ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΟΥΚΟΣΟΥΛΑΣ*
Η δυσμενής οικονομική κατάσταση της χώρας μας τα τελευταία χρόνια, αυξάνει μεταξύ άλλων σημαντικά τις απαιτήσεις της κοινωνίας και από τις διάφορες μη κερδοσκοπικές – φιλανθρωπικές οργανώσεις. Αφενός οι διαθέσιμοι πόροι (δωρεές, χρόνος εθελοντών, κρατικές επιχορηγήσεις) λιγοστεύουν σημαντικά, αφετέρου οι ανάγκες για βοήθεια ολοένα αυξάνονται. Παράλληλα, με δεδομένη τη (δικαιολογημένη ως έναν βαθμό από τη συνεχή ´σκανδαλολογία´) γενική δυσπιστία του κοινού απέναντι στους πάντες και τα πάντα στις μέρες μας, επιβάλλεται η πλήρης διαφάνεια και δυνατότητα λογοδοσίας ειδικά ως προς την οικονομική διαχείριση κάθε τέτοιου οργανισμού και η έμπρακτη απόδειξη υψηλής αποδοτικότητας των δωρεών (δηλαδή του χαμηλού διαχειριστικού κόστους).
Οι συνθήκες αυτές είναι λογικό να οδηγούν όλο και περισσότερους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στη μηχανοργάνωση και άρα την αναζήτηση κατάλληλου λογισμικού για τις ανάγκες τους. Γιατί όμως το λογισμικό αυτό να είναι ελεύθερο – ανοιχτού κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ); Εκτός από τη συμβατότητα σε ´ηθικό επίπεδο´ (λόγω των κοινών αξιών με την παγκόσμια κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού, όπως η συνεργασία και η ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση σε όλους), το ΕΛ/ΛΑΚ παρουσιάζει και αρκετά πρακτικά πλεονεκτήματα:
• Η χρήση του είναι νόμιμα δωρεάν, οπότε αποφεύγεται τόσο το (πολλές φορές σημαντικό) χρηματικό κόστος των αδειών χρήσης, όσο και το νομικό ρίσκο που συνοδεύει τη χρήση παράνομων αντιγράφων.
• Παρέχει πρόσβαση σε μία μεγάλη παγκόσμια κοινότητα εθελοντών που μπορούν να βοηθήσουν πολλές φορές σε θέματα επίλυσης προβλημάτων / προσαρμογής / εκπαίδευσης / βελτιώσεων κ.λπ. χωρίς κόστος.
• Παρέχει ανεξαρτησία από τον προμηθευτή και άρα ευελιξία (π.χ. ανάθεση εύκολων εργασιών τοπικοποίησης / προσαρμογής σε άτομα που ανήκουν σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, δυνατότητα χρήσης του δικτύου ανταλλαγών για υπηρεσίες εκπαίδευσης / υποστήριξης με μικρότερο κόστος, αποφυγή διαρροής κεφαλαίων στο εξωτερικό αξιοποιώντας το τοπικό επιστημονικό δυναμικό, επιμερισμό του κόστους με άλλους χρήστες με τις ίδιες ανάγκες κ.λπ).
Στο σημερινό άρθρο θα εξετάσουμε το σύστημα CiviCRM[1], ένα πακέτο ελεύθερου λογισμικού ειδικά φτιαγμένο για τις ανάγκες μη κερδοσκοπικών οργανισμών.
Το CiviCRM
Το πακέτο CiviCRM παρέχει ένα σύστημα διαχείρισης επαφών – μελών, ειδικά εστιασμένο σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των πακέτων CRM που έχουν βελτιστοποιηθεί για το εμπόριο και τη διαχείριση πελατών. Η υλοποίησή του ξεκίνησε το 2004 από τους Dave Greenberg, Donald Lobo και Michal Mach, έχοντας αποκτήσει σημαντική εμπειρία από προηγούμενη συνεργασία με μη κερδοσκοπικούς φορείς. Στις μέρες μας έχει κατορθώσει να χρησιμοποιείται σε πάνω από 8.000 οργανισμούς σε όλο τον κόσμο μεταξύ των οποίων η Διεθνής Αμνηστία, το κόμμα των οικολόγων πράσινων στον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και αλλού, το Ιδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (FSF) και αρκετοί άλλοι.
