Από τον Μάρτιο του 2020 έως τώρα, βιώνουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις σχετικά με την πανδημία του Covid-19 και κυρίως με το να μάθουμε να ζούμε «στην καραντίνα».
Η συνθήκη αυτή του εγκλεισμού και της απομόνωσης σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της κοινωνικοοικονομικής κρίσης φαίνεται ότι αύξησαν το αίσθημα της μοναξιάς, του άγχους, της ανησυχίας, του φόβου, της απογοήτευσης, της αβεβαιότητας, των συγκρούσεων καθώς είχαν και άλλες σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, το ψυχολογικό και συναισθηματικό βάρος που βιώνουν τα άτομα, ειδικά την περίοδο της καραντίνας, φαίνεται ότι προκαλεί κυρίως επιδείνωση της συχνότητας εμφάνισης συναισθηματικών και ψυχικών διαταραχών, αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας και τέλος ενίσχυσε την κατάχρηση αλκοόλ και τη χρήση ουσιών.
Σύμφωνα με τον απολογισμό του ΚΕΘΕΑ για το έτος 2019 και παράλληλα με τις καταστάσεις που βιώνουμε εν μέσω πανδημίας φαίνεται πως έχει αυξηθεί το άγχος και η κατάθλιψη, τα οποία από μόνα τους ενισχύουν την καταφυγή σε νόμιμες και παράνομες ουσίες ή άλλες μορφές εθισμού ως αυτοθεραπεία. Η επίδραση αυτή για ορισμένους ανθρώπους μπορεί να είναι μακροπρόθεσμη. Τον τελευταίο καιρό, είναι πολύ πιθανό να ακούτε συχνά τη φράση από τους γύρω σας: «Πως θα περάσει η καραντίνα χωρίς να πιώ;». Η χρήση παράνομων (π.χ. κάνναβη, κοκαΐνη, ηρωίνη κλπ.) και νόμιμων ουσιών (αλκοόλ και συνταγογραφούμενα φάρμακα), καθώς και η εμπλοκή σε προβληματικές συμπεριφορές (τζόγος, διαδίκτυο) ενδέχεται να αποτελεί πέρα από διέξοδο και άλλοθι για το άτομο που βιώνει μια ψυχοπιεστική συνθήκη. Σε σχετική έρευνα που έχει διεξαχθεί στο πανεπιστήμιο του Τέξας κατά τη διάρκεια της πανδημίας αναφέρεται πως το 32% των ερωτηθέντων κατέφυγε στην κατανάλωση αλκοόλ, ώστε να ανακουφιστεί από το άγχος (Weerakon et al, 2020). Ακόμη, σε έρευνες που έχουν διεξαχθεί στην Αττική, φαίνεται πως έχει αυξηθεί η χρήση ουσιών και των νόμιμων συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
Από την αρχή της πανδημίας, οι ειδικοί πάνω στα θέματα υγείας είχαν εκφράσει τους φόβους και τις ανησυχίες τους ως προς το ότι μπορεί να επανεμφανιστούν φαινόμενα ανάλογα της κρίσης του 2010, όπως φθηνά και επικίνδυνα ναρκωτικά, αύξηση της αστεγίας, εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, μείωση του κινήτρου για θεραπεία και αύξηση των δυσκολιών κοινωνικής και εργασιακής ένταξης για όσους απεξαρτώνται. Ωστόσο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του Προέδρου του ΚΕΘΕΑ και ψυχίατρου, Χρήστου Λιάπη στην έντυπη έκδοση του «Βήματος» (17/01/2021), έχει παρατηρηθεί αύξηση στα αιτήματα για βοήθεια, ειδικά την περίοδο της καραντίνας, για τον τζόγο, για την ενασχόληση με το διαδίκτυο καθώς και για τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών και συγκεκριμένα της κοκαΐνης, όπως αναφέρει ο Χρήστος Λιάπης, ψυχίατρος και πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ.
Παρότι, το διάστημα της πανδημίας, οι πρωτοφανείς περιορισμοί στη λειτουργία των οργανισμών θεραπείας, απείλησαν το κοινωνικό δικαίωμα των εξαρτημένων σε φροντίδα και σε άλλες πηγές στήριξης, το ΚΕΘΕΑ κατάφερε να εξασφαλίσει τη θεραπευτική συνέχεια για τα μέλη του και να διατηρήσει ανοικτή πρόσβαση σε βοήθεια για τους νέους εξυπηρετούμενους. Όπως είναι ευρέως γνωστό οι κοινωνικοοικονομικές κρίσεις συνδέονται άμεσα με την επιδείνωση της σωματικής και ψυχικής υγείας του πληθυσμού, την όξυνση του φαινομένου των εξαρτήσεων και περαιτέρω περιθωριοποίηση των ευάλωτων ομάδων.
Για το Πολυδύναμο Κέντρο
Χανίων του ΚΕΘΕΑ Αριάδνη
Μαρία Μπαμπίλα (ψυχολόγος), Νεκταρία Τσάμη (κοινωνιολόγος), Χρυσάνθη Φωτεινοπούλου (ειδική θεραπεύτρια) και Σταυρούλα Παπανικολάου (κοινωνική λειτουργός)
Για περισσότερες πληροφορίες σε θέματα εξαρτήσεων: Πολυδύναμο Κέντρο Χανίων – ΚΕΘΕΑ Αριάδνη, Κ. Σφακιανάκη 13, τηλέφωνα επικοινωνίας 2821087040, 2821002120, ώρες λειτουργίας 09:00 π.μ. έως 17:00 μ.μ.
1. Weerakon, S.M., Jetelina, K.K., & Knell, G., (2020). Longer time spent at home during COVID-19 pandemic is associated with binge drinking among US adults. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse. DOI: 10.1080/00952990.2020.1832508
2. Λιάπης, Χ. (2021, Ιανουάριος 17), Επιδράσεις της Πανδημίας και του lockdown στο τοπίο των εξαρτήσεων. Το Βήμα της Κυριακής
