Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

Χειραγώγηση & ψυχαναγκασμός διαχέονται…

Όλοι είμαστε ευάλωτοι στη ψυχολογική καταπίεση. Η αιτία είναι ο ξεχωριστός τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος του καθενός μας δημιουργεί την ιδιαίτερη αντίληψή μας για τον κόσμο.
Όσο καλύτερα το συνειδητοποιούμε τόσο πιο ισχυρή θα είναι η άμυνα μας στη χειραγώγηση μας.
Μαιτρ της χειραγώγησης αναδεικνύονται δημαγωγοί “τύπου Tramp” που δεν διστάζουν να ασκούν ψυχολογικό εκβιασμό ή να λένε σωρούς από ψεύδη προσπαθώντας να υποβάλλουν μια άποψη.
Αν θέλετε να “απολαύσετε” μια καταιγίδα από ψεύδη που μπορούν να ποδηγετήσουν κάθε ισόρροπο άτομο παρακολουθήσετε μια 25λεπτη εκπομπή στα Αγγλικά… https://www.youtube.com/watch?v=xecEV4dSAXE
Στο σημείωμα παρουσιάζω περιστατικά στα οποία κυριαρχεί χειραγώγηση και ψυχαναγκασμός ατόμων ή κοινωνικών ομάδων.

Χειραγώγηση, ψυχαναγκασμός και ψεύδη

«Δεν θα συμβεί σε μένα» λες κι ησυχάζεις. Κι όμως είμαστε όλοι ευάλωτοι κι αυτό αξιοποιούν οι ψυχαναγκαστές.
Μια χειραγώγηση έγινε πρωτοσέλιδο στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2016 όταν μια δημοφιλής ραδιοφωνική εκπομπή του BBC “The Archers” περιελάβανε μια ηρωίδα την Helen Archer που υπέστη ψυχολογική κακοποίηση, από τον άντρα της. Αυτό ήταν η αφορμή, Αγγλία και Ουαλία έγιναν οι πρώτες χώρες που θέσπισαν νομοθεσία σχετικά με τον έλεγχο και τη καταναγκαστική συμπεριφορά.
Όταν μια χειραγώγηση πραγματοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο στόχος-θύμα αγχώνεται και αμφισβητεί τις αναμνήσεις του και την ορθοκρισία του.

Κακόβουλες προθέσεις

Κλασσική περίπτωση χειραγώγησης είναι αυτή του έργου “Gas Light” (1938) που καθιέρωσε τον όρο Gaslighting για τη χειραγώγηση. Τότε ένας άντρας πείθει τη σύζυγό του ότι χάνει τη λογική της χαμηλώνοντας τα φώτα του σπιτιού τους ισχυριζόμενος ότι το φαντάζεται, ή μετακινεί τα πράγματα της και την πείθει ότι το έκανε η ίδια αλλά το ξέχασε.
Στην καθημερινότητα μας τα παραδείγματα χειραγώγησης και ψυχαναγκασμού είναι αυξανόμενα:
• Όταν σύντροφος ή σύζυγος δεν σας ακούν, ούτε καν εξετάζουν την άποψη σας.
• Όταν ανήλικα παιδιά-μαθητές νοιώθουν να συνθλίβονται, χωρίς δικαιώματα, σε περιβάλλοντα τοξικά. Το αποτέλεσμα είναι χαμηλές σχολικές επιδόσεις και δυστυχία.
• Όταν σας λένε ότι δεν τους αρέσουν οι φίλοι και η οικογένειά σας, και βρίσκουν λόγους να τους μειώνουν και να σας κρατούν μακριά τους.
• Όταν αμφισβητούν την ψυχική σας ευημερία και την άποψή σας για μια κατάσταση, καθώς και όταν επικρίνουν τον χαρακτήρα σας.
• Όταν παρακολουθούμε αμέτοχοι κι άπραγοι ομάδες ατόμων που δεν τηρούν κανένα πρόσχημα για να επιβάλλουν τη γνώμη τους και τον τρόπο ζωής τους. Η δικαιολογία τους «Είμαστε καταπιεσμένοι».
• Όταν μια σύζυγος φθάνει καθυστερημένη στις συναντήσεις με το σύζυγο της, δεν σέβεται την άποψη του για τη διαχείριση του χρόνου. Ύπουλα μετατρέπει μια διαφωνία σε χειραγώγηση του που φθάνει να αναρωτιέται «Μήπως τρελάθηκα;».
• Όταν κοινωνικές ομάδες -όχι μόνο ποδοσφαιρόφιλοι- διαφωνούν άγρια για την ερμηνεία των γεγονότων, κάθε πλευρά μπορεί να κατηγορήσει την άλλη για χειραγώγηση. Κι εμείς ενεοί αμφισβητούμε την κρίση, τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις μας.