Η λειτουργικότητα που παρέχει το CiviCRM περιλαμβάνει τη διαχείριση και ομαδοποίηση επαφών (μέλη, δωρητές, εθελοντές, άτομα που έχουν συμμετάσχει σε εκδηλώσεις ή έχουν προσυπογράψει αιτήματα του οργανισμού στο παρελθόν κ.λπ.), την υποστήριξη διοργάνωσης εκδηλώσεων, εκστρατειών συγκέντρωσης χρημάτων, ηλεκτρονικής πώλησης ειδών όπως ημερολόγια κ.λπ., συνοπτικά δηλαδή καλύπτει την πλειοψηφία των αναγκών μηχανοργάνωσης και επικοινωνίας ενός τυπικού φιλανθρωπικού – μη κερδοσκοπικού οργανισμού, αν συνδυαστεί με ένα πακέτο διαχείρισης περιεχομένου (CMS) για την ιστοσελίδα του οργανισμού και με ένα λογιστικό πακέτο για την οικονομική – φορολογική διαχείριση.
Μπορούμε να φανταστούμε ένα σύστημα CRM ως ένα ´προσωπικό κατάλογο επαφών´ με αυξημένες δυνατότητες. Σκεφτείτε κάθε φορά που επικοινωνείτε με κάποιον, ο κατάλογος αυτός να καταγράφει τα στοιχεία του προσώπου με το οποίο επικοινωνήσατε μαζί με μια περίληψη της συνομιλίας. Θέλετε να ζητήσετε μία δωρεά ή χάρη; Ο κατάλογος μπορει να σας προτείνει τα κατάλληλα πρόσωπα από τις επαφές σας με βάση το τι έχουν κάνει τα πρόσωπα αυτά για τον οργανισμό σας στο παρελθόν. Θέλετε να διοργανώσετε μια εκδήλωση π.χ. ένα δείπνο; Ο κατάλογος μπορεί να αναλάβει τη μαζική αποστολή προσκλήσεων, τυχόν πώληση των εισιτηρίων, την παρακολούθηση των κρατήσεων, την ταξινόμηση των προσκεκλημένων στα τραπέζια, την αποστολή δελτίων Τύπου στα κατάλληλα μέσα κ.λπ., ώστε εσείς να αρκεί να ασχοληθείτε με τον χώρο και το φαγητό.
Επιπλέον, φανταστείτε τη δυνατότητα καταγραφής όλων των επαφών, συνομιλιών, συναντήσεων, συνελεύσεων κ.λπ. που συμμετέχετε μακροπρόθεσμα. Είναι γεγονός ότι όσο περισσότερα μπορείτε να γνωρίζετε για κάθε πρόσωπο και φορέα από τις επαφές σας, τόσο πιο στοχευμένα και σε συνάρτηση με τα ενδιαφέροντα και των άλλων μπορείτε να κινηθείτε μεγιστοποιώντας έτσι και τα αποτελέσματα για τον οργανισμό σας.
Το CiviCRM είναι δικτυακή εφαρμογή που συνήθως εγκαθίσταται στον υπολογιστή που φιλοξενεί και την ιστοσελίδα του οργανισμού ώστε να επικοινωνεί με το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου της (υποστηρίζονται τα συστήματα Drupal, Joomla και WordPress). Ο πιο συνηθισμένος συνδυασμός είναι με το σύστημα Drupal. Καθώς η διεπαφή με το χρήστη είναι μέσω ιστοσελίδων το CiviCRM δουλεύει ανεξάρτητα από το λειτουργικό που έχουν εγκατεστημένο οι χρήστες στον υπολογιστή τους.
