Συγκοινωνούντα
Στην τέχνη δοχεία και τη ζωή
Μετ’ εκλογικά σ’ επανεξέταση
…Οι μικροί άγουροι σωλήνες που λυγίζουν αφορμή
για τους δεσμούς του με βαρόνους στην πόλη.
Σε επιβλητικά αέρινα μονοπάτια, όπου αναρμονικά
σχοινιά τέμνονται στα οποία ξεπεταγόμαστε
στροβιλίζοντας,
μια μικροσκοπική καμήλα πραγματοποιεί πλατωνικές
προσπάθειες να σκαρφαλώσει το γλέντι αρχίζει να
περιπλέκεται.
Ο επιδειξιομανής, που στο παρελθόν έτεινε
την αυλαία μ’ ένα υπομονετικό μάτι για φιλοδωρήματα,
εντελώς ξαφνικά λησμονεί τη συνέπεια των γεγονότων
και σύρει φρέσκο-ξεπεταγμένες ορδές κορασίδων
μπροστά του.
ΤΟ ΝΕΟ ΝΤΑΝΤΑ ΤΟΥ ΒΟΛΙΩΤΗ
98 χρόνια πέρασαν από την εποχή που ο εκ των ιδρυτών του Ντανταϊσμού, Χούγκο Μπαλ έγραφε σε ένα νάιτ κλαμπ αυτό το ποίημα…
Και να, που ένας βαρόνος του ποδοσφαίρου με εκκρεμότητες στη δικαιοσύνη, με φακέλους για να γεμίσουν φορτηγάκι σε ανακριτικό και εισαγγελέα, έρχεται στα Χανιά αύριο, όχι μόνο ως μεγαλοπαράγοντας του Ολυμπιακού Βόλου, αλλά και ως δήμαρχος της ίδιας της πόλης. Το αυτονόητο -αφελές για πολλούς- ερώτημα, τι αγώνα θα παρακολουθήσει και αν η Χανιώτικη ιστορική μας ομάδα είναι χαμένη από χέρι, εκτός κι να θελήσει ο ίδιος ο Μπέος να παίξει άλλο ρόλο από τον προφανή και ιστορικά αποδεδειγμένο, στο παράλογο στην ουσία αλλά λογικοφανές ερώτημα «είναι στραβός ο γιαλός ή (παραφράζω) ο λαός του Βόλου στραβώθηκε και τον ψήφισε;» θα ανασύρω από το βιβλίο του Φερνάντο Πεσσόα «η ώρα του διαβόλου» (1) το απόσπασμα που μιλάει ο διάβολος σε πρώτο πρόσωπο «Δεν είμαι ούτε ο επαναστατημένος εναντίον του Θεού, ούτε το πνεύμα που αρνείται. Είμαι ο Θεός της Φαντασίας. Απολωλώς γιατί δεν δημιουργώ… Είμαι το πνεύμα που δημιουργεί χωρίς να δημιουργεί, που η φωνή του είναι καπνός και η ψυχή του ένα λάθος. Ο Θεός με δημιούργησε για να τον μιμούμαι τη νύχτα. Αυτός είναι ο Ήλιος, εγώ η Σελήνη. Το φως μου αιωρείται πάνω από το καθετί που είναι μάταιο ή ψεύτικο, φωσφορισμούς όχθες ποταμών, έλη και σκιές».
Δεν είναι εννοιολογισμός, κανένας Μπέος δε θα είχε χώρο να ρίξει του φωσφορισμούς του εάν δεν υπήρχαν έλη και παραμορφωτικές, στρεβλωτικές σκιές που επιβάλλονται: Φοβικά σύνδρομα, εφησυχασμό στη δυστυχία, πελατειακές σχέσεις, μικροσυμφέροντα, ρουσφέτια, υποσχεσιολογίες… αλλά εν τέλει σε τι συνίσταται η τραγωδία του Βόλου (για κάθε προοδευτικό άνθρωπο ανεξάρτητα από ιδεολογία) ανασύρω από το αριστουργηματικό «το βιβλίο της ανησυχίας» (2) του Φ. Πεσσόα ακριβώς 100 χρόνια μετά τη διατύπωση του «η βασική τραγωδία της ζωής μου είναι όπως όλες οι τραγωδίες, μια ειρωνεία του πεπρωμένου. Αποστρέφομαι την πραγματική ζωή σαν καταδίκη. Αποστρέφομαι το όνειρο σαν αληθινή απελευθέρωση. Αλλά ζω το πιο αισχρό και το πιο καθημερινό της πραγματικής ζωής. Και ζω το πιο έντονο και το πιο διαρκές του ονείρου. Είμαι σκλάβος σαν σκλάβος που μεθάει κατά τη μεσημεριανή ανάπαυση, δυο αθλιότητες σε ένα μόνο σώμα…».
ΤΗΣ ΠΕΠΗΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΕΚΠΛΗΞΗ
Η συγγραφέας του εξαιρετικού βιβλίου «το σώμα ικεσία και απειλή» (3) μια από τις συγκλονιστικότερες γυναίκες της Ελλάδας, με σπουδαία Πανεπιστημιακή καριέρα, το σύμβολο του Πολυτεχνείου (της έσπασε το πόδι το τανκ στις 17/11/73 και δεν το εξαργύρωσε πολιτικά, όπως άλλοι…) η υπέροχη Πέπη Ρηγοπούλου, συγκέντρωσε μόνο 11.155 ψήφους και κατετάγη 32η στο ευρωψηφοδέλτιο του Συριζα…, όταν τηλεοπτικές περσόνες συγκέντρωσαν τόσες προτιμήσεις σε όλους τους χώρους και αυτό φυσικά, αφού η Ελληνική επαρχία -και η Κρήτη- ψηφίζει πρόσωπα με κριτήρια προβολής, φήμης… αλλά ποιας φήμης. Της τυχαίας ή της ουσιαστικής; Της πλασματικής ή της φυσικής λόγω έργου; Η φήμη καθορίζει τη σχετικότητα που οι μεταβαλλόμενες αντιλήψεις περί καλού και κακού περιπλέκουν το ζήτημα και ενίοτε το καθορίζουν. Φυσικά, οι ανισότητες προβολής με βάση τη φήμη δεν καθορίζονται από την αξιακή ουσία τη γνωριμία του αντικειμένου και την ουσιαστική προσφορά, γιατί τότε κανείς δίκαιος ψηφοφόρος της Ν.Δ. δε θα ψήφιζε τον Ζαγοράκη αντί του Μαυρομάτη, ανεξάρτητα από την ποδοσφαιρική του ευφυΐα. Ο λαός, οι μάζες έχουν την τάση όπως λέει και ένας σοφός να πηγαίνουν στο λάθος όπως το γουρούνι στην τρούφα; Στο ερώτημα αυτό το παράδειγμα του Δήμου Αθηναίων ίσως είναι πιο εξισορροπητικό, αφού το πολιτικοκοινωνικά κριτήρια της πρωτεύουσας, πιστεύω, πως είναι εξ ορισμού των διεργασιών πολυπλοκότερα, άρα και δικαιότερα, ως προς τα πρόσωπα και όχι τα ποσοστά.
αθανασια αλα νταντα
ηροστρατου πυρποληση
…Και όταν μεγάλωνεν ο Αχιλλεύς και ήταν
της Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,
η Θέτις του Θεού τα λόγια ενθυμούνταν.
Αλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις
κι είπαν τον σκοτωμό του Αχιλλέως στην Τροία.
Κ’ η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της ρούχα…
Από την “Απιστία” του Κ. Καβάφη που επίσης αφιερώνει και το ποίημα “Τα άλογα του Αχιλλέως” κυκλοφόρησε το 1910 έμεσα στο μεγάλο ήρωα πολεμιστή τρεις στίχοι τόσο τραγικά επίκαιροι στην παράλογη εποχή μας.
