Ανήκω κι εγώ στους ανθρώπους που είχαν την τύχη να γεννηθούν και να ζήσουν την εποχή των μεγάλων εθνικών, ευρωπαϊκών και παγκόσμιων ανακατατάξεων και προπαντός των μεγάλων ποιητών και μουσικοσυνθετών της χώρας μας, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης.
Φοιτητής στην Λυών της Γαλλίας την εποχή της εφτάχρονης δικτατορίας, είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ για πρώτη φορά στο εξωτερικό, -η πρώτη φορά ήταν στο γήπεδο Εργοτέλη στο Ηράκλειο – στη συναυλία που είχε δώσει στην γνωστή για τους γνωρίζοντες την Λυών, αίθουσα εκδηλώσεων των εργατικών συνδικάτων Bourse de Travail,
Αυτό που με είχε εντυπωσιάσει δεν ήταν μόνο το ενθουσιώδες χειροκρότημα στην κατάμεστη αίθουσα αλλά και το γεγονός ότι δεν ήταν μόνο Ελληνες και φίλοι Γάλλοι, αλλά κάτοικοι της Λυών, κυρίως φοιτητές, προερχόμενοι από δεκάδες διαφορετικές χώρες όλων των ηπείρων.
Δεν είναι λίγο πράγμα ένας κάτοικος μιας χώρας 11 εκατομμυρίων, να μπορεί με το έργο του να εκπέμπει τόση δύναμη ενότητας, αντίστασης και αγώνα για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και όλα αυτά τα ανθρώπινα δικαιώματα, που ξεχωρίζουν τις ανθρώπινες κοινωνίες από τις κοινωνίες ζώων, σε τόσους διαφορετικών προελεύσεων ανθρώπους και λαούς.
Κάτι ανάλογο θα μου πει και ο αείμνηστος πια κι αυτός λουξεμβούργιος φίλος Guy Wagner όταν θα τον γνωρίσω στο Λουξεμβούργο το 1997. “Αρχές του 1970 περπατούσα στις Βρυξέλλες και μπαίνοντας σε ένα Λεωφορείο που δάνειζε βιβλία και δίσκους είδα το μεγάλο δίσκο “Πνευματικό Εμβατήριο”. Το δανείστηκα και όταν πήγα στο σπίτι μου και το άκουσα, συγκλονίστηκα. Είπα αυτό τον συνθέτη πρέπει να τον καλέσω στο Λουξεμβούργο, όπου ήμουν διευθυντής του Θεάτρου Ες συρ Αλζετ. Ρώτησα που μπορώ να τον βρω και μου είπαν να τον ψάξω στο Παρίσι. Ζήτησα από την φοιτήτρια τότε σε δημοσιογραφική σχολή στο Παρίσι, την γνωστή κατόπιν ευρωπαία Επίτροπο Vivian Reding,να με φέρει σε επαφή μαζί του και να τον ρωτήσει αν θα ήθελε να έλθει για μια συναυλία στο Λουξεμβούργο, Ο Μίκης Θεοδωράκη ήλθε κι έδωσε μια συναυλία, όπου διαπίστωσα κάτι απίστευτο. Άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους που δεν μιλούσαν ο ένας στον άλλο πριν, μετά τη συναυλία χόρευαν αγκαλιασμένοι στην αυλή του θεάτρου. Έτσι είχα την ευλογία, να γνωρίσω τον υπέροχο άνθρωπο και Μουσουργό Μίκη Θεοδωράκη, μια φιλία που κράτησε για πάντα και σημάδεψε τη ζωή μου..”
