«Ένας δηµιουργός συµβαίνει να ανακαλύψει, να συγκλονιστεί και να εµπνευστεί και ριζωµένος σ’ ένα τόπο. Εγώ ανήκω σε αυτήν την κατηγορία. Σ’ όλη τη ζωή µου στα Χανιά σαν δέντρο, όπως συνηθίζω να λέω». Με τον ίδιο τρόπο ριζώνουν στην πόλη µας, χρόνια τώρα, και οι πάµπολλες ιστορίες που µας λέει ανεβαίνοντας στην σκηνή.
Η Μαρινέλλα Βλαχάκη µεταµορφώνεται σε µια µανικιουρίστα, ακούει και νιώθει τις γυναίκες που περιποιείται και τις νύχτες παίρνει τη θέση τους και ζει τις ιστορίες τους. Με αφορµή τη νέα της παράσταση που ανεβαίνει στο Μεγάλο Αρσενάλι – ΚΑΜ, 2 και 3 Ιουνίου, η αγαπηµένη ηθοποιός και συγγραφέας µιλά στις “διαδροµές” για ένα έργο που αφιερώνει µε πολλή αγάπη στις -µεγαλύτερες ειδικά– γυναίκες, για τη δύναµη που έχουν το θέατρο κι ένα καλό βιβλίο, για την επικοινωνία του σήµερα που είναι φτωχότερη σε σύγκριση µε τη δια ζώσης του χθες, αλλά και τη σηµασία της µνήµης.
Τι θα δουν οι θεατές επί σκηνής στη νέα σας θεατρική παραγωγή; Πώς προέκυψε το ευφάνταστο και οικείο παράλληλα “Μανικιούρ πεντικιούρ”;
Πρόκειται για ένα σπονδυλωτό µονόλογο µε βαθιά ανθρώπινες ιστορίες, που ζωντανεύουν αποσιωπηµένα συµβάντα. Η ηρωίδα µου είναι µία µανικιουρίστα που επισκέπτεται επί 40 χρόνια τις πελάτισσές της κατ’ οίκον, συνεπώς αναφέρεται σε παλιότερες δεκαετίες, κυρίως για να λύνει προβλήµατα των άκρων και λιγότερο για καλλωπισµό. Όσο τις περιποιείται, οι γυναίκες της µιλάνε. Εκείνη ακούει, συµπάσχει, ταυτίζεται και συχνά τις νύχτες µεταµορφώνεται, παίρνει τη θέση τους και ζει τις ιστορίες τους.
Μου άρεσε η ιδέα αυτές τις εξοµολογήσεις να µας τις µεταφέρει µία µανικιουρίστα. Μέσα στις ιστορίες υπάρχουν διασκευασµένα για τις ανάγκες της παράστασης και διηγήµατά µου από την πρόσφατη έκδοση του συγκεντρωτικού τόµου “Αθόρυβα το ’στρωνε” (Εκδόσεις Πυξίδα της Πόλης).
Είναι αλήθεια πως κάποια επαγγέλµατα λειτουργούν σαν τον ψυχολόγο µας, ακούγοντας τα προβλήµατά µας. Γίνονται οι µανικιουρίστες, οι κοµµώτριες, ακόµη και οι µπάρµαν συχνά δικοί µας άνθρωποι που θα µας συµβουλέψουν σαν να µας ξέρουν;
Οι άνθρωποι που υπηρετούν αυτά τα επαγγέλµατα έχουν ακούσει τα πάντα, δεν παραξενεύονται και ίσως δεν κρίνουν, οπότε αυτός που θα βρεθεί απέναντί τους, νιώθει ελεύθερος να εξοµολογηθεί τα προσωπικά του. Στους µπάρµαν βέβαια υποβοηθάει και το αλκοόλ…
Αλλά η ανάγκη για µια τέτοια “εξοµολόγηση” µπορεί να συµβεί και χωρίς την παραπάνω κοινωνική συνθήκη. Η Τασία, για παράδειγµα, µία από τις γυναίκες της παράστασης, που ζει σ’ ένα ερηµικό χωριό, όταν βλέπει φως, σε ένα εξοχικό σπίτι, στο οποίο η µανικιουρίστα έχει πάει για να περάσει µόνη της ήσυχα τα Χριστούγεννα, η Τασία της χτυπάει το παράθυρο, εισβάλλει και προσφέροντάς της κάστανα και ρόδια της λέει: «Εγώ να βρω άνθρωπο να µιλήσω θέλω, δε µε νοιάζει ποιος θα είναι, να πω δυο κουβέντες, βρε αδελφέ, να κάτσω; Τασία µε λένε…», αυτή η παράξενη γυναίκα ακούει για πρώτη φορά πως υπάρχει δουλειά που τη λένε “µανικιούρ – πεντικιούρ”…