“…καλύτερα να μην σας δίναμε άλογα μου δυστυχισμένα! Τι γυρεύατε εκεί χάμου στην άθλια ανθρωπότητα πούναι το παιγνίου της μοίρας…”.
Συνδέω με το απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάκομπ Μπούρκχαρτ “Οι μεγάλοι της Ιστορίας”. “Ροές” “Αλλοι δεν είναι τόσο αρχηγέτες όσο ακραιφνή ιδανικά που προσωποποιούν όχι την ιστορία μιας πόλης – κράτους, αλλά ευθέως κάποια εκλεκτά χαρακτηριστικά: Ο Αχιλλέας πεθαίνει νέος, επειδή αυτός ο κόσμος δεν χωράει τα ιδανικά, ο Οδυσσέας παλεύει χρόνια ολόκληρα αντίξοους, δύσνοες θεούς και φτάνει στη “νίκη” ύστερα από μια σειρά δοκιμασιών ενσαρκώνοντας τις πραγματικές ιδιότητες του αρχέγονου Ελληνα την πανουργία και την καρτερία…”.
Εν ονόματι αυτής της καρτερίας έχουν γίνει οι σύγχρονοι Νεοέλληνες βορά στις διαθέσεις των Κεντροευρωπαϊκών συμφερόντων που μάλιστα επικαλούνται για μας τη συνέχεια της πανουργίας ως δολιότητα, μικροαπατεωνιά και κουτοπονηριά. Ομως η φήμη του Οδυσσέα είναι διαχρονική καθώς και του “Ηρόστρατου της αρχαιότητας που έβαλε φωτιά στο Ναό της Αρτέμιδας στην Εφεσσο μόνο και μόνο για να ξεσηκώσει τους συμπολίτες του και να προκαλέσει την προσοχή τους, ήταν ασφαλώς ένας ντανταϊστής που δεν είχε τίποτε να διδαχτεί από τους ντανταϊστές του Βερολίνου ή του Παρισιού…”. (4) Και ενώ το Νταντά ξεκίναγε την… ιστορία του από το Καμπαρέ Βολταίρ στη Ζυρίχη και την ουδέτερη στον πόλεμο Ελβετία ο μεγάλος Πεσσόα δούλευε το δικό του βιβλίο “Ηρόστρατος η αναζήτηση της αθανασίας” μετ. Χ. Βλαβιανός “Εξάντας” όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται στην παράγραφο 27 στα 3 επίπεδα “αιωνιότητα”, πολιτισμός στον οποίο η συγκεκριμένη κοινωνία και εποχή ανήκουν και τέλος το εδώ και τώρα που… “Αυτά τα τρία επίπεδα ενδέχεται να έχουν όμοια ή ανόμοια δομή… Στην αρχαία Ελλάδα αλληλοσυνδέονται. Η αρχαία Ελλάδα και ο πολιτισμός είχαν ίση διάρκεια με άλλα λόγια κοινή ουσία. Η αρχαία Ελλάδα και ο πολιτισμός της καθώς αποτελούσαν την απαρχή της κριτικής κοινωνικότητας, δηλαδή του ίδιου του πολιτισμού, ήταν ταυτόσημα με την ουσία της πολιτισμένης ανθρωπότητας. Επομένως όταν στην αρχαιότητα ένας ποιητής έγραφε ως Ελληνας, έγραφε ως άνθρωπος. Ο παράδεισος αυτός δεν έχει ανακτηθεί. Οι αρχάγγελοι εξεδίωξαν τον άνθρωπο από αυτόν τον τόπο και στέκουν εις τον αιώνα φρουροί στις άχρηστες πύλες του”. Και οι “βάρβαροι” μπαινοβγαίνουν τώρα με τη δική μας ανοχή περνώντας τις πύλες της προσωπικής και εθνικής ενδείας, γκαρσόνια θέλουν τους απογόνους του Πλάτωνα του Σωκράτη και το δηλώνουν ντανταϊστικά αλλά Χύλζενμπεκ (5) το 1916.
«…ιδού ο λαλίστατος ποιητής/ φορώντας το κάλυμμα της κεφαλής παρακμιακό/ Μπύρα μπαρ ομπιμπορ/ Μπαουμαμπορ μπότσον ορτιτσελ σεβίλια ως casacasacasa casa. Κώνειο ανά χείρας και το πορφυρό στο δέρμα και σκουλήκι εδώ και πίθηκος και γορίλες…».
A-Ω+Α Μια βδομάδα μακριά από τις εκλογές που καθόρισαν (όχι τις διεργασίες) το εκλογικό αποτέλεσμα και το ντανταϊστικό μπέρδεμα Αποριών, Αιτιών, Αναθεμάτων, Αμφιθυμιών, Ανακριβειών, Αναφλέξεων και Ασυγχώρητων Αναφορών, ένας νέος Δήμαρχος Δηλώνει με Ωδική Ωθηση στην Ωρα του Οσμωμένος: Ωτακουστικά-Ωχρά Ωχαδελφικά… Ωαρια.
“Ολοι οι υποψήφιοι του στην ίδια αφετηρία” και αν το εννοεί αυτό ο Τάσος ο Βάμβουκας θα πρέπει καινοτομώντας στην επαρχιακή (μικροαστική) Χανιώτικη κοινωνία να Αποδείξει, πως μπορεί να Αξιοποιήσει στελέχη, υποψηφίους Αξιους που όχι μόνο δεν εκλέχτηκαν Αλλά δεν πήραν δυστυχώς για τον πολιτισμό του τόπου τις ψήφους που αξίζουν. Αναφέρομαι σε προσωπικότητες όπως οι Νάσος Αθανασόπουλος, Ιωάννης Αρχοντάκης, Γιώργος Βαρουδάκης, Κωνσταντίνος Πρώιμος, Νίκος Ράμμος…
Βλέπετε τα Χανιά δεν είναι Αθήνα να αναγνωρίζουν μια προσωπικότητα όπως η… Μάρω Δούκα. Ως καλλιτέχνης πολίτης των Χανίων και όχι ως υποψήφιος της συγκεκριμένης “πρωτοβουλίας πολιτών” εύχομαι να πετύχει στον ευαίσθητο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών εκεί που άλλοι απέτυχαν…
ΑΠΟ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ… ΤΕΙΧΗ
“Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κι υψηλά τριγύρω μου εκτίσαν τείχη”
γι’ αυτό και εμείς χαμένοι σαν τους πεθαμένους υψώσαμε ΦΩΝΕΣ και ο απόηχος τους έδιωξε. Και τώρα τι αναμένουμε;
– Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
– Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ
οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1) Φερνάντο Πεσσόα “Η ώρα του διαβόλου”. Μετάφραση – εισαγωγή Μαρία Παπαδήμα, εκδ. “Εξάντας”.
(2) Μπερνάρντο Σοάρες (Φ. Πεσσόα) Το βιβλίο της ανησυχίας τόμος Α. Μετάφραση Μ. Παπαδήμα “Εξάντας”.
(3) Το σώμα ικεσία και απειλή “Πλέθρον” της Π. Ρηγοπούλου, αλλά και το “Μοντέρνο μεταμοντέρνο” με τις εισηγήσεις που έγιναν στο ομότιτλο συμπόσιο κατά το τριήμερο 26 – 28 Φεβρουαρίου στα Χανιά το Χανιά (Θυμάμαι που χιόνιζε μέσα στην πόλη). Η Πέπη δίδασκε ιστορία της τέχνης τότε στο Πολυτεχνείο Κρήτης.
(4, 5) Από το βιβλίο του Χανς Ρίχτερ Λιταντά μετάφραση Α. Ρικάκης εκδ. “Υποδομή”.
