Το απόγευμα της Δευτέρας 21-3-2022, οργάνωσαν η Παγκρήτιος Ένωση ομού με την Κρητική Εστία, εκδήλωση, για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, στο Πολεμικό Μουσείο που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας στην Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας και Ριζάρη.
Το Πολεμικό Μουσείο, είναι ένα τεράστιο επιβλητικό κτίριο δωρικού στυλ, που εκτός από τον τεράστιο εκθεσιακό χώρο στον επάνω όροφο, στον οποίο εκτίθενται τα πολεμικά όπλα, από την αρχαία εποχή, διαθέτει και τρεις αίθουσες για εκδηλώσεις. Σε μια από τις τρεις, την μεγαλύτερη, χωρητικότητας 500 ατόμων, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση.
Το Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας εγκαινιάστηκε το 1975 και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Στον εκθεσιακό του χώρο εκτίθενται κειμήλια από όλες τις πολεμικές περιόδους του Ελληνικού Έθνους. Στον τεράστιο εξωτερικό του χώρο βρίσκονται βαριά πυροβόλα-κανόνια του Ελληνικού Στρατού από όλους τους πολέμους, πολεμικά αεροπλάνα διαφόρων τύπων και εκθέματα του Πολεμικού Ναυτικού. Διαθέτει επίσης και μία αξιόλογη ιστορική βιβλιοθήκη. Νομίζω πως είναι υποχρέωση κάθε Έλληνα, και μάλιστα μετά τον τελευταίο εκσυγχρονισμό του, να το επισκευθεί!
Η εκδήλωση ξεκίνησε με μια μικρή εισαγωγή του Προέδρου της Παγκρητίου κ. Μαριδάκη για την σημασία της εκδήλωσης. Συγκράτησα μερικά από τα λόγια του:
«Στα πλαίσια του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, στην οποία η Κρήτη έλαβε ενεργό μέρος. Την 29η Μαΐου 1821 στην Γενική Συνέλευση στην Παναγία την Θυμιανή των Σφακίων, μαζεύτηκαν 1500 άτομα και ξεκίνησε η Επανάσταση σε όλη την Κρήτη.
Ακολούθησαν τρομερές μάχες με εκτοντάδες νεκρούς. Όμως στο τέλος της δεκαετίας η Κρήτη έμεινε εκτός. Η συνθήκη του Λονδίνου την άφησε εκτός συνόρων του Ελληνικού Κράτους».
Ο κ. Μαριδάκης κάλεσε έπειτα τον Πρόεδρο της Κρητικής Εστίας Στρατηγό κ. Μυτιληνάκη να κάνει ένα σύντομο χαιρετισμό. Ο κ. Μυτιληνάκης στην σύντομη ομιλία του περιέγραψε με γλαφυρότητα την Κρήτη και τους κατοίκους της.
Στην συνέχεια κάλεσε την κα Μαρία Σφακιανάκη-Σαββάκη. Φιλόλογο, master Ιστορίας με θέμα: «Η Κρήτη στις φλόγες της επανάστασης: από τον Δασκαλογιάννη στον Μελχισεδέκ Τσουδερό και τον Ξωπατέρα» :
«Είναι γνωστό πως η Κρήτη το 1669 πέρασε στην κατοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το γεγονός σημαδεύτηκε από την πολύχρονη πολιορκία και την πτώση του Χάνδακα-Ηρακλείου. Το πρώτο σκίρτημά της, ήταν η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770.
Ο Δασκαλογιάννης ήταν πλοιοκτήτης, μορφωμένος και πολυταξιδεμένος. Η Επανάσταση έλαβε χώρα στα κακοτράχαλα βουνά των Σφακίων και την περιγράφει το τραγούδι του Δασκαλογιάννη, που είναι ένα ποίημα σε κρητική διάλεκτο 1032 στίχων.
Η Επανάσταση όμως είχε τραγική κατάληξη και ο αρχηγός της, Δασκαλογιάννης, γδάρθηκε ζωντανός από τους Τούρκους στο Ηράκλειο…
Ωστόσο στο μοναστήρι της Παναγίας της Θυμιανής έφθασε τον Σεπτέμβριο του 1819, από το Ιάσιο της Μολδοβλαχίας ο πρώτος κήρυκας της Φιλικής Εταιρείας στην Μεγαλόνησο, ο Κρητικός Γεώργιος Εμμανουήλ Βερνάρδος, με το πρόσχημα ότι θα βοηθήσει οικονομικά τα σχολεία. Εδώ λοιπόν στο μοναστήρι της Θυμιανής την άνοιξη του 1821 αποφασίζεται η Επανάσταση στην Κρήτη.