Ο Γκυ Βάγκνερ δεν είναι όποιος όποιος. Υπήρξε συντάκτης μελετών πάνω στη ζωή και το έργο όλων των γνωστών Ευρωπαίων μεγάλων συνθετών και στην τελετή της κηδείας του είχε ζητήσει, όπως και έγινε, να παιχθεί ένα από τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, “Της αγάπης αίματα”. Υπήρξε , μεταξύ άλλων, ο πρώτος βιογράφος του στα γερμανικά, ιδρυτής και πρόεδρος του συλλόγου “Διεθνής Ομοσπονδία Φίλων του Μίκη Θεοδωράκη, η ΦΙΛΙΚΗ”.Ιδρυτής και διαχειριστής επίσης της τρίγλωσσης ιστοσελίδας, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά, αφιερωμένης στη ζωή και το έργο του, ενός διαδικτυακού χώρου όπου συναντιόνταν διαδικτυακά όλοι οι φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη από όλη την Υφήλιο.
Την μεγάλη αξία και δύναμη του Ελληνα Μουσουργού είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω από το 1969 που πήγα στην Γαλλία. Έτσι το 1997 που ήμουν υπεύθυνος του γραφείου Τύπου της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Στρασβούργο, πρότεινα στον τότε αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Παρασκευά Αυγερινό, να αναλάβει την πρωτοβουλία διεξαγωγής ενός συνεδρίου ή ημερίδας με θέμα “Η συμβολή της μελοποιημένης ποίησης του Μίκη Θεοδωράκη στους αγώνες των λαών για την Ελευθερία και στα Ανθρώπινα Δικαιώματα τους”. Επιδιωκόμενος στόχος ήταν η δημιουργία ενός ετήσιου βραβείου Μίκης Θεοδωράκης, που θα απένειμε το Ευρωκοινοβούλιο σε ποιητές και μουσικοσυνθέτες που με τη ζωή και το έργο τους υπεράσπιζαν αυτές τις αξίες. Όπως είχε θεσπιστεί το “Βραβείο Andrei Zacharof » που απονέμεται κάθε χρόνο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο κ. Αυγερινός είχε δεχθεί με χαρά και δημιουργική διάθεση, το είχε μάλιστα κάνει γνωστό στον Μίκη, σε μια τυχαία συνάντηση που είχαν στο αεροδρόμιο των Αθηνών, ταξιδεύοντας κι οι δυο σε διαφορετικούς προορισμούς. Η βαριά ασθένεια του συναδέλφου μου στην ελληνική πρεσβεία του Λουξεμβούργου και η ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσής από αυτή τη φίλη χώρα αφ’ενός και η εμπειρία που είχα αποκτήσει από τις αλλεπάλληλες συνόδους Κορυφής της χώρας μας και μελών της Ένωσης που είχαν πραγματοποιηθεί στο Στρασβούργο αφ’ετέρου, είχαν επιβάλλει την μετάθεσή μου στο Λουξεμβούργο.
Στο Λουξεμβούργο είχα όμως την ευκαιρία να γνωρίσω τον μεγάλο ευρωπαίο και σπουδαίο αυτόν άνθρωπο των Τεχνών και των Γραμμάτων και θαυμαστή του έργου του μεγάλου Μουσουργού μας, Guy Wagner.