Η κοινότητα και το ´επιχειρηματικό μοντέλο´ του CiviCRM
Η κοινότητα του CiviCRM αποτελείται από την κεντρική ομάδα ανάπτυξης, τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο που το χρησιμοποιούν, διάφορους ανεξάρτητους εθελοντές, προγραμματιστές και συμβούλους που παρέχουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας (βελτιώσεις / υποστήριξη / τεκμηρίωση / μεταφράσεις κ.λπ.) και εταιρείες που αναλαμβάνουν υπηρεσίες φιλοξενίας του CiviCRM στους εξυπηρετητές τους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το μοντέλο ανάπτυξης του CiviCRM με κωδικό ´make it happen´ (κάντο να γίνει / mih)[2]. Σύμφωνα με αυτό, οι οργανισμοί που χρησιμοποιούν το πακέτο αυτό, αλλά και η ίδια η κεντρική ομάδα ανάπτυξης προτείνουν πιθανώς χρήσιμα νέα χαρακτηριστικά, γίνεται μία κοστολόγηση και οι ενδιαφερόμενοι προσφέρουν το μέρος του απαιτούμενου ποσού που ανταποκρίνεται στις δυνατότητές τους. Οταν συγκεντρώνεται το απαιτούμενο ποσό, το χαρακτηριστικό υλοποιείται και εφόσον διαπιστώνεται ότι η υλοποίηση πληροί τις προδιαγραφές γίνεται η πληρωμή στην ομάδα ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να αναπτύσσονται μεγαλύτερα χαρακτηριστικά για τα οποία δεν υπάρχει δυνατότητα – ενδιαφέρον ανάπτυξης από τους εθελοντές, ενώ παράλληλα το κόστος για τους οργανισμούς είναι αρκετά λογικό λόγω του επιμερισμού. Το μοντέλο αυτό έχει επιτρέψει στο CiviCRM να συνεχίσει να αναπτύσσεται με βιώσιμο τρόπο σε άμεση αρμονία με τους σκοπούς των χρηστών του.
Τεκμηρίωση
Στην ιστοσελίδα του CiviCRM μπορείτε να βρείτε αρκετές μελέτες περίπτωσης [3] μη κερδοσκοπικών οργανισμών που χρησιμοποιούν το CiviCRM, ενώ σχετικά πρόσφατα ολοκληρώθηκε και ένα ελεύθερης διάδοσης βιβλίο (δυστυχώς μόνο στα αγγλικά προς το παρόν) [4] για την εγκατάσταση και τη χρήση του. Παράλληλα, διάφορες οργανώσεις παράγουν δικτυακά σεμινάρια σε μορφή video (π.χ. [4], [5]), ενώ για όσους ενδιαφέρονται ειδικά για τον συνδυασμό με το σύστημα drupal ενδιαφέρον έχει και το video της σχετικής παρουσίασης του Chris Ward [6]. Για την υποστήριξη των χρηστών υπάρχει και ένα αρκετά ενεργό forum [7] (πάνω από 900 δημοσιεύσεις το μήνα) που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην επίλυση τυχόν αποριών. Για όσους ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο έργο αυτό, ένας εύκολος τρόπος για ξεκίνημα είναι η βοήθεια στη μετάφραση των μηνυμάτων του στα ελληνικά, η οποία γίνεται μέσω της (ελληνικής!) δικτυακής πλατφόρμας transifex [8].
*Chania Lug
Παραπομπές
[1] http://civicrm.org/
[2] Πρόγραμμα Ανάπτυξης του CiviCRM http://civicrm.org/content/make-it-happen
[3] Μελέτες περίπτωσης http://civicrm.org/what/casestudies
[4] Διαχείριση δωρεών με το CiviCRM (webinar): http://goo.gl/5unWQ
[5] Εισαγωγή στο CiviCRM (webinar): http://goo.gl/UVqtH
[6] Chris Ward: CiviCRM και Drupal: http://goo.gl/PmbVa
[7] http://forum.civicrm.org/
[8] Μετάφραση μηνυμάτων του CiviCRM: http://goo.gl/J6Gt2
[Όπως και το ίδιο το ΕΛ/ΛΑΚ έτσι και αυτή η στήλη είναι εξ ορισμού ανοιχτή, θα χαρούμε να μας στείλετε απόψεις, προτάσεις, τυχόν απορίες ή ό,τι άλλο θεωρείτε σημαντικό, ώστε η στήλη να είναι για εσάς όσο το δυνατόν πιο χρήσιμη. Ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας είναι μέσω της λίστας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της ομάδας μας στη διεύθυνση public@chania-lug.gr]