Έχετε ασχοληθεί µε έννοιες κι ιστορίες προσφυγιάς, σχολικού εκφοβισµού, µε αγώνες του χθες, τη γυναικεία υπόσταση κ.ά. πολλά. Αποτελεί το θέατρο κι η λογοτεχνία το κατάλληλο µέσο για να αγγίξουν περισσότερα θέµατα και προβληµατισµοί την κοινωνία; Είναι θέµατα που ταλανίζουν κι εσάς;
Βέβαια µε ταλανίζουν. Πώς αλλιώς; Ναι, η λογοτεχνία και το θέατρο κατ’ εξοχήν θέτουν ερωτήµατα, ευαισθητοποιούν, ενεργοποιούν, αφυπνίζουν. Ακούµε και διαβάζουµε καθηµερινά για πολέµους, καταστροφές, διεστραµµένους ηγέτες που µε τις αποφάσεις τους ρηµάζουν ζωές και στερούν από το λαό τους τα αυτονόητα. Εκατοµµύρια άνθρωποι γεννιούνται και πεθαίνουν χωρίς να προλάβουν να καταλάβουν τα πώς και τα γιατί. Όλα αυτά απασχολούν τα δελτία ειδήσεων, ωστόσο, γλιστρούν και πέφτουν στο κενό, χωρίς να µας αγγίξουν.
Όµως µέσα από µια παράσταση, από ένα καλό λογοτεχνικό βιβλίο, φωτίζονται κι αποτυπώνονται διαφορετικά τα πράγµατα και µετατρέπονται σε ερεθίσµατα για σκέψη. Στην παράσταση “Μανικιούρ πεντικιούρ” δίνω χώρο να µας µιλήσουν για πολλά και διαφορετικά ζητήµατα γυναίκες µεγάλης ηλικίας, να περιγράψουν στιγµές και περιπέτειες της ζωής τους. Οι ιστορίες είναι δοσµένες µε χιούµορ, τρυφερότητα, ενίοτε και µε σκληρότητα, όπως ο εφιάλτης από έναν κακοποιητικό γάµο.
Με θλίψη βέβαια διαπιστώνουµε ότι και σήµερα που οι γυναίκες έχουν βρει τη θέση τους στην κοινωνία και τολµούν να λένε “όχι”, σε αρκετές περιπτώσεις αυτό το “όχι” το πληρώνουν µε τη ζωή τους, αφού οι γυναικοκτονίες αντί να µειώνονται, πληθαίνουν.
Μια άλλη γυναίκα µεταφέρει τη βαθιά αληθινή χαρά που πήρε, όταν έλαβε ένα δώρο, τότε που τα δώρα ήταν σπάνια.
Η Τασία πάλι, στραγγίζει µια αφυδατωµένη ζωή της, αποστάζει και γεύεται σταγόνες βαθιάς αληθινής χαράς, που θα ζήλευε και ο πιο ευνοηµένος της τύχης.
Μέσα από τα έργα σας συχνά µας ταξιδεύετε σε αλλοτινές εποχές, χώρους και καταστάσεις. Σας γοητεύει αυτό ή/και αποτελεί έναν τρόπο απόδρασης από την σηµερινή πραγµατικότητα;
∆εν υπάρχει σήµερα χωρίς χθες. Όλα είναι µνήµη, όλα έχουν καταγωγή, κατανοούµε το σήµερα, σχεδιάζουµε το αύριο στηριζόµενοι στη µνήµη. Έτσι κι εγώ, αντλώ από το θησαυροφυλάκιο της µνήµης στιγµές και ιστορίες, µελετώ, καλλιεργώ µετουσιώνω και καταθέτω τη δικιά µου αφοµοιωµένη εµπειρία στο σήµερα. Το ότι καταπιάνοµαι περισσότερο µε παλιότερες εποχές είναι ότι σ’ αυτές βρίσκω το απόσταγµα που έχω ανάγκη. Θεωρώ πιο ενδιαφέρουσα, πιο ποιητική, την εποχή που οι άνθρωποι επικοινωνούσαν δια ζώσης, µε ενεργοποιηµένες όλες τους τις αισθήσεις. Σήµερα, στην εικονική πραγµατικότητα, η επικοινωνία γίνεται µόνο µε τις δύο από τις πέντε αισθήσεις, είναι πιο φτωχή.