Ο κ. Βάγκνερ ενίσχυσε ακόμη περισσότερο, την πεποίθησή μου για την αξία του μουσικού έργου του Μίκη Θεοδωράκη και την απήχησή του στους λαούς που αγωνιζόταν για την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματά των. Για το άλλο τεράστιο συμφωνικό έργο του Μίκη, θα μου μιλήσει λίγα χρόνια αργότερα, ο άλλος μεγάλος φίλος του και φιλέλληνας, ο σουηδός Ingemar Rhedin. « Από το έργο του Μίκη, γνωρίζομε μόνο ένα μικρό μέρος, όπως βλέπομε την κορυφή του παγόβουνου”, θα μου πει. Ο κ. Rhedin είναι ο άνθρωπος που είχε κάνει γνωστό το έργο του Οδυσσέα Ελύτη στις σκανδιναβικές χώρες, με τη βοήθεια και της μελοποίησής του από τον Μίκη Θεοδωράκη, με την ευτυχή κατάληξη της απονομής του “Βραβείου Νόμπελ”. Το ίδιο, προσπαθούσε και για την ποιήτρια Κική Δημουλά, που ο θάνατός της δεν το επέτρεψε.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο εξωτερικό αυτό που με έκανε περήφανο, όπως και κάθε κρητικό, ήταν οι θετικές πλευρές της Κρήτης και του κρητικού λαού. Αυτό που με στενοχωρούσε ήταν οι τοπικισμοί, στείροι και αντικρητικοί ανταγωνισμοί μεταξύ κυρίως Ηρακλειωτών και Χανιωτών. Έτσι επηρεασμένος από όσα μου είχε πει ο λουξεμβουργιανός φίλος, σκέφθηκα ότι με την ευκαιρία των γενεθλίων των 80χρονων του Μίκη Θεοδωράκη θα μπορούσε να συμβεί ένα πολλαπλά θετικό γεγονός για την Κρήτη. Να εορτάσουν όλοι οι Κρήτες μαζί, σε μια κοινή εκδήλωση τα 80 γενέθλια του. Τα γενέθλια αυτά θα ήταν μια ευκαιρία κοινής ενωτικής δράσης των Κρητών και μια εκδήλωση αγάπης και ανταπόδοσης της αγάπης του Μίκη Θεοδωράκη για την Κρήτη, που επανειλημμένως αναφερόταν με αγάπη, όπως το απέδειξε άλλωστε και με τη απόφασή του να ταφεί στον Γαλατά Χανίων. Μια αμοιβαία αγάπη πολλαπλά επωφελής για την εικόνα, την ιστορία, τον πολιτισμό και την οικονομία της Κρήτης.
Επιστρέφοντας στο Ηράκλειο το 2004 έστειλα επιστολές στους 4 δημάρχους των μεγαλύτερων πόλεων και πρωτευουσών των νομών, στους νομάρχες, στον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης , στον πρόεδρο της Ένωσης Τοπικών Δήμων και Κοινοτήτων Κρήτης, στους Πρυτάνεις του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Πολυτεχνείου και τον πρόεδρο του ΤΕΙ Κρήτης , προτείνοντας την πραγματοποίηση αυτής της ενωτικής εκδήλωσης.
Ευτυχώς νομάρχης Χανίων ήταν ο κ. Γιώργος Κατσανεβάκης, ο μόνος νομάρχης που ανταποκρίθηκε και ανέλαβε πρωτοβουλίες με τον αντινομάρχη κ. Γιώργο Αγοραστάκη. Ανταποκρίθηκαν επίσης ο Ιωάννης Περράκης δήμαρχος Σούδας και πρόεδρος της ΤΕΔΚΧανιών, ο κ. Νίκος Καστρινάκης, δήμαρχος Νεαπόλεως και πρόεδρος της ΕΔΚ Κρήτης, ο Κ. Σεραφείμ Τσόκας, Γ.Γ Περιφέρειας Κρήτης, ο κ, Ιωάννης Παλλήκαρης πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο καθηγητής του πανεπιστημίου Ιωάννης Κουγιουμουτζάκης . Ο κ. Γιάννης Φίλης πρύτανης του Πολυτεχνείου που είχε προτείνει την απόδοση τιμής στον Μίκη Θεοδωράκη προ ετών και δεν την είχε αποδεχθεί, δεν πίστεψε ότι θα την αποδεχόταν.
Παράλληλα για να γίνει ευρύτερα γνωστή και κατανοητή η αξία του Μίκη Θεοδωράκη δημοσίευσα σε κρητικές εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας όπως “ ΤΑ ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ” σειρά συνεντεύξεων με γνώστες του έργου του Μίκη Θεοδωράκη από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το ίδιο συνέβη και στις εκπομπές που είχα στην ΕΡΑ Ηρακλείου, όπου μου είχε παραχωρήσει μάλιστα μια συνέντευξη .
