Τον περασμένο Δεκέμβριο δύο καλλιτεχνικές φωτογραφίες της εκτέθηκαν στην Medina Art Gallery στη Ρώμη στο πλαίσιο των συνεργασιών που αναπτύσσονται με τη Μπιενάλε. Δύο φωτογραφίες που επιλέχθηκαν ανάμεσα σε πολλά άλλα εικαστικά έργα, τα οποία έστειλαν καλλιτέχνες, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, από όλο τον κόσμο.
Ο λόγος για την Χανιώτισσα εκπαιδευτικό και ερασιτέχνη φωτογράφο Αθηνά Γαλανάκη-Τούζου, με την οποία μιλήσαμε με αφορμή την έκθεση στην Ιταλία, για τη σχέση της με τη φωτογραφία και τις τέχνες, αλλά και το “πάντρεμα” Παιδείας και Τεχνών που όπως η ίδια υποστηρίζει μπορεί να αποτελέσουν τη σωτηρία του κόσμου.
Πώς προέκυψε η συμμετοχή στην έκθεση στη Ρώμη;
Τον Οκτώβριο που πέρασε διάβασα μια ανακοίνωση σε ένα σάιτ για μια συνεργασία της Μπιενάλε με έναν άλλο θεσμό, το Senses Art Fair 2023, που είχε ως θέμα: “Future Landscapes”. Το θέμα μου άρεσε πολύ κι αποφάσισα, έπειτα από δύο χρόνια αποχής από εκθέσεις κ.λπ. καθώς βρισκόμουν σε μια περίοδο πένθους, να συμμετέχω. Έστειλα, 5 συνολικά φωτογραφίες μου οι οποίες εγκρίθηκαν από 20μελή διεθνή επιτροπή και μάλιστα η μία ξεχώρισε και συμπεριλήφθηκε μέσα στις 5 καλύτερες.
Τελικά συμμετείχατε με δύο φωτογραφίες…
Στους όρους συμμετοχής αναφέρονταν ότι υποχρέωση των καλλιτεχνών είναι να ασφαλίσουν τα έργα τους κάτι που ανέβαζε το κόστος πολύ ψηλά.
Μιλήστε μου λίγο για την πρώτη φωτογραφία. Αυτή με τον δύτη πάνω σε μια ταράτσα της παλιάς πόλης, που έχει τίτλο “Ουτοπία”.
Πρόκειται για έναν δύτη που αποτελεί μια εικαστική εγκατάσταση στην ταράτσα του Μοναστηριού του Καρόλου και βρίσκεται εκεί από το 2013. Ένας δύτης που φωτογραφίζω εδώ και δέκα χρόνια από διαφορετικές γωνίες λήψης. Για εμένα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αυτή η εικόνα καθώς ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς μου αφορά υποβρύχιες λήψεις. Στα δικά μου μάτια, αυτός ο δύτης είναι ένας δύτης που μοιάζει να ασφυκτιά, περιτριγυρισμένος από κτήρια και ναούς ορθόδοξους, καθολικούς και μουσουλμανικούς, χωρίς ίχνος πρασίνου, που ονειρεύεται μια βουτιά. Ένας άνθρωπος που στο μυαλό μου ενσαρκώνει την ανάγκη να ξεφύγει από την πόλη και το αστικό περιβάλλον, αλλά και ό,τι μπορεί να περιορίζει τη σκέψη του, είτε αυτά είναι κοινωνικά στερεότυπα, είτε αντιλήψεις θρησκευτικές, είτε οτιδήποτε άλλο. Αυτός ο δύτης για εμένα ενσαρκώνει την ανάγκη του ανθρώπου να ονειρεύεται.
Στη δεύτερη φωτογραφία μεταφέρετε τον θεατή στην εξοχή, “Στο δάσος”. Μια κοπέλα τυλιγμένη με ένα ύφασμα.
Είναι μια κοπέλα σε επαφή με τη φύση, σαν να αλλάζει δέρμα. Σαν μια πρόκληση να “σπάσει” κανείς τα αστικά όρια και να ζήσει, χωρίς ψυχικούς και σωματικούς φραγμούς, σε απόλυτη ελευθερία σε ένα εναλλακτικό τοπίο. Σαν μια διαδικασία εξαγνισμού. Η φωτογραφία τραβήχτηκε ένα πρωινό Οκτωβρίου στο άλσος του Αγίου Ματθαίου.
Και στις δύο φωτογραφίες, σύμφωνα με τη δική μου ανάγνωση, σαν να κάνετε εικόνα την ανάγκη του ανθρώπου να αποδράσει από ό,τι μπορεί να φυλακίζει τη σκέψη και την ψυχή του σε μια προσπάθεια να αναζητήσει τη λύτρωση. Είναι η τέχνη για εσάς μια τέτοια δυνατότητα; Είναι ένα μέσο απόδρασης;
Είναι ένα μέσο λύτρωσης και εξαγνισμού, είναι ένα “φάρμακο”.
