» Όταν το αποτέλεσµα δεν είναι το αναµενόµενο
Πανελλαδικές εξετάσεις. Ένα από τα πιο απαιτητικά και αγχωτικά ορόσηµα στη ζωή ενός εφήβου.
Για µήνες ή ακόµα και για χρόνια οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους, επενδύουν χρόνο, κόπο και συναισθηµατική ενέργεια, µε στόχο µια θέση στο πανεπιστήµιο. Τι συµβαίνει, όµως, όταν το αποτέλεσµα δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους; Πώς διαχειρίζεται ένας νέος άνθρωπος την απογοήτευση, την αίσθηση αποτυχίας και τον φόβο για το µέλλον;
Η συναισθηµατική επιβάρυνση µετά από ένα αρνητικό αποτέλεσµα µπορεί να είναι έντονη και πολυδιάστατη. Σε τέτοιες στιγµές, η ψυχολογική υποστήριξη είναι ζωτικής σηµασίας, όχι µόνο για τους ίδιους τους υποψηφίους, αλλά και για το περιβάλλον τους. Η ψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου εξηγεί στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και τη δηµοσιογράφο Αλεξάνδρα Χατζηγεωργίου, πώς µπορεί κάποιος να διαχειριστεί το αρνητικό αποτέλεσµα, να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του και να σχεδιάσει τα επόµενα βήµατα µε ρεαλισµό, ψυχραιµία και αισιοδοξία.
Πανελλαδικές εξετάσεις.Πώς θα ήταν πιο εύκολο να διαχειριστεί ο υποψήφιος τα αρνητικά αποτελέσµατα στις εξετάσεις και πώς πρέπει να συµπεριφερθεί το περιβάλλον του (γονείς) προκειµένου να τον/την βοηθήσουν;
Όταν τα αποτελέσµατα των Πανελλαδικών δεν είναι θετικά, οι υποψήφιοι κατακλύζονται συχνά από απογοήτευση, θλίψη, θυµό και ενοχές. Νιώθουν έντονη αγωνία και ανασφάλεια για το µέλλον τους. Το σχολείο τέλειωσε και αναρωτιούνται «τώρα τι θα κάνω;». Αισθάνονται άσχηµα που απογοήτευσαν τους γονείς τους, σκέφτονται µε ενοχή τα χρήµατα που επενδύθηκαν σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα µαθήµατα και τη διάψευση των προσδοκιών τους. Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη όταν συναντούν φίλους που πανηγυρίζουν την επιτυχία τους ή όταν βρίσκονται στην άβολη θέση να απαντήσουν στα ερωτήµατα γνωστών και συγγενών.
Πώς µπορεί να διαχειριστεί ο υποψήφιος αυτή την κατάσταση;
Είναι σηµαντικό να καταλάβει ότι δεν έφτασε το τέλος του κόσµου. Η ζωή του δεν καταστρέφεται από ένα αρνητικό αποτέλεσµα σε µία εξέταση, όσο σηµαντική και αν θεωρείται. Η αξία του δεν αλλάζει ούτε επηρεάζεται η γνώµη των γονιών του από αυτό το αποτέλεσµα. Θα τον βοηθήσει να κάνει µια ειλικρινή συζήτηση µε τον εαυτό του και να µοιραστεί όλα αυτά που αισθάνεται µε κάποιον που εµπιστεύεται. Ας αναλογιστεί την προσπάθεια που κατέβαλε και γιατί δεν πήγε καλά, όχι για να κατηγορήσει τον εαυτό του, αλλά για να συνειδητοποιήσει τα θετικά που αποκόµισε από αυτή την εµπειρία. Κατόπιν θα σκεφθεί αν θέλει να δώσει µια δεύτερη ευκαιρία στον εαυτό του ή να δοκιµάσει άλλη ενναλακτική.
Ο ρόλος των γονέων είναι πολύ σηµαντικός;
Παρά την απογοήτευσή τους είναι αναγκαίο να στηρίξουν το παιδί τους. Να του τονίσουν την αγάπη τους, και ότι η αξία του είναι ανεξάρτητη από τα αποτελέσµατα. Να του δώσουν τη δυνατότητα να εκφράσει τα συναισθήµατά του ελεύθερα. Να προσπαθήσουν να βρουν εναλλακτικές από κοινού µε βάση τα θέλω του και αν δυσκολεύεται να τα προσδιορίσει να απευθυνθούν σε ειδικό να το βοηθήσει. Ευτυχώς, σήµερα υπάρχουν πολλές επιλογές σπουδών. Να είναι συµπαραστάτες και υποστηρικτές στην εξερεύνηση αυτών των επιλογών. Η ενεργή συναισθηµατική τους υποστήριξη ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα των εφήβων µετά από ακαδηµαϊκές αποτυχίες σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη.