Όταν έκανα γνωστό στον Μίκη Θεοδωράκη την πρωτοβουλία μου, μέσω της γραμματέας του κ. Ρένας Παρμενίδου, ο κ. Θεοδωράκης με ευχαρίστησε χωρίς όμως να πιστεύει ότι θα ήταν εφικτό να γίνει από τους Κρήτες εκπροσώπους. Πιθανώς πίστευε ότι για κομματικούς λόγους δεν θα το έπρατταν.
Κι όμως χάρις, κυρίως, στην νομαρχία Χανίων πραγματοποιήθηκε το παγκόσμιο συνέδριο “Μίκης Θεοδωράκης. Ο άνθρωπος, ο δημιουργός, ο μουσικός, ο Κρητικός και ο Οικουμενικός” . Δημιουργήθηκε ο σύλλογος “Οι Φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη στην Κρήτη” που χάρις στον εργατικό, μεθοδικό, αποφασιστικό και ακούραστο πρόεδρό του Γιώργο Αγοραστάκη πρόσφερε στο νησί το πολύτιμο και ανεκτίμητο δώρο του δεσίματος του Μίκη Θεοδωράκη με την Κρήτη και την δημιουργία μεταξύ άλλων Μουσείου Μίκη και Γιάννη Θεοδωράκη και την ιστοσελίδα www.mikisguide.gr με τα άπαντα του Μίκη Θεοδωράκη, και πολλά άλλα. Το δε πανεπιστήμιο Κρήτης τον ανακήρυξε Επίτιμο Διδάκτορα
Δυστυχώς η τριβή της καθημερινότητας δεν επέτρεψαν στους αιρετούς της Κρήτης να αρπάξουν την ευκαιρία όσο ήταν εν ζωή ο Μίκης Θεοδωράκης.
Προσωπικά ουδέποτε σκέφτηκα σε πιο κόμμα ανήκε ο Μίκης Θεοδωράκης ή ότι είμαι Ηρακλειώτης και τι θα μπορούσα να κερδίσω από τον Μίκη. Μοναδικός μου στόχος όταν ήμουν στο εξωτερικό ήταν να βγει κερδισμένη η Ελλάδα και στην Ελλάδα να μην είναι και πάλι χαμένη η Κρήτη. Ήλπιζα και θεωρούσα αυτονόητα,περισσότερα από τους αιρετούς της Κρήτης. Ευχαριστώ όσους ήταν παρόντες. Ευχαριστώ στους φίλους του συλλόγου και τον πρόεδρό του για όσα έχουν επιτευχθεί. Ευχαριστώ τον κ. Ιωάννη Γαρεδάκη, τότε διευθυντή και αρχισυντάκτη “ΤΑ ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ”, για τη φιλοξενία των συνεντεύξεων για τον Μίκη και την πολύτιμη βοήθειά του.
Οι Αιρετοί Κρήτης και κάθε νοήμον κρητικός που αγαπά τον τόπο του, την ουσιαστική, την ποιοτική και ευφυή ανάδειξή του, δεν θα πρέπει να χάσουν την ευκαιρία. Γιατί η ευκαιρία είναι εδώ και δεν θα πρέπει να αγνοηθεί, αλλά να αξιοποιηθεί. Είναι την ερχόμενη Δευτέρα 15 του Νοέμβρη. Να παρευρεθείτε στην εκλογο-απολογιστική συνέλευση του συλλόγου και να πείτε πως σκέπτεστε να αξιοποιήσετε την μεγάλη αυτή προίκα για την Κρήτη και την Ελλάδα, που λέγεται Μίκης Θεοδωράκης. Θα φανεί αν έχετε “αίσθηση της ιστορίας”. Αν είστε ικανοί για τα Μεγάλα, κι όχι μόνο για τα μικρά. Αν είστε ισχυρότεροι της φθοράς που προκαλούν οι εξαναγκασμοί της καθημερινότητας και του εφήμερου….