Ο κόσμος μας είναι οι μνήμες μας

Η πραγματικότητα είναι ότι, είτε μας αρέσει είτε όχι, κανένας μας δεν βλέπει τον κόσμο όπως είναι.
Ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται μόνο μέρος των εισερχόμενων αισθητηριακών πληροφοριών που εντοπίζουμε.
Τα κενά συμπληρώνονται από τον εγκέφαλο, ο οποίος διαρκώς κάνει προβλέψεις με βάση προηγούμενες εμπειρίες και στη συνέχεια τις ενημερώνει υπό το φως νέων πληροφοριών.
Αυτό έγινε όταν την προηγουμένη εβδομάδα,
«ήμουν μάρτυρας εισβολής ανήλικων μιας κοινωνικής ομάδας -χωρίς μάσκες- σε σουπερμάρκετ. Η πρόβλεψη που έκανα βασισμένος σε προσωπικά βιώματα ήταν ότι ήλθαν να “εφοδιαστούν με τρόφιμα”.
Αργότερα, το επιβεβαίωσα μιλώντας με στέλεχος μιας αλυσίδας.
Οι κλοπές από αυτούς είναι καθημερινό φαινόμενο στην περιοχή μας. Άλλη περιθωριακή ομάδα σπάει ψιλικατζίδικα σε ανατολικές συνοικίες της πόλης τις τελευταίες εβδομάδες.
Και οι δύο περιπτώσεις χειραγώγησης της τοπικής κοινωνίας είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες. Ο λόγος;
Εθιζόμαστε να αποδεχόμαστε τις συμπεριφορές ατόμων που μαθητεύουν στην παραβατικότητα και εξελίσσονται…

Αντιδράσεις

Ο Charles Darwin (1872) παρατήρησε ότι οι φυσιολογικές αλλαγές του ατόμου αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των συναισθημάτων του.
Έτσι, για παράδειγμα οι μάρτυρες των κλοπών στα σουπερμάρκετ νοιώθουν την αλλαγή στα σωματικά τους σήματα όπως οκαρδιακός ρυθμός, εφίδρωση.
Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε πότε κάποιος ή κάποιοι μας χειραγωγούν και προσπαθούν να μας επιβάλλουν την δική τους πραγματικότητα.
Τότε είναι καιρός για δράση. Τι κάνουμε;
• Αν η χειραγώγηση μας προέρχεται από ΜΜΕ τα αποκλείουμε κυριολεκτικά. Αυτή η αντίδραση είναι ορατή στις κυκλοφορίες τους και στις έρευνες.
• Σταματάμε να ανησυχούμε για το ποιος από τους δύο έχει δίκιο. Δεν προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι η άλλη πλευρά έχει λάθος, επειδή στην πραγματικότητα η αλλαγή της άποψής τους δεν έχει σημασία.
• Αποκαθιστούμε με κάθε τρόπο την ισορροπία μας, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι βάζουμε τις φωνές. Όποιος νοιώθει άβολα και δεν αντιδρά είναι υποκείμενος σε χειραγώγηση.
• Μεταγγίζουμε αυτοπεποίθηση κι αντοχή σε παιδιά-μαθητές.

Συμπερασματικά

• Διατηρούμε την αυτοπεποίθησή μας και την πίστη μας στις αντιλήψεις μας. Εκτός κι αν οι αποδείξεις για το αντίθετο, είναι πανίσχυρες. Αν δηλαδή, κάποιος μας αποκαλύπτει μια άβολη αλήθεια.
• Αν αμφιβάλουμε επιδιώκουμε την “έξωθεν καλή μαρτυρία”, όπως λέμε. Η επιβεβαίωση της θέσης μας από περισσότερα από ένα αξιόπιστα άτομα θα μας επαναφέρει σε πλεονεκτική θέση.
• Ελέγχουμε την ισορροπία ισχύος στις σχέσεις μας. Αν πιστεύουμε ένα άτομο και όχι τον εαυτό μας, επειδή βασιζόμαστε σε αυτό το άτομο συναισθηματικά ή για επιβίωση, τότε ζητάμε τη βοήθεια ειδικού.
• Το δίλημμα “Ποιοι είναι οι αξιόπιστοι ή μήπως ίδιοι είναι όλοι;” αντιμετωπίζεται έγκαιρα με εκπαίδευση στην κριτική σκέψη και στη λύση προβλημάτων σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης.

Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα