Βοήθεια χρειάζονται τα παιδιά με παραβατική συμπεριφορά. Κάθε φορά που ένα παιδί δημιουργεί «πρόβλημα» στο σχολικό ή στο οικογενειακό περιβάλλον είναι σαν μία «σιωπηλή» έκκληση για βοήθεια.
Η εσωτερίκευση των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνει ένας έφηβος μπορεί να τον οδηγήσει σε εσφαλμένες μορφές έκφρασης, δηλαδή σε παθολογικούς τρόπους αντίδρασης, σε παραβατικές ή άλλες αυτοκαταστρoφικές συμπεριφορές.
Οι επισημάνσεις αυτές έγιναν από τους κοινωνικούς λειτουργούς του Κέντρου Πρόληψης Εξαρτησιογόνων Ουσιών Ν. Χανίων, στο πλαίσιο του προγράμματος εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο παιδαγωγικό υλικό «Συζητήσεις εφήβων», που πραγματοποιείται στο Κέντρο Πρόληψης στα Χανιά.
Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της αυτοεικόνας των μαθητών.
Σύμφωνα με την κοινωνιολόγο, υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Χανίων, κα Αθηνά Μαρματάκη, «είναι προτιμότερο τα παιδιά να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους παρά να τα εσωτερικεύουν, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει ψυχικές και σωματικές παθογένειες, με απρόβλεπτες συνέπειες».
«Οι έφηβοι βρίσκονται σε μία φάση που πρέπει να μάθουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αντιστοιχούν. Δεν μπορούμε να ζητάμε, όμως, από τους εφήβους ευθύνες που αντιστοιχούν στους ενηλίκους. Διότι έτσι και καταστρέφουμε τους μελλοντικούς πολίτες και δεν λύνουμε τα προβλήματα, αλλά τα οξύνουμε», τόνισε η κα Μαρματάκη.
Και πρόσθεσε: «Αν ένα παιδί και ένας έφηβος έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στο να εσωτερικεύσουν όλη την πίεση που δέχονται ή να την εσωτερικεύσουν, προσωπικά ως εκπαιδευτικός, κοινωνιολόγος, μητέρα και πολίτης, προτιμώ να την εξωτερικεύσουν. Προτιμώ δηλαδή έναν έφηβο ή ένα παιδί που θα δημιουργήσει ´πρόβλημα´ για να ζητήσει βοήθεια και έτσι κατά κάποιον τρόπο θα ενεργοποιήσει τους άλλους, παρά ένα παιδί που θα αρρωστήσει σωματικά ή ψυχικά και μπορεί να φτάσει ακόμη και στην αυτοκτονία».
«Η εσωτερίκευση των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνει ένας έφηβος, η απομόνωση, η μοναξιά, τα προβλήματα και οι δυσκολίες που έχει ο έφηβος μέσα στην οικογένειά του ή με τους συνομηλίκους, του, το ότι δεν ξέρει να πράξει, τι είναι καλό και τι όχι, το να μην αναζητά βοήθεια μέσα από τη συνεργασία με τους γονείς ή να μπορεί να μιλήσει με έναν εκπαιδευτικό ή ειδικό ψυχικής υγείας, μπορεί πολλές φορές να τον οδηγήσει σε εσφαλμένες μορφές έκφρασης αυτού του δυσάρεστου συναισθήματος», επεσήμανε η κα Κουκάκη.
Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ INTERNET
Και εξήγησε: «Δηλαδή είναι πιθανό ότι μπορεί να αρχίσει να χρησιμοποιεί ουσίες, όπως το αλκοόλ, για να νοιώσει καλύτερα και να ψυχαγωγηθεί, να χρησιμοποιήσει ουσίες εξαρτησιογόνες, όπως χάπια. Επίσης, μία ευρύτατα διαδεδομένη τελευταία μορφή εξάρτησης είναι η χρήση του Ιντερνετ. Υπάρχουν άλλες μορφές εξάρτησης, όπως βουλιμικές τάσεις, οι οποίες είναι καταστροφικές για τον έφηβο».
«Με λίγα λόγια το παιδί θα αναγκαστεί να οδηγηθεί μέσα από την εσωτερίκευση των δύσκολων συναισθημάτων σε παθολογικούς τρόπους αντίδρασης. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν θα λύσει τα προβλήματά του και σίγουρα είναι σε μία πολύ ευαίσθητη ηλικία για να οδηγηθεί σε παραβατικές μορφές συμπεριφοράς ή άλλες αυτοκαταστροφικές μορφές και προς τον ίδιο και προς το κοινωνικό του περιβάλλον», επεσήμανε η κοινωνική λειτουργός στο Κέντρο Πρόληψης, κα Θάλεια Κουκάκη.