Η δουλειά σας ως εκπαιδευτικός έχει ένα πολύ δημιουργικό κομμάτι και μπορεί να προσφέρει μια πληρότητα. Ωστόσο, εσείς αναζητάτε την έκφραση και τη δημιουργία και πέρα από αυτήν, στην τέχνη. Γιατί;
Η σχέση μου με τη φωτογραφία ξεκίνησε πριν ακόμα ασχοληθώ με την εκπαίδευση, από 16 χρονών. Στην Αθήνα όσο ήμουν φοιτήτρια πέρναγα καθημερινά από τα γραφεία της ΕΦΕΚ και έβλεπα εκθέσεις. Με τον σύζυγό μου κάναμε σκοτεινό θάλαμο στην Αθήνα, είχα σκηνοθέτη συγκάτοικο, είχα παρέα γραφίστα που αργότερα γίναμε κουμπάροι, ενώ όλη η ομάδα ήταν σινεφίλ. Όλη αυτή η επαφή με τη φωτογραφία, το σινεμά, τη λογοτεχνία κ.ά. με διαμόρφωσε και θα με ακολουθούσε ό,τι κι αν έκανα αργότερα. Επίσης, όσο καιρό δίδασκα γαλλικά είχα εντάξει την τέχνη στη διαδικασία της διδασκαλίας, κάτι πολύ εποικοδομητικό για τους μαθητές μου. Είχαμε πάρει μάλιστα 3-4 πρώτα πανελλήνια βραβεία μέσα από εργασίες που περιλάμβαναν εικαστικά, μουσική, βίντεο κ.λπ. Σε κάθε περίπτωση, πρώτα από όλα είμαι ταγμένη στην εκπαίδευση, είμαι καθηγήτρια γαλλικών κι έπειτα είμαι -ερασιτέχνης- φωτογράφος.
Τι είναι η τέχνη για εσάς;
Για πολλά χρόνια έκανα τέχνη για εμένα μόνο. Όμως όταν εντάχθηκα σε φωτογραφικές ομάδες κι άρχισα να μοιράζομαι τις εικόνες μου, κατάλαβα ότι αυτές οι εικόνες αγγίζουν κι άλλους ανθρώπους. Έτσι, αν έστω κι ένα ή δύο άτομα συγκινηθούν από κάποια εικόνα μου, αυτή για εμένα είναι η καλύτερη ανταμοιβή μου. Αν ένα έργο καταφέρει να σου βγάλει ένα αναστεναγμό ή βοηθήσει τη σκέψη σου να πάει παραπέρα, αυτό για εμένα είναι το καλύτερο που μπορεί να πετύχει ένας καλλιτέχνης.
Το “Νεώριον Τέχνης” είναι μια από αυτές τις ομάδες στις οποίες συμμετέχετε;
Το 2016 μια ομάδα γυναικών, μεταξύ αυτών και η κα Μαγδαληνή Βογιατζή που αφοσιώθηκε πολύ σε αυτή την ιδέα και την υπηρέτησε ως πρόεδρος, αποφάσισε να κάνουμε ένα παγκρήτιο σύλλογο. Έτσι προέκυψε ο παγκρήτιος σύλλογος εικαστικών δημιουργών “Νεώριον Τέχνης”. Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία έχουμε κάνει πολλές εκθέσεις, η τελευταία ήταν στην Πινακοθήκη Μαλεβιζίου με τίτλο “Η Κρήτη ως ιδέα”. Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με φορείς όπως η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης κ.ά.
Τέχνη δηλαδή μπορεί να είναι ανακούφιση, παρηγοριά, συγκίνηση, χαρά κι ό,τι άλλο μπορεί να αισθανθεί κάποιος…
Τέχνη και Παιδεία είναι η σωτηρία του κόσμου. Τέχνη και Παιδεία μέσα σε αυτόν τον “ανεμοστρόβιλο” που ζούμε. Σε αυτά τα δύο εγώ “ποντάρω”. Κι όταν λέω Παιδεία εννοώ γενική Παιδεία και πολύμορφη.
Βιογραφικό
Η Αθηνά Γαλανάκη-Τούζου γεννήθηκε και εργάζεται στα Χανιά Κρήτης, είναι καθηγήτρια Γαλλικών, χρόνια ενεργό μέλος στο ΔΣ του Ελληνο-Γαλλικού Συλλόγου Χανίων. Με σπουδές σε Αθήνα και Παρίσι, με κατεύθυνση παιδαγωγικά και μετάφραση, έχει τιμηθεί από το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών στη Γαλλία με τον τίτλο “Ιππότης του Τάγματος των Ακαδημαϊκών Φοινίκων” για την πολυετή συνεισφορά της στην προώθηση της Γαλλικής Γλώσσας και πολιτισμού στην Ελλάδα. Παράλληλα είναι ερασιτέχνης φωτογράφος με αρκετά χρόνια εμπειρίας, αφού από τα μαθητικά της χρόνια πειραματίζεται με την φωτογραφία στον ελεύθερο χρόνο της και τα 10 τελευταία χρόνια εξειδικεύεται στην υποβρύχια φωτογραφία. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις, έχει πραγματοποιήσει δύο ατομικές εκθέσεις καλλιτεχνικής φωτογραφίας (“Sirenes prêt-à-porter” – 2016 και “The Sound of Silence” – 2019), έχει λάβει 3 πανελλήνια βραβεία σε διαγωνισμούς κι έχει συνεργαστεί με έντυπα, εκδοτικούς οίκους, τυπογραφεία κ.λπ.
