστήριξη, στην ενσυναίσθηση, στην αμοιβαιότητα για την υλοποίηση του κοινού μικρού ή μεγαλύτερου στόχου χωρίς παρεκκλίσεις, αλλά πάντα με αποτέλεσμα. Η συνέχεια αμφίβολη ξανά με τα νέα δεδομένα των αλλαγών στους Δήμους. Αποφασισμένοι όμως να μην χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος!