«Το πιο σημαντικό είναι ότι χρειάζεται να υπάρξει μια ισορροπία μεταξύ κατανόησης και οριοθέτησης. Διότι συνήθως ή κατανοούμε τους εφήβους και τους αφήνουμε απροστάτευτους ή τους οριοθετούμε αυστηρά και δεν τους κατανοούμε καθόλου. Πολλές φορές κατανόηση δεν σημαίνει και αποδοχή των συμπεριφορών. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η βίαιη εξωτερίκευση του εφήβου δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στους ενηλίκους, διότι τους θέτει μπροστά τους μία εικόνα στην οποία χρειάζεται κάτι να κάνουν. Αυτό, όμως, είναι και η ευκαιρία του εφήβου που αντιδρά, διότι είναι σαν να έχει ένα αίτημα από τον άλλον. Θέλει κάτι από αυτόν γι’ αυτό και αντιδρά. Ο έφηβος που έχει αρχίσει να εσωτερικεύει όλο αυτόν τον θυμό και την αδικία που νιώθει μέσα του, δεν έχει κανένα αίτημα από κανέναν», τόνισε η κοινωνική λειτουργός στο Κέντρο Πρόληψης, κα Ιωάννα Νυσταζάκη.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
«Ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχει κατ’ αρχήν μία θετική στάση απέναντι στη δύσκολη κατάσταση που επικρατεί, δηλαδή να μην πτοείται ο ίδιος, κάτι που εξαρτάται από πάρα πολλά πράγματα. Επίσης, χρειάζεται υποστήριξη σε επίπεδο επιμόρφωσης, διότι το σίγουρο είναι πώς δεν πήραμε μαζί με τις πανεπιστημιακές μας σπουδές τα εφόδια για να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά τα κοινωνικά φαινόμενα που βιώνουμε στο σχολείο», τόνισε η κοινωνιολόγος, υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Χανίων, κα Μαρματάκη.
Παράλληλα, τόνισε χαρακτηριστικά: «Πρέπει να υπάρχει μία οριοθέτηση. Διότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι διαφορετικός από τον ρόλο που έχει ο ειδικός της ψυχικής υγείας, οι Υπηρεσίες της Δικαιοσύνης, οι Υπηρεσίες της Αστυνομίας. Χρειάζεται να έχουμε απαίτηση, ώστε και οι άλλες Υπηρεσίες να ασκούν σωστά τον ρόλο τους σε σχέση με τους ανθρώπους που εμείς έχουμε να συνεργαστούμε, δηλαδή με τους εφήβους. Και να υποστηρίζουμε και να υπερασπιζόμαστε την ιδιότητα του εφήβου που είναι διαφορετικός από τον ενήλικο και ταυτόχρονα διαφορετικός από το παιδί».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα σεμινάρια συμμετείχαν εθελοντικά πολλοί εκπαιδευτικοί και μάλιστα από σχολεία απομακρυσμένων περιοχών των Χανίων, όπως την Παλαιόχωρα, την Κάντανο, την Κίσαμο, τις Βρύσες κ.α.
«Παρατηρούμε ότι και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί έχουν ανάγκη να ενισχύσουν τον ρόλο τους μέσα στην κοινωνία, που λόγω της γενικότερης απαξίωσης και ο κλάδος τους περνά μία κρίση. Διότι οι εκπαιδευτικοί ξέρουν πως οι έφηβοι έχουν ανάγκη από ανθρώπους -τόσο στο οικογενειακό περιβάλλον όσο και στο σχολικό- που είναι δυνατοί. Αν οι ενήλικοι σήμερα είναι αδύναμοι τότε τι να ζητάμε από τους εφήβους; Και ο ρόλος του συγκεκριμένου σεμιναρίου είναι να ενισχύσει τους εκπαιδευτικούς προς αυτή την κατεύθυνση», ανέφερε η κα Κουκάκη.
«Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της αυτοεικόνας των ίδιων των παιδιών. Και αυτό διότι, όπως έχει φανεί μέσα από έρευνες, υπάρχει μεγάλη συσχέτιση της αυτοεικόνας και της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς που βάλλουν την ψυχική μας υγεία, οδηγούν σε παραβατικότητα και στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Ενισχύοντας τις κοινωνικές και ατομικές δεξιότητες ενός παιδιού και διαμορφώνοντας μία καλύτερη εικόνα για τον εαυτό του, τότε έχουμε πολύ λιγότερες πιθανότητες το παιδί αυτό να στραφεί εναντίον του εαυτού του», τόνισε η κα Νυσταζάκη.
Το πρόγραμμα εκπονείται σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τους υπεύθυνους Σχολικών Δραστηριοτήτων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Το επόμενο χρονικό διάστημα θα υλοποιηθεί πρόγραμμα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην προαγωγή της πρόληψης μέσα από την επεξεργασία παραμυθιών.
Ηδη έχει ξεκινήσει πρόγραμμα ατομικής συμβουλευτικής για γονείς, εκπαιδευτικούς, εφήβους καθώς και σε άτομα ή οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση νόμιμων ή παράνομων ουσιών, με στόχο την παραπομπή τους σε οργανωμένα θεραπευτικά προγράμματα.
Τέλος, από τον Ιανουάριο προγραμματίζονται σεμινάρια προαγωγής ψυχικής υγείας με θεματικές ενότητες, όπως η εξάρτηση από το Ιντερνετ, κακοποίηση και άλλες μορφές παραβατικότητας.