Η επιτυχία είναι ένας δρόµος µοναχικός, ποιες συµπεριφορές είναι πιο συνηθισµένες και πώς θα πρέπει να γίνει η µετάβαση από µαθητής/τρια σε φοιτητής/τρια
Ακόµη και η µετάβαση στη φοιτητική ζωή, για όσους πετύχουν, µπορεί να προκαλέσει άγχος. Οι ανησυχίες για το πώς θα προσαρµοστούν µακριά από το σπίτι, πώς θα γνωρίσουν νέους φίλους ή πώς θα διαχειριστούν τις δουλειές του σπιτιού είναι φυσιολογικές. Οι νέοι φοιτητές αναζητούν την αυτονοµία τους, αλλά ταυτόχρονα νιώθουν την πίεση των νέων ευθυνών. Ευτυχώς, τα περισσότερα παιδιά προσαρµόζονται πολύ γρήγορα, ανακαλύπτοντας την αυτονοµία τους, την δυνατότητα να αυτενεργούν, είναι δεκτικά σε νέους φίλους, µαθαίνουν να διαχειρίζονται την ανασφάλεια και το άγχος τους κλπ
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αποσυµφορηθεί ένας µαθητής από τη δύσκολη χρονιά της προετοιµασίας αλλά και την απαιτητική και στρεσογόνα περίοδο των εξετάσεων;
Η προετοιµασία για τις Πανελλαδικές είναι αναµφίβολα µια απαιτητική και στρεσογόνα περίοδος. ∆εν υπάρχει ένας ιδανικός ή µοναδικός τρόπος αποσυµφόρησης µετά τις εξετάσεις. Το βασικό είναι τα παιδιά να κάνουν αυτά που τους αρέσουν, που ονειρεύονται και τους έχουν λείψει. Τα περισσότερα παιδιά, πολύ πριν τις εξετάσεις, έχουν κανονίσει να περάσουν κάποιες µέρες διακοπών µε τους φίλους τους. Αυτό αποτελεί βασική επιλογή για πολλούς. Άλλοι προτιµούν να µείνουν σπίτι για να ξεκουραστούν, να κοιµηθούν και να γεµίσουν τις µπαταρίες τους. Ταυτόχρονα, µπορούν να κάνουν διάφορες δραστηριότητες όπως να ασχοληθούν µε σπορ, να κάνουν µικρές αποδράσεις, ταξίδια µε φίλους ή και γονείς, και γενικά να αισθανθούν ελεύθεροι χωρίς το βάρος της µελέτης.
Θεωρείται αποτυχία όταν ένας µαθητής δεν περνάει στις Πανελλαδικές;
Εδώ και πολλά χρόνια, στην Ελλάδα, η επιτυχία στις Πανελλαδικές συνδέεται άµεσα µε την προσωπική επιτυχία του ατόµου. Ωστόσο, στις µέρες µας, οι νέοι έχουν πολλές επιλογές σπουδών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Παράλληλα, γνωρίζουµε από πρόσφατες µελέτες ότι αρκετοί πτυχιούχοι εργάζονται σε διαφορετικό τοµέα από τις σπουδές τους, δηλαδή αλλάζουν επαγγέλµατα.
Οι Πανελλαδικές αποτελούν έναν στόχο, συχνά χωρίς να είναι συγκεκριµένος, δεδοµένου ότι επικρατεί η νοοτροπία «σε όποια σχολή περάσεις». Η επιτυχία εξαρτάται από πολλές παραµέτρους εκτός της γνωστικής επάρκειας, όπως η αυτοπεποίθηση, οι εµπειρίες, το άγχος, η κόπωση, η ευελιξία, η προσοχή κλπ.
Η µη επιτυχία, ή «αποτυχία» όπως οι περισσότεροι το αποκαλούν, αποτελεί µια πρόκληση, µια ευκαιρία ανασυγκρότησης, απολογισµού, νέων στόχων µε νέα δεδοµένα. Σε καµία περίπτωση δεν συνδέεται µε την αξία του ατόµου. Κάθε παιδί είναι µοναδικό, είτε τα κατάφερε να γίνει φοιτητής είτε όχι. Σηµασία έχει που συµµετείχε και προσπάθησε.