´Η ουτοπία είναι μη πραγματοποιήσιμη εμπειρία αλλά και ένα όνειρο το οποίο σε καθοδηγεί, σε ταξιδεύει, έτσι ώστε να φύγεις από μια σκληρή πραγματικότητα και να συνταυτιστείς με αυτό. Γιατί πάνω απ΄ όλα, αξίζει να ονειρευόμαστε´ λέει ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας που με την εξαιρετική ´ματιά´ και αισθητική μέσα από την κωμωδία ´Ορνιθες´ του ΔΗΠΕΘΕΚ – που κάνει πρεμιέρα την ερχόμενη Δευτέρα στο Θέατρο Ανατολικής Τάφρου- μας ταξιδεύει στο όνειρο σε καιρούς δεινής κρίσης όπου η αναζήτηση της ουτοπίας επανέρχεται δριμύτερη.
Με ένα επιτελείο εξαιρετικής ποιότητας ηθοποιών και σύμμαχο τη θρυλική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, αναζητεί τη Νεφελοκοκκυγία του σήμερα. Κωμωδία εξαιρετικά επίκαιρη καθώς οι Oρνιθες γράφτηκαν το 414 π.Χ., εποχή που η πείνα, τα χρέη και η παρακμή μάστιζαν την Αθήνα. Με το μεγάλο αυτό έργο, ο Αριστοφάνης βρίσκει την ευκαιρία να διακωμωδήσει τους συκοφάντες και τους κόλακες του δήμου, καθώς και τις θεωρίες για νέα πολιτεύματα. Eνα έργο που πραγματεύεται τη φυγή δύο ανθρώπων από την τυραννία του κόσμου στο βασίλειο του παραμυθιού και συνενώνει τη φαντασία με την ποίηση.
Οι ´διαδρομές´ παρακολούθησαν το βράδυ της Πέμπτης τις
-´χάρμα οφθαλμών και ώτων´- πρόβες του Αριστοφανικού έργου με το οποίο το ΔΗΠΕΘΕΚ βάζει ´πλώρη´ για -πρώτη φορά- την Επίδαυρο. Μιλήσαμε με τους συντελεστές σχετικά με την επικαιρότητα του έργου, το στοίχημα της Επιδαύρου αλλά και για το Θέατρο που ειδικά σε εποχές πνευματικής ένδειας, οφείλει -περισσότερο από ποτέ- να ποιεί και να μεταλαμπαδεύει ήθος.
Γιάννης Κακλέας
Συμπληρώνονται φέτος είκοσι χρόνια από τότε που ο Γιάννης Κακλέας σκηνοθέτησε στο ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας τους ´Ορνιθες´ του Αριστοφάνη. Το φετινό καλοκαίρι ξανακάνει ´Ορνιθες´, στο ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης αυτή τη φορά, πηγαίνοντας μάλιστα για δεύτερη φορά στην Επίδαυρο, στο πλαίσιο του προγράμματος του Ελληνικού Φεστιβάλ. Τι έχει διαφοροποιήσεις υπάρχουν στο τωρινό ανέβασμα;
´Τότε ήταν ένα ταξίδι πιο σκοτεινό, πιο “Μπέκετ”, ένα ταξίδι στον χώρο του έρωτα και του θανάτου. Τώρα νοιώθω ότι κι εγώ -σαν χαρακτήρας πια- έχω ανάγκη από τον μύθο, από το παραμύθι, από την ελπίδα, από την αισιοδοξία, με μια διάθεση ανοίγματος στο φως. Αυτή τη φορά όλοι οι Ορνιθες βασίστηκαν στην έννοια των Ορφικών ύμνων, από εκεί που εμπνεύστηκε και ο ίδιος ο Αριστοφάνης´.
´Η ουτοπία είναι ένα απραγματοποίητο όνειρο. Όμως και μια επιθυμία που οφείλουμε να την έχουμε, αν θέλουμε να συνεχίσουμε να έχουμε τη δύναμη να ξεπερνάμε τα εμπόδια… Η θεϊκή μουσική του Μάνου Χατζιδάκι βοηθάει σε αυτό. Είναι σαν ο ίδιος ο Χατζηδάκις να γνώριζε πάρα πολύ καλά αυτόν τον κόσμο της φαντασίας, των πουλιών, της ελευθερίας και του ερωτισμού.