Την ίδια περίοδο στο μοναστήρι του Πρέβελη ο ηγούμενος της μονής Μελχισεδέκ Τσουδερός που είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία, φρόντισε να εξοπλίσει την μονή με όπλα και πυρομαχικά και διαδραματίζονται αξιομνημόνευτα επαναστατικά γεγονότα.
Μα και το Αρκάδι που κατέλαβε ο γενίτσαρος Γετίμ Αλής για να το κάνει ορμητήριό του, ειδοποιημένοι οι χριστιανοί επαναστάτες από έναν καλόγερο, έσπευσαν και τον εξουδετέρωσαν.
Σε ένα άλλο επίσης μοναστήρι, της Οδηγήτριας, στην Μεσσαρά Ηρακλείου, ένας καλόγερος της μονής, ο Ξωπατέρας, ζώστηκε τα άρματα. Έκτισε έναν πύργο στην μονή και τον είχε ορμητήριο κατά των Τούρκων. Το 1828, πολιορκήθηκε από πολυάριθμους Τούρκους.
Πολέμησε μέχρι που σώθηκαν τα βόλια και το μπαρούτι. Όρμησε έπειτα με γυμνό το μαχαίρι. Σκότωσε μερικούς Τούρκους και τελικά του πήραν το κεφάλι. Σχετικό τραγούδι εξυμνεί το γεγονός».
Επόμενος ομιλητής ήταν ο κ. Γιάννης Γρυντάκης, Διδάκτωρ Ιστορίας με θέμα «Η Κρήτη το ’21»:
«Ένα χρόνο πριν το «Βατερλώ» του Βοναπάρτη, τρεις απλοί Έλληνες έμποροι ίδρυσαν στην μαρτυρική Οδησσό, την Φιλική Εταιρεία, με στόχο την απελευθέρωση της πατρίδας τους από τους Τούρκους…
Η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Στον Ελλαδικό χώρο πρώτος ξεσηκώθηκε ο Μοριάς και έπειτα η Ρούμελη. Στην Κρήτη τα πράγματα ήσαν δύσκολα επειδή ο μισός πληθυσμός ήταν μουσουλμάνοι. Οι γενίτσαροι (εξισλαμισμένοι κρητικοί) ήσαν άγριοι φανατικοί Τούρκοι. Μόνο στα βουνά της Κρήτης κατοικούσαν Χαΐνηδες. Οι ντόπιοι Έλληνες διέθεταν 1200 τουφέκια,, μόλις έγινε γνωστό για τον ξεσηκωμό του Μοριά, συγκεντρώθηκαν στο μοναστήρι της Παναγίας της Θυμιανής και αποφάσισαν να ξεσηκωθούν…
Λίγο αργότερα στο Λούλο έγινε η πρώτη σύγκρουση Σφακιανών και Τούρκων, και οι Τούρκοι ηττήθησαν με μεγάλες απώλειες.
Η Επανάσταση του ’21 στην Κρήτη είχε την μεγαλύτερη διάρκεια».
Τρίτος ομιλητής ο κ. Μιχάλης Παπαηλιάκης, Γεωπόνος με θέμα: «Η συντήρηση της Ιστορικής μνήμης. Η Κρήτη θυμάται και τιμά τους αγωνιστές του 1821»:
«Εκατόν τριάντα οκτώ αγωνιστές των κρητικών επαναστάσεων, έχουν τιμηθεί με ανδριάντα. Από αυτούς οι τριάντα τέσσερις συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 και έχασαν την ζωή τους στην διάρκεια της Επανάστασης».
Λόγω χώρου επέλεξα να αναφέρω μόνο μερικούς από τους αγωνιστές νεκρούς της Εκκλησίας, κατά την διάρκεια της Επανάστασης.
«Στις 15 Μαΐου 1821 ο Μελχισεδέκ Δεσποτάκης Επίσκος Κισσάμου και ο Ιεροδιάκονος Καλλίνικος, δραστήριοι της Επανάστασης παραδόθηκαν στον τούρκικο όχλο και αφού τους βασάνισαν, τους απαγχόνισαν.
