Να σας πω, πώς γίνεται
και στον κόσμο δίνεται
απ’ τον σπόρο το σταράκι,
το γλυκό, γλυκό ψωμάκι…Χ. Σακελλαρίου.
ΣΤΗ ΖΕΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΦΟΥΡΝΟΥ
Μόλις βγήκε από το φούρνο λαχταριστό, αχνιστό και ροδοψημένο το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου! Αυτό που συμμετείχαν τα ίδια τα παιδιά στην παρασκευή του και που έψησαν στη συνέχεια στη ζεστασιά του ξυλόφουρνου! Είναι δικό τους δημιούργημα και είναι η ικανοποίηση τους δικαιολογημένη, όπως αυτή αποτυπώνεται στα γελαστά καθάρια πρόσωπά τους και στις παιδικές ενθουσιώδεις φωνές τους που αντηχούν στην αυλή του φιλόξενου Κρητικού Παραδοσιακού Σπιτιού Σούδας.
Πρωτίστως, όμως την τιμητική του έχει ο ουρανίσκος, αλλά και η παιδική περιέργεια για να δοκιμάσουν τούτη την πρωτόγνωρη για πολλά από τα παιδιά γεύση, ειδικότερα για εκείνα που επέλεξαν να βουτήξουν το φρέσκο ψωμί στο αγουρόλαδο!
Αυτός είναι και ο επίλογος ενός νοητικού ταξιδιού των παιδιών από το όργωμα και τη σπορά, έως το αλώνισμα και το θερισμό με όχημα τη φαντασία τους και τα απαιτούμενα γεωργικά εργαλεία και χρηστικά αντικείμενα, ξύλινα ή μεταλλικά που ένα- ένα βγαλμένα από το κατώι του χρόνου, παραταγμένα για την περίσταση στη σειρά, στον αύλειο χώρο του μουσείου, θύμιζαν τη χρησιμότητα τους ( αλέτρια, βολόσυροι, δουκάνες, τσουγκράνες, κνισάρες, κόσκινα, δικούλια, κοφίνια και πολλά άλλα).
ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΑΛΛΑ… ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ
Ένα ταξίδι που συνεχίστηκε βιωματικά με οδηγούς τους ανθρώπους του Δ.Σ του Πολιτιστικού Συλλόγου Σούδας σε ρόλο ξεναγών και νοικοκυραίων χαρίζοντας ολοζώντανες συμμετοχικές δράσεις και πρωτοβουλίες στα παιδιά που βοήθησαν στο άλεσμα του σταριού στο χειρόμυλο, στο άναμμα του ξυλόφουρνου, αλλά και σε κάθε στάδιο τούτης της μυσταγωγικής διαδικασίας.
Ο λόγος για τους μαθητές του 3ου Δημοτικού Σχολείου Καστελίου και του Νηπιαγωγείου Αλικιανού που βρέθηκαν στο Κρητικό Παραδοσιακό Σπίτι Σούδας σήμερα Παρασκευή 25-11-2022, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δράσεων της ΔΕΔΙΣΑ για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων, προκειμένου να παρακολουθήσουν τη διαδικασία δημιουργίας και κατεργασίας νήματος από μαλλί προβάτων, ως βιώσιμου κλωστοϋφαντουργικού προϊόντος.
Μέχρι, λοιπόν, να ψηθεί το ψωμί τα παιδιά παρακολούθησαν και αυτή τη βιωματική εκπαιδευτική διαδικασία που υποστηρίζει με επάρκεια το Κρητικό Σπίτι με την ανάλογη υποδομή που διαθέτει, ως αυτόνομο παραδοσιακό νοικοκυριό.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι είχε προηγηθεί η κουρά των προβάτων, μια δράση που πραγματοποιεί κάθε χρόνο τον Ιούνιο ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σούδας στον αύλειο χώρο του.
Ένας δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος που επιμένει τα τελευταία χρόνια να προσφέρει στους επισκέπτες του Μουσείου, του οποίου έχει την ευθύνη της διαχείρισης, την αυθεντική βιωματική εμπειρία της κρητικής υπαίθρου μέσα από ποικίλες και ευφάνταστες δράσεις για μικρούς και μεγάλους.
