Θα μπορούσε να φανταστεί κανείς ότι μια μέρα θα μπορούσε να βυθιστεί στις Βερσαλλίες και στο περιβάλλον της Μαρίας Αντουανέτας ενώ βρίσκεται στο 52ο επίπεδο ενός πύργου από γυαλί και ατσάλι του Τόκιο;
H Γαλλία προσφέρει στους Ιάπωνες -τους οποίους συναρπάζει η αγάπη στις τέχνες και η τραγική μοίρα της βασίλισσας- την πρώτη μεγάλη αναδρομική που σκιαγραφεί όλη τη ζωή της και έχει δοθεί ποτέ στο εξωτερικό. Η έκθεση “Μαρία Αντουανέτα, μια βασίλισσα στις Βερσαλλίες” στο Mori Arts Center Gallery εγκαινιάστηκε προχθές και θα διαρκέσει έως τις 26 Φεβρουαρίου.
«Η Μαρία Αντουανέτα αντιπροσωπεύει την αστραφτερή προσέγγιση και την πολυτελή ζωή της εποχής της, κάτι ιδιαίτερα γοητευτικό για μας τους Ιάπωνες», δήλωσε η 67χρονη Ματσίκο Οσούγκι μετά την επίσκεψή της. Η γυναίκα αυτή που την διακρίνει η κομψότητα και ασχολείται με τα οικιακά, στη συνέχεια παραδέχτηκε ότι η πρωινή φυγή στο Mori είναι επίσης η παρηγοριά για μια πολυπόθητη εδώ και 40 χρόνια επίσκεψη στις Βερσαλλίες που δεν έγινε ποτέ.
Η επισκέπτρια μπόρεσε να δει τα αντικείμενα που περιέβαλαν τη λάτρη της τέχνης: πορσελάνες των Σεβρών, γιαπωνέζικες λάκες, τα έπιπλά της, το υπνοδωμάτιό της, τον ρουχισμό της, ένα πλήθος έργων ζωγραφικής της ίδιας και των οικείων της.
«Οι Ιάπωνες αγαπούν τις Βερσαλλίες και κυρίως την Μαρία Αντουανέτα», αναφέρει η Κατρίν Πεγκάρ, πρόεδρος του δημοσίου ιδρύματος του Πύργου των Βερσαλλιών. «Είναι πολύ εμβληματικό που για πρώτη φορά στέλνονται τόσα πολλά έργα (περίπου 200) στο εξωτερικό για μια έκθεση αφιερωμένη στη Μαρία Αντουανέτα».
Είναι μόλις η τέταρτη μεγάλη αναδρομική που αφιερώνεται μετά θάνατον στη σύζυγο του Λουδοβίκου του ΙΣΤ’, που οδηγήθηκε στη γκιλοτίνα και αποκεφαλίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1793. Οι τρεις πρώτες πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία.
Μια ηρωίδα που θυσιάστηκε
«Οι Ιάπωνες αγαπούν από παλιά τις τραγικές ηρωίδες. Για τον γιαπωνέζικο λαό, η Μαρία Αντουανέτα, πριν γίνει σύζυγος του Λουδοβίκου ΙΣΤ’, θεωρείται μια ηρωίδα που θυσιάστηκε», εκτιμά ο Κέιζο Χαναόκα, παραγωγός εκθέσεων στο δίκτυο Nippon TV.
«Αντιπροσωπεύει σαφώς μια τραγική ηρωίδα, αλλά αυτό που κρατώ και μου αρέσει σε αυτήν είναι η τρυφερότητα που είχε για τα παιδιά της», δηλώνει η 43χρονη Φουσάκο Οκουγιάμα, που επισκέφθηκε την έκθεση την πρώτη ημέρα.
«Είναι ακριβώς σε αυτό το σημείο που δέχεται επίθεση κατά τη διάρκεια της δίκης της, μέχρι την τρομερά απεχθή κατηγορία για αιμομιξία. Αγωνίζεται και αντιμετωπίζει την απόλυτη μοναξιά για το θέμα του γιου της. Εχει τρομερή δύναμη μέσα της και ταπεραμέντο», σχολιάζει ο βιογράφος Εμανουέλ ντε Βαρεσκιέλ σε συνέντευξή στο AFP. Η εικόνα της είναι αντίθεση στη Γαλλία που θεωρείται άλλοτε “προδότρια”, άλλοτε “πρότυπο της γαλλικής φινέτσας” ή “κακομαθημένο κοριτσάκι”. Ωστόσο υπάρχει μια “κάποια εξέλιξη” προς τη συμπόνια και την άποψη της “γυναίκας που μόνη αγωνίζεται κατά των ανδρών”, “η Επανάσταση είναι τρομερά φαλλοκρατική”.
Οι τελευταίες εβδομάδες της μέσα στη φυλακή, στη συνέχεια στην Conciergerie παρουσιάζονται μέσα από αντικείμενα που δάνεισε το Μουσείο Καρναβαλέ και αντικείμενα που έγιναν μεταξύ των βασιλικών πραγματικά κειμήλια, όπως το πουκάμισο που φορούσε στο Ναό και το παπούτσι που φέρεται να έχασε ανεβαίνοντας στη γκιλοτίνα.
Ενα πρόσωπο των μάνγκα
Το κειμήλιο του μικρού πίνακα που δείχνει το πένθιμο πρόσωπο της Αντουανέτας μετά τον θάνατο του συζύγου της, έργο που ζωγράφισε ο Αλεξάντερ Κουτσάρσκι, ο οποίος την ακολουθεί στις τελευταίες της στιγμές, έρχεται σε αντίθεση με τα μεγάλα φωτεινά πορτρέτα της προκατόχου του, διαπιστευμένης ζωγράφου Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν, που μετανάστευσε το 1789.
Πολλοί Ιάπωνες ανακάλυψαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 την ιστορία της νεαρής αυστριακής πριγκίπισσας που έγινε βασίλισσα της Γαλλίας, μέσα από τη σειρά “Το τριαντάφυλλο των Βερσαλλιών” της manga aritst Ριγιόκο Ικέντα, σε ένα από τα πρώτα γιαπωνέζικα κόμικς που γράφτηκαν από γυναίκα. Η σειρά ενέπνευσε το 1974, μια μουσική κωμωδία που παιζόταν επί 40 χρόνια από τον διάσημο θίασο, αποκλειστικά γυναικείο “Revue Takarazuka”.
Ενα νέο μάνγκα μόλις ολοκληρώθηκε στα γιαπωνέζικα και στα γαλλικά με τον Πύργο των Βερσαλλιών: “Μαρία Αντουανέτα, τα νεανικά χρόνια μιας βασίλισσας”, της Φουγιούμι Σούριο, που παρουσιάζει την ιστορία της νεαρής Αντονία η οποία αφήνει την οικογένειά της και την αυλή της Βιένης για τη Γαλλία το 1770. «Θέλησα να σχεδιάσω μια Μαρία Αντουανέτα η οποία, αν και γεννήθηκε σε οικογένεια ευγενών, ήταν πριν από όλα ένας άνθρωπος και με ενδιέφερε πρωτίστως να βγάλω την ανθρώπινη πλευρά της, να δείξω αυτό που αισθανόταν», δηλώνει η καλλιτέχνις.
