Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

O Θεός της ειρήνης και ο πόλεμος

Από τον Όμηρο ως τον Δάντη και από τον Τσέχωφ και τον Παπαδιαμάντη ως τον Χατζή, τον Κοτζιά και τον Βαλτινό, η λογοτεχνία καταγράφει τη δική της πνευματική ιστορία στην οποία αναβαπτίζονται και τα αξιόλογα σημερινά έργα. Χωρίς δογματισμούς και προκαταλήψεις, αλλά με βάση τη λογοτεχνική και φιλοσοφική τους αξία, η στήλη φιλοδοξεί να φιλοξενήσει κείμενα που θα σχολιάζουν έργα του «κανόνα» της ελληνικής και ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Τα «φύλλα πορείας» επιθυμούν να συνομιλήσουν με τους κλασικούς, επιχειρώντας μέσα από τη διπλή συνομιλία αυτή, με τους συγγραφείς και με τους αναγνώστες, να ψηλαφήσουν τη δυνατότητα μιας κοινής γλώσσας για τις αγωνίες του σήμερα. 

Μιχάλης Πάγκαλος
(mail: mipagal@hotmail.com)

Η  ευρωπαϊκή λογοτεχνία δεν διδάσκεται σχεδόν καθόλου στα ελληνικά σχολεία! Ωστόσο, στο σχολικό βιβλίο Ιστορίας Γενικής Παιδείας της Γ΄ Λυκείου που διδασκόταν στα σχολεία μέχρι πέρυσι, βιβλίο που εξαιτίας των πλούσιων πηγών του ήταν πολύ καλύτερο από το σημερινό, υπήρχε ένα θαυμάσιο απόσπασμα (σ. 62) από το αντιπολεμικό μυθιστόρημα του Γερμανού πεζογράφου Ερνχτ Βίχερ «Η οικογένεια Ζερονίμ» που διηγείται την εξής ιστορία:
«Στο χαράκωμα ο νεαρός θεολόγος, σιωπηλος, μαζεμένος, διάβαζε τη Βίβλο. Μερικές φορές, τη νύχτα, όταν το πυροβολικό σταματούσε και μόνο τα ψυχρά αστέρια των φωτοβολίδων κρέμονταν πάνω τους ανέβαινε στο κράσπεδο του χαρακώματος, ευθυτενής και απροστάτευτος και απήγγελε τους στίχους της παλιάς θείας υπόσχεσης στο σιωπηλό πεδίο που απλωνόταν μπροστά του κάτω από το ωχρό φως των φωτοβολίδων που έπεφταν αθόρυβα και που μετέβαλαν το τοπίο σε σεληνιακό κρατήρα.
«Μακάριοι οι πενθούντες», βροντοφωνούσε, ώστε να ακούγεται ως τα βάθη των χαρακωμάτων. «Μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται». Και οι δυνατοί, επίσημοι λόγοι των μακαρισμών, διαπερνούσαν τη βουβή γη, τα τεντωμένα συρματοπλέγματα, τα χαρακώματα που στο βάθος τους καθρεφτιζόταν η ψυχρή σελήνη (…)  Ακούγονταν αυτοί οι ίδιοι λόγοι που εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια είχαν αντηχήσει σ’ έναν κόσμο το ίδιο απελπισμένο και βουβό, που είχαν επαναληφθεί μυριάδες φορές, σ’ όλες τις γωνιές της γης (…) Μέσα στο μισοσκόταδο των χαρακωμάτων, το σιωπηλό και νεκρό, όπου κάθε στιγμή ο ανυπόμονος θάνατος μουγκρίζοντας μπορούσε να ορμήσει, αυτή η ήρεμη και γλυκιά φωνή, που ερχόταν κυματιστεί και ελεύθερη μέσα από έναν απονεκρωμένο χώρο, έμοιαζε σαν τη φωνή των νεκρών που έφευγαν απ’ αυτή τη σπαραγμένη γη».
Είναι μεγάλο λάθος οι θεμελιώδεις έννοιες του χριστιανισμού όπως, παραδείγματος χάριν, η «βασιλεία των ουρανών», η «αιώνια ζωή» η ακόμη η «σωτηρία της ψυχής» να κατανοούνται ξεχωριστά και απομονωμένα από την μοίρα των άλλων ανθρώπων και του κόσμου μας. Ο χριστιανισμός δεν διδάσκει την αδιαφορία για τον κόσμο.
Η Βίβλος δεν είναι μια διδαχή απομόνωσης και απομάκρυνσης από τον κόσμο αλλά η ανάληψη της πιο ακραίας, απόλυτης και έως θανάτου προσωπικής μας ευθύνης για αυτόν τον κόσμο και για τους άλλους ανθρώπους, κατά το πρότυπο του Σταυρού. Στο μυθιστόρημα του Βίχερ, ο λόγος του Δημιουργού, Νομοδότη και Σωτήρα του κόσμου μπόρεσε, χάρις τον ηρωισμό του νεαρού θεολόγου, να αντηχήσει μέσα στα κολασμένα χαρακώματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο λόγος της ειρήνης και της δικαιοσύνης, ο παρηγορητικός και ελπιδοφόρος λόγος της «Επί του Όρους Ομιλίας» του Χριστού δεν συμβιβάζεται εύκολα με τον συμβιβασμένο, κομφορμιστικό και αδιάφορο για τον κόσμο χριστιανισμό μας:
«Μακάριοι είναι οι ταπεινόφρονες,
 διότι η βασιλεία των ουρανών είναι δική τους.    
Μακάριοι είναι εκείνοι που πενθούν,
διότι αυτοί θα παρηγορηθούν.
Μακάριοι είναι οι πράοι,
διότι αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη.
Μακάριοι είναι εκείνοι που πεινούν και διψούν τη δικαιοσύνη,
διότι αυτοί θα χορτασθούν.
Μακάριοι είναι οι ελεήμονες,
 διότι αυτοί θα ελεηθούν.
Μακάριοι είναι εκείνοι που έχουν καθαρή καρδιά,
 διότι αυτοί θα δουν τον Θεό.
Μακάριοι είναι οι ειρηνοποιοί,
 διότι αυτοί θα ονομασθούν υιοί του Θεού.
Μακάριοι είναι εκείνοι που καταδιώκονται χάριν της δικαιοσύνης,
διότι η βασιλεία των ουρανών είναι δική τους».
Αυτό το μήνυμα του Θεού του ελέους και της ειρήνης αντήχησε μέσα στα χαρακώματα και τον ορυμαγδό του πολέμου. Ο βιβλικός αυτός λόγος της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της αγάπης για τον εχθρό μπορεί να αντηχήσει ξανά σήμερα στον κόσμο – έναν κόσμο στον οποίο υπάρχει πάντα η βία, η ξενοφοβία, ο ρατσισμός και ο αντισημιτισμός – και στα χαρακώματα της δικής μας ψυχής;
 (Κατά Ματθαίον, 5.1-14, εκδ. Αποστολική
Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος).


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα