Πέτρου Γάλλια Χορογραφική αναγνώριση
1ο ΜΕΡΟΣ
Χτες ο κήρυκας των δικών του αληθειών
μίλησε πάλι μαζί μου.
Μίλησε για τα βάσανα των εργαζομένων τάξεων
(όχι των ανθρώπων που υποφέρουν, που εν τέλει είναι
όποιος υποφέρει).
Μίλησε για την αδικία οι μεν να έχουν χρήμα,
και οι άλλοι πείνα, που δεν ξέρω αν είναι πείνα για
να φας,
ή αν είναι μόνο πείνα για το ξένο επιδόρπιο.
Μίλησε για όλα όσα μπορούσαν να το κάνουν να θυμώσει…
Fernando Pessoa “ασύνδετα ποιήματα”
Σε μια εποχή που δεν είναι αυτή που έγραψε ο Αλμπρέστο Καέιρο, κεντρικός ετερώνυμος του Φερνάντο Πεσσόα (γύρω το 1915) (2) 100 χρόνια δηλαδή πριν ο κήρυκας των δικών μας αληθειών μιλάει με την ίδια την κοινωνία της κρίσης, αλλά ποια κοινωνία αυτή των νεόπλουτων και των πολλών σαν εμάς νεόφτωχων.
Στην εποχή της πολιτικής μεταβατικής -θέλω να πιστεύω- απαξίωσης εμείς που επιμένουμε να παράγουμε τέχνη χωρίς οικονομικό αντίκρυσμα βλέποντάς την ως τροφή στην πείνα μας την πνευματική και όχι σαν επιδόρπιο αστικού καλοταϊσμένων αφεντικών, που παράγουμε πολιτισμό με μεράκι, αγάπη, αλληλεγγύη, στερήσεις βάζοντας ποιοτικά δεδομένα παρακαταθήκη στα παιδιά μας ευχόμενοι να μη βιώσουν ανήσυχα πνευματική και φυσικά οικονομική κρίση.
Η έκθεση του Αγγελου Αντωνόπουλου στο Γιαλί Τζαμί, της Ελληνικής Χαρακτικής στο πλαίσιο του “Χανιά Αρτ” στο Πνευματικό Κέντρο (εγκαινιάστηκε προχθές – σπουδαία για πολλαπλούς λόγους θα επανέλθω (3)) αλλά κυρίως η δουλειά σε βάθος χρόνου με ποιότητα και ουσιαστική αλληλεγγύη στο πλαίσιο του Φεστιβάλ σύγχρονου χορού Dance Days Chania 2015 από τη ΣΟΦΙΑ ΦΑΛΙΕΡΟΥ και τους συνεργάτες της, μας κάνει να μελαγχολούμε και παράλληλα να αισιοδοξούμε για καλύτερες μέρες χορευτικές και άλλες…
ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΛΙΑΣ Μ’ ΑΠΟΨΗ
Την Τετάρτη 22/7 παρουσιάστηκε στο Ωδείο μια χορευτική “φούγκα” ένα ρομαντικό τρυφερό έργο “Ο Αντίνοος” (θα αναφερθώ στο επόμενο κείμενο) με την συμμετοχή στη σκηνή του εμπνευστή του και χορογράφου του ΠΕΤΡΟΥ ΓΑΛΛΙΑ. Ο σπουδαίος χορογράφος πρόεδρος των Ελλήνων Χορογράφων για 15 χρόνια πέρασε από το εργαστήρι μου, όπου κάναμε μια μεγάλη συζήτηση για τον χορό και τα Χανιά, αποσπάσματα παραθέτω σε δύο δημοσιεύσεις λόγω χώρου φυσικά. Η αγάπη του για τα Χανιά και η ευγνωμοσύνη του για τη συμβολή στα χορευτικά δρώμενα της Φαλιέρου είναι εύγλωττη, η συζήτηση δεν θα μπορούσε να αφήσει έξω την “προϊστορία” του φεστιβάλ και την ΕΦΗ ΚΑΛΟΥΤΣΗ που κάποια στιγμή ο δήμος Χανίων θα πρέπει να την τιμήσει για τη συμβολή της στην εξέλιξη του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα.
