Ήρθε και φέτος η µεγάλη γιορτή να φουσκώσει τις καρδιές των Ελλήνων από συγκίνηση, να πληµµυρίσει τις ψυχές τους από περηφάνια.
Πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε; 83 κλείνουν φέτος λέει η ιστορία. Κανένα λέει η εθνική ανάµνηση, ακοίµητη πάντα και ζωντανή.
Κι’ αλήθεια, θαρρείς και ήταν χθες η µεγάλη εκείνη µέρα που η φυλή είχε κληθεί να συνεχίσει τα µεγάλα της πεπρωµένα, σ’ έναν συγκλονιστικό συναγερµό. Θαρρείς και ήταν χθες που µε µια ψυχή, µ’ έναν παλµό κάθε ελληνική γωνιά πρόσφερε ό,τι είχε στον ιερό αγώνα για το πάτριο χώµα και την οικογένεια. Και το θαύµα έγινε. Ο εισβολέας σταµάτησε κατάπληκτος σαν κεραυνοβοληµένος στ’ άγια σύνορα για να στραφεί προς τα πίσω, κυνηγηµένος από την ασυγκράτητη ορµή των Ελλήνων. Σε αυτό το θαύµα όλοι οι Έλληνες έχουν το µερίδιό τους, αλλά ένα µεγάλο µέρος του ανήκει στην Ελληνίδα.
∆εν έδωσε µόνο τα παλικάρια που πολέµησαν σαν λιοντάρια, όπως είχε πει κάποτε ένας µεγάλος µας ποιητής, αν και θα µπορούσε να αρκεστεί σ’ αυτό, αλλά προχώρησε στην προσφορά της. Στα χωριά η αγρότισσα δουλεύει ακούραστα στον κάµπο, στο σπίτι, παλεύει µε τα µωρά και την φτώχεια της, µε απερίγραπτο ηρωισµό και τις λίγες ώρες που της µένουν δεν τις διαθέτει για να ξεκουράσει το τυραννισµένο της κορµί, αλλά τις προσφέρει στον αγώνα. Κουβαλάει τις νύχτες πυροµαχικά στην πρώτη γραµµή µε κίνδυνο της ζωής της. Στις µεγάλες πόλεις η γυναίκα αντικαθιστά τον άντρα στη δουλειά του και στο σπίτι µα και οι άλλες, εκείνες που για διάφορους λόγους δεν µπορούν να βγούνε από το σπίτι τους, πλέκουν ακούραστα. Πλέκει η γιαγιά, τη φανέλα του στρατιώτη, πλέκει η εγγονή, πλέκουν οι γυναίκες ακόµα και στις δουλειές τους, στα καταφύγια, στο σπίτι, παντού. Καµία δεν κάθεται µε σταυρωµένα χέρια κι αν υπάρχει κάποια που δεν µπορεί να προσφέρει τίποτα δεν αισθάνεται καθόλου καλά.
Έτσι ήτανε η Ελλάδα κι αυτή ήταν η Ελληνίδα είτε στη Σπάρτη ζούσε, είτε στο Σούλι, είτε στην Κρήτη. Έχει όµως κι άλλες πολλές µορφές η δράση της στον πόλεµο του 40 και µετέπειτα, και σ’ αυτές όλες τις εκδηλώσεις της η Ελληνίδα στάθηκε αληθινά ηρωίδα. Υπάρχει ένα γράµµα που το είχε δώσει ένας µαχητής µετά τον πόλεµο και του το είχε στείλει µια άγνωστη κοπέλα. Το είχε βάλει µέσα στο πουλόβερ που είχε πλέξει: <<το κρύο είναι πολύ εδώ -έγραφε- µα εσείς εκεί θα έχετε περισσότερο, γι αυτό σου στέλνω το πλεκτό αυτό ελάχιστη προσφορά και βοήθεια στο µεγάλο σου αγώνα. Να είστε ήσυχοι όλοι σας εκεί πάνω στα παγωµένα βουνά. Όλοι µας είµαστε µαζί σας. > Ο πόλεµος έκανε κι αυτό το θαύµα µέσα στα τόσα άλλα: µας ζύγωσε τον έναν κοντά στον άλλον. Έσβησε τις αποστάσεις, µας έκανε να νοιώσουµε πιο δυνατά ό,τι µας ενώνει όχι ότι µας χωρίζει. Είµαστε όλοι παιδιά της ίδιας µάνας της Ελλάδας. Είµαστε Έλληνες, τι πιο πολύ θέλουµε για ν’ αγκαλιάσει ο ένας τον άλλον>>.