Οπότε η μουσική λειτουργεί ως ένα ιερό βάλσαμο μέσα στην παράσταση -η οποία έχει σκληρά στοιχεία- ταξιδεύοντάς μας σε κόσμους πιο ευαίσθητους, πιο ονειρικούς´.
´…Οι ηθοποιοί της παράστασης αποτελούν μια συμπαγή ομάδα που δουλεύουν για έναν κοινό στόχο. Οταν μια ομάδα μπορεί να λειτουργήσει σε συνθήκες ισχυρές και δημιουργικές, μπορεί έτσι να λειτουργήσει και η ίδια η κοινωνία. Για μένα η λειτουργία της ομάδας είναι κοινωνικό σχόλιο, κάτι παραπάνω δηλαδή από καλλιτεχνία. Η ομάδας μας λειτούργησε με έναν τρόπο ισχυρά δημιουργικό, ανεβάζοντας τον πήχη με στόχο να ταξιδέψουμε τον θεατή σε αυτό το όνειρο. Ελπίζω να τα καταφέρουμε. Ελπίζω να μπορέσουμε να κινήσουμε τον εσωτερικό κόσμο του θεατή για να φύγει από μια γενική απαισιοδοξία και μελαγχολία και να προχωρήσουμε με μια διάθεση για να βρούμε λύσεις, σε μια χώρα χωρίς άθλιους πολιτικούς, χωρίς δημαγωγούς, με έναν λαό που να ξέρει να σκέφτεται και να κρίνει, σε μια κοινωνία με αξιοκρατία, σε μια κοινωνία ερωτική´.
Βασίλης Χαραλαμπόπουλος
Η αριστοφανική κωμωδία ανεβαίνει με το τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ηθοποιός με εξαιρετικό ήθος που χαρακτηρίζεται ως ένα απο τα ´μεγάλα ταλέντα´ της νέας γενιάς ηθοποιών, μας μίλησε για την επικαιρότητα του έργου:
´Οσο επίκαιρο ήταν το έργο τον καιρό που ο Αριστοφάνης, έγραψε τους Ορνιθες, άλλο τόσο επίκαιρος είναι και τώρα. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι μάλλον δεν αλλάζουν. Η ράτσα μας είναι περίεργη. Δεν μαθαίνει από τα λάθη της και συνεχίσει να καταστρέφει αντί να δημιουργεί. Οι πρωταγωνιστές του έργου αναζητούν έναν κόσμο ονειρεμένο, γιατί δεν αντέχουν τον κόσμο που ζουν ο οποίος είναι γεμάτος από δημαγωγούς, από πολιτικούς που εξαπατούν τους πολίτες και γενικά από ένα κόσμο που έχει χαθεί το όνειρο´.
´Είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσει το ποιοτικό θέατρο εάν δεν έχει οικονομική βοήθεια από το κράτος, γιατί τα μεγαλόπνοα σχέδια θέλουν και “πλάτες” ώστε να μπορούν να υλοποιηθούν. Ωστόσο το δεύτερο αλλά πραγματικά σημαντικό συστατικό είναι άνθρωποι οι οποίοι αγαπούν πραγματικά το θέατρο, που ονειρεύονται μέσα από αυτό και γι’ αυτό. Το ΔΗΠΕΘΕΚ δίνει ένα πολύ καλό παράδειγμα. Και αυτή η παράσταση είναι για μας ένα μεγάλο, όμορφο στοίχημα που μας γεμίζει ευθύνη, ελπίζοντας ότι η Επίδαυρος θα αγκαλιάσει αυτό το Θέατρο. Αν κάποιος δεν έχει βρεθεί ποτέ ως τώρα στην Επίδαυρο, αξίζει τον κόπο με την ευκαιρία ότι το ΔΗΠΕΘΕ της Κρήτης ταξιδεύει για πρώτη φορά εκεί, να ζήσει αυτή τη μοναδική εμπειρία και να αφεθεί στο μαγικό συνονθύλευμα της ατμόσφαιρας´.
Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος
´Οι εποχές δεν αλλάζουν. Η δομή των κοινωνιών, ο τρόπος με τον οποία εκφράζονται τα πράγματα μπορεί να αλλάζουν, όμως οι άνθρωποι και τα προβλήματά τους παραμένουν πάντα τα ίδια´ επισημαίνει ο ηθοποιός Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος οποίος επίσης κρατά έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και “απογειώνει” την παράσταση με τους εξαιρετικους αυτοσχεδιασμούς του. ´Αυτά που διαχρονικά απασχολούν τους ανθρώπους δεν αλλάζουν, όπως η επιθυμία για μια υγιή, δίκαιη κοινωνία, η ελευθερία και ο τρόπος ζωής απαλλαγμένος από την πίεση, ο φόβος του θανάτου. Είναι πανανθρώπινα προβλήματα, σκέψεις και ιδέες που απασχόλησαν, απασχολούν και θα απασχολούν τον άνθρωπο για πάντα. Το ίδιο πρόβλημα πραγματεύεται και ο Αριστοφάνης που μιλά για την ιδέα της φυγής από έναν κόσμο που δεν λειτουργεί όπως θά ’πρεπε αλλά οραματίζεται έναν κόσμο που μπορεί ο άνθρωπος να είναι ελεύθερος και να ζει ειρηνικά. Eτσι και ο ρόλος μου ως μέρος ενός συνόλου που παραμένει διαχρονικό, μπορεί να συναντάει και έναν άνθρωπο του σήμερα… Εναν άνθρωπο που θα ’θελε να φύγει, να μπορέσει να γλυτώσει και να πάει κάπου όπου τα πράγματα θα είναι πιο δίκαια, πιο ελεύθερα, πιο όμορφα. Αυτή είναι η και η ουτοπία της χώρας των πουλιών. Και είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει, η αναζήτησή της και το κυνήγι της, έχει τεράστια αξία´.
Γιώργος Χρυσοστόμου
Τέσσερις διαφορετικούς, πραγματικά απολαυστικούς ρόλους υποδύεται ο ηθοποιός Γιώργος Χρυσοστόμου στους Όρνιθες του Αριστοφάνη, για τους οποίους όπως λέει ´βρίσκονται σε μια πλήρως εμπόλεμη μεταξύ τους κατάσταση και που παράλληλα έχουν μια συνθετική και μια συναινετική πλευρά´.
´Τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές πλευρές του ανθρώπου που είναι το κύτταρο μιας κοινωνίας δεν έχουν αλλάξει και πολύ από τότε που γράφτηκε το έργο. Οπότε δεν έχει αλλάξει η κοινωνία αλλά μόνο τα μέσα με τα οποία διαχειρίζεται τα πράγματα… Ομως δεν έχει αλλάξει και η ελπίδα των ανθρώπων για κάτι καλύτερο. Για να αλλάξει όμως μια δύσκολη κατάσταση, πρέπει να αλλάξει ο καθένας μέσα του σε προσωπικό επίπεδο. Να αποκτήσει περισσότερη εσωτερική δύναμη. Αν βρούμε αυτή τη δύναμη ακόμη κι αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε από τη μια μέρα στην άλλη αυτήν την κατάσταση, μπορούμε να αλλάξουμε στάση ζωής. Ως ηθοποιοί έχουμε μάθει να δοκιμαζόμαστε. Αν σκεφτεί κανείς ότι λόγω του επαγγέλματος, ζούμε σε μια συνεχή κρίση, από την άποψη ότι κάθε έξι μήνες ψάχνουμε για δουλειά…´.
Μιχάλης Αεράκης
Για το στοίχημα της Επιδαύρου, μίλησε ο καλλιτεχνικός διευθυντής, ´ψυχή´ του ΔΗΠΕΘΕΚ Μιχάλης Αεράκης: ´Οταν το 2000 ανέλαβα την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Κρήτης, ένα από τα όνειρά μου, περίπου σαν την ουτοπία που πραγματεύεται ο Αριστοφάνης στη θεατρική μας παράσταση “Ορνιθες”, ήταν το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης να διαβεί την πόρτα σε ένα από τα πιο ιστορικά θέατρα παγκοσμίως, την Επίδαυρο. Ακόμα και τώρα -δεκατρία χρόνια μετά- που το σκέφτομαι, μου φαίνεται απίστευτο. Ομως το όνειρο ξεδιάλυνε και είναι πια μια πραγματικότητα. Οι Ορνιθες είναι ένα από τα πιο εύστοχα, πολιτικά έργα του Αριστοφάνη και αυτό ήταν το στοίχημα. Αν δεν τολμούσαμε να το ανεβάσουμε τώρα, σε μια εποχή κρίσης που όλα δοκιμάζονται, πότε θα το κάναμε; Ο Αριστοφάνης έλεγε “ονειρευτείτε, φανταστείτε και πράξτε για κάτι διαφορετικό”. Κάτι που καλούμαστε και εμείς να κάνουμε σήμερα´.