Τα τρυγοπατήματα, η απόσταξη της τσικουδιάς, η παρασκευή του ανθόνερου και των γλυκών του κουταλιού, αλλά και άλλες θεματικές δραστηριότητες που συνοδεύονται από ανάλογα μουσικά και χορευτικά δρώμενα, είναι πλέον ετήσιος θεσμός με πλούσιο λαογραφικό, πολιτιστικό, ψυχαγωγικό, κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα για τη ζωή των ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής.
Η ΔΙΚΑΙΩΣΗ
Μια εξέλιξη που δικαιώνει, μαζί με την αυξημένη επισκεψιμότητα που παρατηρείται τελευταία στο Μουσείο, έστω και μετά θάνατο τον πρωτεργάτη της δημιουργίας του, το μακαριστό Πατέρα Νικόλαο Φρονιμάκη, αλλά και τον πρώην Δήμο Σούδας που έκτισε, ως βασικός χρηματοδότης, το έτος 2008 σε δικό του οικόπεδο, το μικρό αυτό αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα για να φιλοξενήσει τη μέχρι τότε περιφερόμενη λαογραφική συλλογή που ζητούσε στέγη.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι από τότε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σούδας συντηρεί και εμπλουτίζει διαρκώς τους χώρους του μουσείου με αντικείμενα που δωρίζουν γενναιόδωρα οι συμπολίτες μας βγάζοντάς τα από τα μπαούλα και τις αποθήκες τους. Τούτο το γεγονός καθιστά το εγχείρημα ιδιαίτερα σημαντικό ως αποτέλεσμα συλλογικής συνεισφοράς, αλλά και για τη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης των ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής.
Και τούτο γιατί τα αντικείμενα που κοσμούν το χώρο δεν είναι άψυχα, καθώς κουβαλούν προσωπικές και οικογενειακές ιστορίες, που αξίζει να αντισταθούν στη λήθη του χρόνου για να θυμούνται οι παλιοί, αλλά και για να τις μάθουν οι νεώτεροι, ως συνέχεια της ζωής, της δικής τους ζωής. Τούτες οι μνήμες μάλιστα είναι και ο συνεκτικός κρίκος σύνδεσης των ανθρώπων που επέλεξαν να ζήσουν σε τούτο τον τόπο.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την κοινωνική συνοχή της πόλης της Σούδας που διαμορφώνει βήμα – βήμα την ταυτότητά της, ως διαπολιτισμικό σταυροδρόμι με ποικίλες επιρροές λόγω του λιμανιού της, εκατό πενήντα περίπου χρόνια από την ίδρυσή της.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Είναι καιρός , λοιπόν, η χρονομηχανή του Μουσείου να διευρύνει τη δράση της μέσα από υπαίθριες δραστηριότητες στην ευρύχωρη αυλή του που θα προκύψουν με την κατάλληλη διαμόρφωση της, αλλά και την κατασκευή σταθερών πετρόκτιστων κατασκευών που θα εξυπηρετήσουν αυτές τις δράσεις αναδεικνύοντας και άλλες εκφάνσεις της αγροτικής, αλιευτικής και ποιμενικής ζωής της περιοχής. Αυτό θα δώσει στο Μουσείο τη νέα πνοή που χρειάζεται αξιοποιώντας τις μέχρι τώρα καλές πρακτικές του. Όνειρο του Διοικητικό Συμβούλιο του Λαογραφικού Μουσείου για την υλοποίηση του οποίου ζητά τη βοήθεια του Καλλικρατικού Δήμου Χανίων. Ένα όνειρο που αξίζει να πραγματοποιηθεί, όπως αξίζει να ενισχυθεί και ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του Μουσείου με τα κατάλληλα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα με βάση τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών που βοηθούν το σχολείο να μετατοπίσει την εκπαιδευτική διαδικασία εκτός των τειχών του, συνδέοντάς το με το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον.
Δεν είναι λίγο να δοθεί στα παιδιά της περιοχής η δυνατότητα στα χρόνια της τεχνολογικής απογείωσης να ξεκολλήσουν από τις οθόνες των υπολογιστών και να κατανοήσουν την αξία της χειρωνακτικής εργασίας παίρνοντας μαθήματα για μια ζωή με νόημα και αξία κοντά στη φύση και την παράδοση!