Αν, όµως το γράµµα της κοπέλας προκαλεί ενθουσιασµό και συγκίνηση, κάποιο άλλο µιας µάνας προξενεί δέος. Γράφει η µάνα στο διευθυντή του ορεινού χειρουργείου που έκανε ότι µπορούσε για να σώσει τον τραυµατισµένο θανάσιµα γιό της: <<Με πληγωµένη βαθιά την καρδιά µου από τον θάνατο του αγαπηµένου µου παιδιού, έρχοµαι να σας ευχαριστήσω για τους κόπους που καταβάλατε για να το σώσετε και τις περιποιήσεις που στις τελευταίες στιγµές της ζωής του τού προσφέρατε. Σαν µάνα κλαίω και πονώ. Η πληγή στην καρδιά µου ποτέ δεν θα γιατρευτεί, µα πάλι πνίγω τον πόνο µου όταν σκεφθώ πως µια άλλη µάνα ανώτερη από µένα, τον κάλεσε και γι’ αυτήν θυσιάστηκε. Χαλάλι σου πατρίδα µου>>
Τι µπορεί να προσθέσει κανείς? Απλά αποκαλύπτετε και σιωπά.
Με δάκρυα στα µάτια και µε ευχές για το µέτωπο όπου τον περίµενε ένας τιτάνιος αγώνας, αποχαιρετούσαν οι µανάδες τον στρατό µας. Κανείς δεν ήξερε πόσοι θα γυρνούσαν πίσω στα σπίτια τους, όλοι όµως ξέρανε ένα πράγµα και περισσότερο απ’ όλους το ξέρανε οι Ελληνίδες µάνες. Αγώνας και πάλι αγώνας.
Να τώρα και µια άλλη όψη αυτού που λέγεται ψυχή της Ελληνίδας. Μια παράβαση στρατιωτικής διαταγής έφεραν ανάµεσα στους άλλους χωρικούς και τρείς γυναίκες στο Στρατοδικείο. Είχαν βρεθεί στα σπίτια τους τρείς σάκοι και δέκα άδεια δοχεία µ’ ένα κοµµάτι σχοινί που ανήκαν στο στρατό. Ήταν πράγµατα που έπρεπε να είχαν παραδώσει στη στρατονοµία. Άρχισε λοιπόν η δίκη τους.
–Γιατί κυράδες µου τους λέει ο πρόεδρος δεν παραδίνατε στις αρχές τα πράγµατα του στρατού που βρέθηκαν στα σπίτια σας?
Και οι τρείς κατηγορούµενες ήταν ντυµένες µε την εθνική τους φορεσιά και το κεφάλι ψηλά.
–Εµείς κύριε πρόεδρε, είπε η πρώτη, λείπαµε στο βουνό. Όταν γυρίσαµε βρήκαµε στα σπίτια µας αυτά τα πράγµατα που τα είχαν αφήσει οι φαντάροι που έµεναν στο σπίτι µας, όταν λείπαµε.
–και γιατί αφήσατε τα σπίτια σας και πήγατε στο βουνό?
–Πήγαµε και κουβαλήσαµε πυροµαχικά στον στρατό. Τα σπίτια ήταν αποθήκες πυροµαχικών και όταν φύγαµε δεν έµεινε κανείς δικός µας.
Ο πρόεδρος σηκώθηκε όρθιος, στάθηκε σε θέση προσοχής και είπε:
-πηγαίνετε καλές µου δεν κατηγορείστε για τίποτα και να ‘στε περήφανες για ότι κάνατε εσείς και οι άντρες σας για τον στρατό µας, όπως είναι περήφανο το έθνος µας για εσάς.
Ο πρόεδρος του Στρατοδικείου µαζί µε τους άλλους στρατοδίκες έµειναν όρθιοι µπροστά στην έδρα τους ώσπου να βγουν από την αίθουσα, ενώ ο κόσµος παραµέριζε µε σεβασµό. ∆ιάβαιναν οι ηρωίδες του 1940.
Εκείνο τελικά που χαρακτήριζε τον πόλεµο του ’40 ήταν ο ενθουσιασµός και η ευδιαθεσία. Κανένας ελληνικός πόλεµος δεν ξεκίνησε µε τραγούδια, εκτός τον πόλεµο αυτό και αυτή ακριβώς είναι η αξία της 28 ης Οκτωβρίου. Ότι όλοι αυθόρµητα έτρεξαν να καταταγούν. ∆εν προηγήθηκε προπαγάνδα διαφώτιση, ούτε καµία πίεση. Την άµυνα εναντίον της ιταλικής εισβολής την αποφάσισε αυτόµατα η ολότητα. Ένας παλµός, µία κραυγή: ΟΧΙ. ∆εν πήρανε οι αγωνιστές το όπλο γιατί κάποιος τους διέταξε, την οφειλή την νιώσανε όλοι µαζί και χωριστά ο καθένας, χωρίς έπαρση γι’ αυτό, µα µε ικανοποίηση και την υπερηφάνεια του πολίτη που ξεπλήρωσε το χρέος του.
Εµείς υποκλινόµαστε στη µνήµη εκείνων που έπεσαν στον βωµό της τιµής, όπως υποκλινόµαστε και σε όλους τους ήρωες—αγωνιστές του 1940 και φωνάζουµε «ΑΘΑΝΑΤΟΙ».
*H Ελευθερία Κατσιφαράκη είναι συντ. δηµοσιογράφος, αντιπρόεδρος Ένωσης Πνευµατικών ∆ηµιουργών Νοµού Χανίων