Π.Γ.: …Δεν τολμάνε, όπως εδώ στα Χανιά, η Σοφία Φαλιέρου, με την ομάδα της, που όχι μόνο τολμά να κάνει παράσταση προχωρημένη, αλλά να φέρνουν και παραστάσεις απ’ έξω αντίστοιχες, πετυχημένες με πειραματικό χαρακτήρα…
Γ.Μ.: Σαν αυτή που είδαμε την Τετάρτη από τους Ισπανούς.
– Ναι, είναι παραστάσεις γοητευτικές, καθόλου ακαδημαϊκές. Είναι λάθος να διαδίδεται αυτή η αντίληψη, γιατί από τις σχολές δεν πρέπει να βγαίνουν μόνο χορευτές, αλλά και άνθρωποι νέοι που αγαπούν το σώμα τους όπως την ψυχή τους και που μέσα από την κίνηση ανοίγουν οι ορίζοντές τους.
– Γι’ αυτό, πρέπει και οι μαθητές να βλέπουν παραστάσεις σύγχρονες, ώστε να γίνονται ανοιχτόμυαλοι και δημιουργικοί. Η τέχνη είναι ένα ζωντανό πράγμα, σεβόμαστε την κλασική εκπαίδευση, ακόμα και την ιστορία της Τέχνης, αλλά καλούμαστε να παράξουμε σήμερα. Η σύγχρονη χορογραφία πρέπει να λειτουργήσει στον παρόντα χρόνο για να παραδώσουμε στους επόμενους τη δική μας τέχνη.
– Γι’ αυτό και σπουδαίοι μεγάλοι χορευτές του παρελθόντος που έχουν μεγαλουργήσει στον κλασσικό χορό, στη Ρωσία, όταν πήγαν στη Δύση, δεν έγιναν μεγάλοι χορογράφοι (Νουρέγιεφ – Μπαρίσνικοφ).
– Φυσικά, γιατί δεν γίνεται κατ’ ανάγκη ο μεγάλος χορευτής σπουδαίος χορογράφος.
– Για τα Ελληνικά πράγματα ο ΜΑΝΤΑΦΟΥΝΗΣ, η ΜΑΙΡΗ ΤΣΙΟΥΤΗ και ο μαθητής της ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, συμβάλουν τη δεκαετία του ’80 στο να ξεδιπλωθεί ένα είδος χορού που αν και δεν απευθυνόταν στις λαϊκές μάζες, βρήκε σιγά σιγά το κοινό του. Αυτοί είχαν διαδεχθεί τη ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ και τη ΖΟΥΖΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥΔΗ που είχαν πρωταγωνιστήσει τις δεκαετίες ’50 και ’60… Η αλλαγή συντελέσθηκε επί υπουργίας ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ…
– Ναι, έχεις δίκιο, η συγκυρία τό ’φερε τότε να γίνει μια κοινωνικοπολιτισμική αλλαγή και το κράτος κοίταξε την τέχνη του χορού. Ισως επειδή ο Θάνος Μικρούτσικος είχε κόρες που σπούδαζαν χορό, να βοήθησε, ήταν μια ευλογημένη συγκυρία γιατί ήταν ευαισθητοποιημένος στο είδος αυτό. Έτσι με τον ΡΙΚΑΚΗ που ήταν πρόεδρος των επιχορηγήσεων, θεσπίστηκαν τα βραβεία χορού, τριετείς συμβάσεις, έγιναν τόσα πράγματα.