Στην μεγάλη σφαγή στις 24 Ιουνίου 1821 στο Ηράκλειο, σφαγιάστηκαν 800 Χριστιανοί ανάμεσά τους και τέσσερις επίσκοποι. Την ίδια ημέρα, 24 Ιουνίου, οι Τούρκοι του Χουμεριάκου-Μιραμπέλλου εκτέλεσαν τον Επίσκοπο Πέτρας.
Οι Μελαμπιανοί Γεώργιος, Νικόλαος, Μανουήλ και Αγγελής πήραν μέρος δυστικά της Αγίας Γαλήνης σε μάχη με τους Τούρκους. Ένα χρόνο μετά τους συνέλαβαν. Τους πήγαν στο Ρέθυμνο και τους αποκεφάλισαν στο μέρος που βρίσκεται ο ναός των «Τεσσάρων Μαρτύρων».
Ο Γεώργιος Δασκαλάκης-Τσελεπής εγγονός του Δασκαλογιάννη σκοτώθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1821 στους Βαμβακάδες Καντάνου-Σελίνου.
Τέταρτος ομιλητής ήταν ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας του ΕΚΠΑ με θέμα: «Η γλώσσα των αγωνιστών του ‘21», με στόχο να συνδέσει τους ηρωικούς αγώνες της Κρήτης για την λευτεριά με την γλώσσα, η οποία αποτελεί αναπόσταστο συνδετικό κρίκο με τις έννοιες Έθνος, ταυτότητα και πολιτισμό.
Αναφέρθηκε στην γλώσσα του στρατηγού Μακρυγιάννη η οποία αποτελεί αποθέωση της προφορικότητας και της γνησιότητας των αισθημάτων του. Η «αγράμματη σοφία» του Μακρυγιάννη συγκινεί, καθοδηγεί και εμπνέει, τόσο στα «Απομνημονεύματα», όσο και στα «Οράματα και Θάματα» υπάρχουν επιγραμματικές σοφές ρήσεις όπως «Όταν λέγονται τα λάθη μας, τότε κάνουν λιγότερα οι μεταγενέστεροι και γινόμαστε κι εμείς Έθνος».
Σε ό,τι αφορά τη γλώσσα των απομνημονευμάτων του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο ομιλητής τόνισε τον πολυστρωματικό χαρακτήρα της και ιδίως τη μεστότητα των λόγων του Αρχιστράτηγου. Ανέφερε το απόσπασμα «ό,τι κάμομε, θα το κάμομε μοναχοί και δεν έχομε ελπίδα καμμία από τους ξένους».
Ο κ. Χαραλαμπάκης τελείωσε την ομιλία του με τα λόγια: «Τον Κολοκοτρώνη καθαγίασαν όχι τα λόγια, αλλά οι ηρωικές πράξεις, η ευστροφία του πνεύματος, οι σωματικές και ψυχικές του αντοχές».
Στην εκδήλωση έλαβε μέρος η στρατιωτική μπάντα του ΓΕΣ. Το πρόγραμμα κάλυψαν μουσικά οι Ε. Κοζωνάκης, Μ. Κοζωνάκης και Β. Μαμαλάκης. Χόρεψαν το συγκρότημα του συλλόγου Κρητών Γαλατσίου και Λαμπρινής «Η Μεγαλόνησος» με δασκάλα Άντζη Σαραβελάκη.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους και αρκετοί επίσημοι. Διέκρινα τον Κωστή Χατζηδάκη, τον αντιπεριφερειάρχη κο Δημόπουλο, την αντιπεριφερειάρχη κα Λουκία Κεφαλογιάννη, τον εκπρόσωπο του ΓΕΣ και τον εκπρόσωπο του Α’ ΓΕΝ. Μηνύματα έστειλαν ο Μανούσος Βολουδάκης, ο κ. Κυριάκος Πιερρακάκης, ο κος Πατούλης, ο δήμαρχος Αθηναίων κος Κώστας Μπακογιάννης, η κα Ντόρα Μπακογιάννη, ο αρχηγός της αστυνομίας κος Καραμαλάκης. Επίσης διέκρινα μεγάλο αριθμό προέδρων κρητικών σωματείων.
Οφείλω να παρατηρήσω πως τηρήθηκαν οι ισχύοντες υγειονομικοί κανόνες, και η χρήση μάσκας στην είσοδο ήταν υποχρεωτική, καθώς και η επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης.
Στο τέλος της εκδήλωσης προσφέρθηκε άφθονη εκλεκτή κρητική τσικουδιά που έκανε εύκολη και ευχάριστη την συζήτηση μεταξύ μας.
Ζητω η Κρήτη μας