Σίγουρα δεν επιδιώκω να δραπετεύω από το παρόν, επιθυµώ να είµαι ενεργή, να συµµετέχω µε τις µικρές µου δυνάµεις, καταθέτοντας ό,τι µου αναλογεί µε τη γνώση της καταγωγής των πραγµάτων.
Υπάρχει, ως φαίνεται, µια προτίµηση στη θεατρική απόδοση λογοτεχνικών κειµένων κι από εσάς αλλά κι από αρκετούς άλλους. Γιατί συµβαίνει αυτό;
Προσωπικά έχω επιλέξει την θεατρική απόδοση λογοτεχνικών κειµένων από την αρχή. Μ’ ενδιαφέρει που δεν υπάρχει προηγούµενο σηµείο αναφοράς και κάθε νέα παράσταση είναι και για µένα και για τους θεατές µια αποκάλυψη. Μου αρέσει ακόµα που µε αυτόν τον τρόπο έχω τεράστιο εύρος επιλογών, να γευτώ, να ζυµωθώ µε ντοπιολαλιές, κυρίως µε την κρητική, µε την κοινή ελληνική και να πλουτίζω µε τους θησαυρούς της γλώσσας του Αλέξανδρου Παπαδιαµάντη. Η νέα µου παράσταση έχει λόγο απλό, ειλικρινή, καθηµερινό. Αφιερώνω αυτό το έργο µε πολλή έγνοια και αγάπη σε όλες τις γυναίκες και ιδιαιτέρως στις µεγαλύτερες σε ηλικία.
Όλη σας τη ζωή είστε ένα µε τα Χανιά. Γεννηθήκατε εδώ, µεγαλώσατε εδώ, δραστηριοποιείστε καλλιτεχνικά εδώ. Έχουν οι επαρχιακές πόλεις όπως τα Χανιά αυτό που χρειάζεται ένας καλλιτέχνης και µια σύγχρονη θεατρική σκηνή;
Σίγουρα µπορεί ένας δηµιουργός να ανακαλύψει, να συγκλονιστεί και να εµπνευστεί ταξιδεύοντας στον κόσµο. Συµβαίνει όµως να ανακαλύψει, να συγκλονιστεί και να εµπνευστεί και ριζωµένος σ’ ένα τόπο. Εγώ ανήκω στη δεύτερη κατηγορία. Σ’ όλη τη ζωή µου στα Χανιά σαν δέντρο, όπως συνηθίζω να λέω.
Τώρα αν τα Χανιά ως επαρχιακή πόλη έχει αυτό που χρειάζεται ένας καλλιτέχνης, θα έλεγα ότι έχει αρκετά θετικά και αρκετά αρνητικά. Σηµασία έχει πόσο είσαι διατεθειµένος να ξεπερνάς εµπόδια και να φτάνεις το στόχο σου µε πολύ κόπο κι επιµονή. «Την άνοιξη αν δεν την βρεις τη φτιάχνεις…», λέει τόσο όµορφα ο Οδυσσέας Ελύτης.
Η παράσταση
Η θεατρική παράσταση “Μανικιούρ πεντικιούρ” της Μαρινέλλας Βλαχάκη θα παρουσιαστεί ∆ευτέρα 2 και Τρίτη 3 Ιουνίου 2025 στο Μεγάλο Αρσενάλι – ΚΑΜ, στις 21:00, µε ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
Συντελεστές:
Κείµενο – ερµηνεία: Μαρινέλλα Βλαχάκη
Σκηνοθετική επιµέλεια: Κωστής Καπελώνης
Μουσική – τραγούδι: Λεωνίδας Μαριδάκης
∆ηµιουργία βίντεο – σχεδιασµός αφίσας: Κωστής Καπελώνης
Στίχοι τραγουδιού: ∆έσποινα Τραχαλάκη
Στο βίντεο προβάλλονται αποσπάσµατα από την ταινία
µικρού µήκους του Χάφιζ Ακούρ “Χρόνια πολλά Τασία”.
Στα βίντεο εµφανίζονται η Λένα Τάκη, ο Λευτέρης Μποτωνάκης και η µικρή Εύα Μαριδάκη.
Τεχνική υποστήριξη: ∆ιονύσης Μανουσάκης
Παραγωγή: Πολιτιστική Εταιρία Κρήτης
∆ιοργάνωση: Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, ∆ήµος Χανίων.
