«Τα έξυπνα τηλέφωνα δηµιούργησαν µια ανήσυχη γενιά, δεν είναι οι νέοι, αλλά οι γονείς τους».
Dean Burnett νευροεπιστήµονας -συγγραφέας
Η άλογη χρήση των κινητών και η επακόλουθη έκθεση στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης βλάπτει την ψυχική ευηµερία όλων µας.
Ποιοι είναι οι πιο ζηµιωµένοι; Οι γονείς υποστηρίζουν ότι είναι τα παιδιά τους, οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα αίτια των αυξηµένων ποσοστών άγχους στους νέους είναι περίπλοκα και ασαφή.
Μήπως είναι οι γονείς αυτοί που είναι υπερβολικά ανήσυχοι και όχι τα παιδιά τους;
Εµπεριστατωµένες µελέτες δεν έχουν βρει ακόµη σηµαντική συσχέτιση µεταξύ της χρήσης τηλεφώνου και των προβληµάτων ψυχικής υγείας στους νέους.
Στο σηµείωµα αγγίζω µερικές όψεις της χρήσης κινητών για να εντοπίσουµε κέρδη και ζηµίες.
Ο περιορισµός των παιδιών
Έρευνες αποκαλύπτουν ότι ο χρόνος που περνούν τα παιδιά σε εξωτερικούς χώρους µειώνεται εδώ και 10ετίες. ∆ηλαδή, πριν κυριαρχήσουν τα έξυπνα κινητά. Πού οφείλεται;
Η αστική ανάπτυξη των άδειων χώρων εξαφάνισε τις αλάνες. Το βιώσαµε στα Χανιά. Τα αυτοκίνητα όχι µόνο πληµµυρίζουν τους δρόµους, αλλά οι εθισµένοι µε το κινητό οδηγοί δεν µειώνουν ταχύτητα όταν παιδιά διασχίζουν ένα δρόµο. Οι κίνδυνοι πληθαίνουν και τα παιδιά το νοιώθουν.
∆υστυχώς, όχι όλα. Κι ο φαύλος κύκλος των ανησυχιών συνεχίζεται.
Έτσι τα παιδιά καταφεύγουν στην αγαπηµένη τους συνήθεια, να προσκολλώνται στον πιστό τους φίλο, το κινητό τους.
Η παρακολούθηση
Η κατάσταση γίνεται σουρεαλιστική. Άλλοι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να βγαίνουν έξω ή τουλάχιστον δεν τα εµποδίζουν. Ο λόγος; Κάποιοι έχουν εγκαταστήσει εφαρµογές για να παρακολουθούν τα παιδιά τους ανά πάσα στιγµή. Μια στις 6 οικογένειες το κάνει, δείχνει µια έρευνα. Το ίδιο έκανε νεαρή Χανιώτισσα που παρακολουθούσε τις κινήσεις του αδελφού της στην Αθήνα! Μπόρεσε έτσι να τον προειδοποιήσει ότι ‘‘χάθηκε’’.
Τα παιδιά γνωρίζουν ότι παρακολουθούνται. Για αυτό ορισµένα δεν βγαίνουν αρκετά έξω.
Ο εθισµός
Έρευνα σε εθισµένους µε το κινητό εφήβους έδειξε ότι έχουν περισσότερο µια χηµική ουσία GABA που επιβραδύνει τα σήµατα του εγκεφάλου και το άγχος και λιγότερη µια χηµική ουσία που κάνει τους νευρώνες τους πιο ενεργούς.
Πλήρης απαγόρευση
στο σχολείο
Είναι απόλυτα ορθή η εφαρµογή της απαγόρευσης της χρήσης των κινητών στο χώρο του σχολείου. Αν έχουν ανάγκη επικοινωνίας υπάρχουν τα τηλέφωνα του σχολείου!
Αν απαγορευτούν και τα έξυπνα ρολόγια, τότε σταµατάει η ευρεία αντιγραφή στα τεστ.
Εµείς εφαρµόζουµε αυτή την απαγόρευση εδώ και χρόνια και γνωρίζουµε τα οφέλη της.
Στην πρωτοπόρο Ολλανδία έχουν οµαδική πάνινη τηλεφωνοθήκη σε κάθε αίθουσα διδασκαλίας µε χωριστή θέση για κάθε µαθητή!
Επιβάρυνση ατόµων ∆ΕΠΥ;
Τα παιδιά µε ∆ιαταραχή Ελλειµµατικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας δυσκολεύονται να εκτιµήσουν το πέρασµα του χρόνου. Αυτό τους δηµιουργεί προβλήµατα µε τον προγραµµατισµό των εργασιών και τη µνήµη τους. Πιστεύω ότι δεν έχουν αναπτυγµένη αίσθηση του χώρου, έτσι κινδυνεύουν όταν διασχίζουν δρόµους. Άλλες φορές υπερεστιάζουν σε κάτι, παρασύρονται και ασχολούνται για ώρες. Όπως κάνουν οι εθισµένοι χρήστες των κινητών.
Αδυνατούν να ρυθµίσουν την προσοχή τους, να ελέγξουν συναισθήµατα, εµφανίζονται απρόσεκτα και δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν το γίγνεσθαι.
Θα απέφευγα να τους δώσω κινητό τηλέφωνο χωρίς εκπαίδευση.
Λιγότερος ύπνος
Τα κινητά τηλέφωνα κατηγορούνται ότι στερούν άσκηση και ύπνο από τις έφηβες χρήστες. Κάτι που έχει µεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία από τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα αγόρια δεν φαίνεται να επηρεάζονται στον ίδιο βαθµό.
Παρεµβάσεις
Ριζικές παρεµβάσεις όπως ‘‘Κόψε τους το ιντερνέτ’’ για να περιοριστεί η οργανωµένη βία είναι ανώφελες. Οι διακοπές λειτουργίας του ∆ιαδικτύου, σε όλο τον κόσµο, είναι 100δες κάθε χρόνο παρ’ όλα αυτά βία και ταραχές αυξάνονται.
Πεζοί(!) και οδηγοί χάνουν αµφότεροι την περιφερειακή τους όραση όταν µιλάνε στο κινητό (tunnel vision). Οι µεν πεζοί δεν βλέπουν τα τροχοφόρα όταν διασχίζουν δρόµους και οι οδηγοί δεν βλέπουν πεζούς και τροχοφόρα. Σωτήρια θα είναι κάθε παρέµβαση!
Συµπερασµατικά
Η προσέγγιση των όψεων που παρέθεσα δείχνει ότι…
Η άλογη χρήση των κινητών επιδεινώνει προβλήµατα που προϋπάρχουν, για αυτό όσο αργότερα έχουν τα παιδιά κινητό τόσο το καλύτερο.
Αν τα έξυπνα κινητά υποστήριζαν τον προγραµµατισµό των µαθητών, αυτοί θα βελτίωναν την αντίληψη τους του χρόνου.
Αν υπήρχε ηµερήσιος κόφτης της χρήσης του κινητού, θα είχαµε χρόνο για δηµιουργικές δραστηριότητες, σωµατική άσκηση και προπαντός περισσότερο ύπνο!
Ο µόνος τρόπος να λύσουµε τα προβλήµατα που γεννά η άλογη ή η παράνοµη χρήση του τηλεφώνου είναι ο ανοιχτός διάλογος σε πολλά πλαίσια.
Υ.Γ. Επόµενο σηµείωµα θα έχει θέµα ‘‘Συνεισφέρουν τα κινητά στη βία ανάµεσα σε µαθητές;’’
*Ο Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη ∆ιά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία ‘In the search of mythical Talos’, ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυµάµαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσµατικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