– Φέτος, πραγματοποιήθηκε για 21η φορά το διεθνές Φεστιβάλ Καλαμάτας φυσικά με επιτυχία, αφού η Καλαμάτα είναι αποδεδειγμένα η πρωτεύουσα του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα. Πόσοι όμως το ξέρουν, πως το 1994 που έγινε το πολιτισμικό δίκτυο πόλεων, αποφασίσαμε οι πολιτιστικοί παράγοντες της πόλης να γίνουμε πόλη της αρχιτεκτονικής (παίρνοντας από τον υπουργό προίκα και τη δεσμευτική υπόθεση ότι θα ανακατασκευαστεί το μεγάλο Αρσεναλι, ερείπιο τότε,(4) με αρκετά δημόσια χρήματα, στεγάζοντας το Κ.Α.Μ., αρκεί να μη διεκδικούσαμε να γίνουμε πόλη του χορού. Μάλιστα, ρωτηθήκαμε οι διευθυντές του φεστιβάλ σύγχρονου χορού Χανίων, Εφη Καλούτση και εγώ. Προσωπικά τεκμηρίωσα στη δημόσια συζήτηση, ότι η λειτουργία του Κ.Α.Μ. θα είχε για τα Χανιά πολλαπλάσια οφέλη (αφού διεκδικούσαμε παράλληλα την Αρχιτεκτονική και τη σχολή Καλών Τεχνών στο Πολυτεχνείο Κρήτης). Έτσι, και έγινε, και ο Θάνος Μικρούτσικος συνεργάστηκε με την κυρία ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ, η οποία ανέλαβε καλιτεχνική διευθύντρια στο Φεστιβάλ Καλαμάτας (που πήρε τον θεσμό). Οπως ξέρεις όμως, προλάβαμε να κάνουμε από το 1990 ως το 1995 σημαντικά διεθνή φεστιβάλ όπου η πόλη μας ήταν το επίκεντρο του χορού. Ενδεικτικά αναφέρω μερικά από τα ονόματα Ελλήνων χορογράφων που πέρασαν από τα Χανιά: Παπαϊωάννου, ΡΗΓΟΣ, ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΛΥΡΑ, ΠΑΠΑΔΑΜΑΚΗ και τόσοι άλλοι. Εγιναν συν τω χρόνω δύο πλατφόρμες χορού και μετά σιωπή, τα τελευταία χρόνια με την παθιασμένη προσπάθεια τής Σοφίας Φαλιέρου και των εθελοντών γύρω από αυτήν, αλλά και με την υποστήριξη χορογράφων όπως εσύ, αναβιώνει δειλά δειλά ένα μικρότερο αλλά σημαντικό πάλι φεστιβάλ…
– Ναι, στηρίζεται από το σωματείο των Ελλήνων Χορογράφων, δεν υπάρχουν χρήματα, αλλά ηθικά και πνευματικά, όλοι όσοι ερχόμαστε αφιλοκερδώς, δεν πληρωνόμαστε για τις παραστάσεις και φυσικά πρέπει να πούμε ότι υπάρχει μια ομάδα εθελοντών που βοηθούνε τους χορευτές, τους χορογράφους, είναι συγκινητικό αυτό που συμβαίνει… μας φιλοξενούν, μας βοηθάνε.
– Ναι είναι συγκινητικό, αλλά το πιο σπουδαίο είναι αυτό, ότι συμμετέχουν οι χορογράφοι και οι χορευτές όχι με έσοδα αλλά μόνο με έξοδα.
– Ναι και φυσικά εγώ -όπως και άλλοι- πληρώνουμε το μουσικό, το βίντεο, τα κουστούμια… το χορευτή, ΙΚΑ… δυστυχώς ο χορογράφος είναι και παραγωγός του έργου του. Πολύ σπάνια μεγάλος οργανισμός όπως: Λυρική, Εθνικό, Ιδρυμα Κακογιάννη κ.λπ., παραγγέλνουν έργα με αμοιβή.
– Τα έργα είναι τα διαπιστευτήριά μας, όμως οπότε δεν μπορείς να κάνεις έργο μονάχα όταν έχεις παραγγελία…
– Ναι δεν μπορείς γιατί η ψυχή σου για άλλα πονάει. Αλλωστε πρέπει να επικοινωνήσεις με τον κόσμο και αυτό το είδα εδώ στο χανιώτικο κοινό που αγαπάει και υποστηρίζει τον χορό. Μακάρι να το μιμηθούν και άλλες επαρχιακές πόλεις.
Στο επόμενο Dance Days και “Aντίνοος”.
Σημειώσεις:
(1) Φερνάντο Πεσσόα “Τα ποιήματα του Αλμπέρτο Καέιρο – Μετάφραση Μαρία Παπαδήμα εκδ. Gutenberg.
(2) Τον Α. Καέιρο δημιούργησε ο Πέσσοα το 1899 και τον πέθανε το 1915. Γεννήθηκε στη Λισσαβόνα έζησε στην εξοχή.
(3) Κρίμα για τους πολιτιστικούς παράγοντες του τόπου που απουσίαζαν από μια τόσο σημαντική έκθεση…
(4) Η παράστασή μου “4 σημεία” που έγινε στο πλαίσιο του 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού τον Αύγουστο ’91 πάνω στην όψη του ερειπίου με τον κόσμο ελεύθερο να παρακολουθεί στην πλατεία Τελωνείου.
