Ο ζωικός πλούτος του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς επιβεβαιώθηκε για ακόμη μια φορά στη διάρκεια διεθνούς ερευνητικής αποστολής για τη μελέτη των νυχτερίδων. Όπως διαπιστώθηκε το φαράγγι αποτελεί καταφύγιο για πολλά είδη νυχτερίδας, μεταξύ των οποίων και το σπάνιο ´Pipistrellus hanaki´.
Η ερευνητική αποστολή πραγματοποιήθηκε από 22 έως 27 Σεπτεμβρίου του 2011 με τη συμμετοχή 15 ερευνητών από την Αγγλία, την Αμερική αλλά και την Ελλάδα, κατόπιν σχετικής άδειας από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Επικεφαλής ήταν ο Βρετανός Geoff Billington, ενώ από το Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστημίου Κρήτης συμμετείχε ο Παναγιώτης Γεωργιακάκης.
Οι έρευνες εστιάστηκαν στην ευρύτερη περιοχή των Λευκών Ορέων (Σούγια, Αγία Ειρήνη, Ομαλός, Φαράγγι Σαμαριάς) αλλά και στην Παλαιόχωρα και στη Λίμνη (Ιναχωρίου). Όπως επισήμανε στα ´Χ.Ν.´ ο κ. Γεωργιακάκης, «η περιοχή επιλέχθηκε καθώς είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης σε αριθμό ειδών νυχτερίδων και φιλοξενεί ορισμένα είδη που απαντώνται μόνο στη Μεσόγειο».
Το προ?γραμμα είχε ως στόχο την καταγρφή των διαφόρων ειδών νυχτερίδων στην Κρήτη με τους ερευνητές να προχωρούν σε αιμοληψία (διερεύνηση DNA) και λήψη βιομετρικών δεδομώνων. Μετά τη σύλληψη οι νυχτερίδες απελευθερώθηκαν ξανα στο φυσικό τους περιβάλλον.
Πιο συγκεκριμένα και όπως εξήγησε ο κ. Γεωργιακάκης, πραγματοποιήθηκαν επιθεωρήσεις σε καταφύγια νυχτερίδων (σπήλαια, ορυχεία και παλιά κτήρια) παγιδεύσεις νυχτερίδων και ηχογραφήσεις υπερήχων με ειδικούς δέκτες (οι περισσότερες νυχτερίδες -όλες οι ευρωπαϊκές- εκπέμπουν υπερήχους και χρησιμοποιούν την ηχώ τους για να προσανατολίζονται στο σκοτάδι και να εντοπίζουν τα έντομα με τα οποία τρέφονται).
ΣΠΑΝΙΑ ΝΥΧΤΕΡΙΔΑ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ
Κατά τη διάρκεια της αποστολής εντοπίστηκαν και μελετήθηκαν 12 από τα 17 είδη νυχτερίδων του Νομού Χανίων και της Κρήτης στο σύνολό της, με τον κ. Γεωργιακάκη να επισημαίνει ότι «από τα σημαντικότερα ευρήματα της αποστολής -η οποία επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης- ήταν η υψηλή αφθονία της νανονυχτερίδας του Hanak (Pipistrellus hanaki) στο φαράγγι της Σαμαριάς».
Όπως μας εξήγησε ο ερευνητής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, «το είδος αυτό, που είναι από τα μικρότερα θηλαστικά του πλανήτη (3 έως 5 γραμμάρια) περιγράφηκε μόλις το 2007 από Τσέχους ερευνητές». Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι «υπάρχει μόνο στη Κυρηναϊκή της Λιβύης και στην Κρήτη, όπου προτιμάει ημιορεινές περιοχές με πουρνάρια, κυπαρίσσια, καστανιές και πλατάνια αλλά και γλυκό νερό». «Σύμφωνα λοιπόν με όλες τις ενδείξεις» συμπληρώνει ο κ. Γεωργιακάκης, «τα Λευκά Όρη με τα δασωμένα φαράγγια τους είναι από τις σημαντικότερες περιοχές για το είδος, σε παγκόσμιο επίπεδο».
ΠΟΛΥΤΙΜΗ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΥΧΤΕΡΙΔΩΝ
Μπορεί για κάποιους η νυχτερίδα να μην είναι και το πιο… συμπαθές ζώο, αλλά αυτό μάλλον οφείλεται σε εσφαλμένη ή ελλιπή πληροφόρηση. Ο κ. Γεωργιακάκης μας εξηγεί για τη συμβολή του είδους: «Οι νυχτερίδες εξασφαλίζουν την ´υγεία´ των οικοσυστημάτων καθώς ελέγχουν τους πληθυσμούς των εντόμων. Κάθε νυχτερίδα τρώει εκατοντάδες ή και χιλιάδες έντομα κάθε βράδυ, κυρίως νυχτοπεταλούδες (ψυχάρες), σκνίπες, κουνούπια και ιπτάμενα σκαθάρια».
Δυστυχώς η εσφαλμένη εικόνα του κόσμου για τις νυχτερίδες, έχει θέσει το ζώο σε κίνδυνο. Όλα τα είδη της Ελλάδας είναι προστατευόμενα σύμφωνα με την εθνική αλλά και τη διεθνή νομοθεσία καθώς σε ορισμένες περιοχές καταγράφονται συνεχείς και σημαντικές μειώσεις των πληθυσμών τους.
Όπως επισημαίνει ο κ. Γεωργιακάκης, «παρά τη νομική δέσμευση της Πολιτείας για τη μελέτη και προστασία των νυχτερίδων, αλλά και του συνόλου της άγριας ζωής των Προστατευόμενων Περιοχών, συχνά οι όποιες προσπάθειες γίνονται είτε από εθελοντές είτε από τα ερευνητικά Ιδρύματα της Ελλάδας ή άλλων χωρών».
? Οι νυχτερίδες πρωτοεμφανίστηκαν πάνω στη Γη πριν από 70 εκατομμύρια χρόνια.
? Οι νυχτερίδες βαμπίρ δεν πίνουν αίμα, απλά το γλείφουν. Υπάρχουν μόνο 3 είδη νυχτερίδων βαμπίρ παγκοσμίως. Εάν ταξιδεύετε στην Κεντρική ή στη Νότιο Αμερική, υπάρχει πιθανότητα να δείτε μια νυχτερίδα βαμπίρ να δαγκώνει μια αγελάδα και να γλείφει το αίμα από την πληγή αλλά όχι να το ρουφάει.
? Τα κινηματογραφικά ´κλισέ´ θέλουν τις νυχτερίδες φορείς ασθενειών και επικίνδυνες για τους ανθρώπους. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει απόλυτα, αφού οι νυχτερίδες αποφεύγουν τους ανθρώπους και δαγκώνουν μόνο όταν αμύνονται. Γι? αυτό τον λόγο καλό είναι να μην προσπαθούν οι άνθρωποι να τις αιχμαλωτίσουν.
? Οι νυχτερίδες χρησιμοποιούν τον ηχοεντοπισμό. Εκπέμπουν, δηλαδή, ήχους σε υψηλό τόνο και στη συνέχεια χρησιμοποιούν την ηχώ που παράγεται για να εντοπίσουν τη λεία τους στο σκοτάδι. Ορισμένες, οι οποίες ονομάζονται ´ιπτάμενες αλεπούδες´ -και ζουν στην Αφρική, στην Ασία και στην Ωκεανία- βλέπουν πολύ καλά, ακόμα και το βράδυ.
