Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Βερίκοκο

Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι PRUNUS armeniaca (Πρύμνη η αρμενική) και ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών. Την συναντούμε με τις κοινές ονομασίες Βερικοκιά ή Καϊσιά (τούρκικη ονομασία η οποία προέρχεται από το Καϊσερλί που εννοεί την Καισάρεια από όπου κατάγεται η συγκεκριμένη ποικιλία).

Στην Ήπειρο και μερικά μέρη της Θεσσαλίας ονομάζονται ζερνταλιά ή ζέρδελα. Στη Κύπρο τα ονομάζουν χρυσόμηλα και τα δέντρα χρυσομηλιές. Αντίστοιχα στη Νότιο Ιταλία ονομάζονται Chrisomeli και Chrisomoli.
Κατάγεται από την ανατολή και καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα για τους εύχυμους καρπούς του.
Είναι δέντρο που έχει κορμό ζαρωμένο, με χρώμα σκούρο κοκκινωπό. Έχει ρίζες πασσαλώδεις. Φύλλα χωρίς μίσχο, στρογγυλωπά σε σχήμα καρδιάς, πολύ οδοντωτά και μυτερά στην κορυφή τους. Άνθη λευκά ή κάπως ερυθρωπά, που βγαίνουν μεμονωμένα ή διπλά πριν βγουν τα φύλλα. Ο καρποί έχουν ψαχνό άφθονο, κατά την τέλεια ωρίμανσή τους χυμώδες αρωματικό. Ο καρπός τρώγεται φρέσκος, αποξηραμένος ή γίνεται κομπόστα και μαρμελάδα.
Το σκληρό κουκούτσι των καρπών της βερικοκιάς είναι λείο με ένα σπέρμα εσωτερικά. Σε ορισμένες ποικιλίες το κουκούτσι είναι κολλημένο με το ψαχνό και σε άλλες δεν είναι. Τα κουκούτσια είναι πικρά ή γλυκά ανάλογα με την ποικιλία.

Ιστορικά στοιχεία
Η Βερικοκιά κατάγεται από τη Σινική. Ήταν άγνωστη την εποχή του Θεόφραστου. Εισήχθη στις παραμεσόγειες χώρες τον 1ο αιώνα μ.Χ. και πιθανώς μέσω της Αρμενίας. Ο Διοσκουρίδης ονόμασε τα βερίκοκα, αρμένικα μήλα.
Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι τα «χρυσά μήλα» ήταν τα βερίκοκα, επειδή εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν άγριες μηλιές στην Παλαιστίνη αλλά και επειδή ο καρπός τους ήταν ξινός. Οι βερικοκιές αφθονούσαν στην περιοχή αυτή από την εποχή εκείνη. Οι Ρωμαίοι τα ονόμαζαν πρεκόκια (δηλαδή πρώιμα). Πλίνιος, Κολλουμέλας και Γαληνός τα ονόμαζαν πραικόκια. Η ονομασία αυτή διατηρήθηκε παραφθαρμένη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (βερίκοκο, abricots, apricose, abricocci, albaricoque). Από το ελληνικό βερίκοκο φαίνεται να κατάγεται η αραβική ονομασία berkuk. Ο Δημόκριτος στα ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ το αναφέρει ως βερίκοκο.
Στη λαϊκή ιατρική θεωρούσαν ότι το βερίκοκο καθαρίζει το αίμα. Οι Άραβες χρησιμοποιούσαν τον καρπό θεραπευτικώς κατά της αφωνίας και για τον λόγο αυτό τον διατηρούσαν ξερό.
Στο Αλγέρι τον έβραζαν με λάδι από βραδύς για να το φάνε το πρωί ως αντιδιαρροϊκό. Τα αμύγδαλα τα χρησιμοποιούσαν κατά των πόνων της κεφαλής. Ο Αθηναίος συνιστούσε να ψήνονται και να τρώγονται με μέλι για να είναι ευκολοχώνευτα. Τα χρησιμοποιούσαν επίσης κατά των εντερικών σκωλήκων ως βραστάρι.
Ο βραβευμένος με Νόμπελ G.S. Whipple το 1934 χαρακτήρισε το βερίκοκο ισάξιο του συκωτιού όσον αφορά την αναδημιουργία της αιμοσφαιρίνης.
Στην Κρήτη αποκαλούσαν μεταξωτά, τα μικρά λεπτοφυή βερίκοκα που ονομάζονταν στην Αττική τσαουλιά. Το αμύγδαλο αυτής της ποικιλίας ήταν πικρό. Των άλλων που ήταν μεγάλα (αλλά μικρότερος από τα ονομαζόμενα Καϊσιά) ήταν γλυκός και τον χρησιμοποιούσαν αντί αμυγδάλου σε γλυκά ή τον έτρωγαν ωμό. Τα φύλλα της βερικοκιάς, τα Αυγουστιάτικα τα χρησιμοποιούσαν για να βγάζουν μια χρωστική ουσία που έδινε χρώμα λαδί στα βαμβακερά.

Συστατικά – χαρακτήρας
Ο καρπός έχει γλυκιά γεύση και μυρωδάτη. Το αμύγδαλο του καρπού είναι πικρό εκτός και αν είναι από τα «γλυκοπύρουνα». Τα βερίκοκα περιέχουν βιταμίνη Α και β-καροτίνη. Οι αποξηραμένοι καρποί περιέχουν σίδηρο και κάλιο. Τα κουκούτσια περιέχουν αιθέριο έλαιο. Τα γλυκά αμύγδαλα, δίνουν έλαιο προσόμοιο με αυτό των γλυκών αμυγδάλων (της αμυγδαλιάς). Τα πικρά δίνουν αιθέριο έλαιο ανάλογο των πικραμύγδαλων. Από τα πικρά αυτά αμύγδαλα των καρπών, με το κέλυφος τους, τα οποία περιέχουν υδροκυανικό οξύ, εκχυλίζεται το επιτραπέζιο ποτό «Eau de noyau».

Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή  
Ανθίζει νωρίς την άνοιξη ανάμεσα στην άνθιση της Αμυγδαλιάς και της Ροδακινιάς. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται καρποί και αμύγδαλα.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Τα βερίκοκα δρουν ως αφροδισιακά, μαλακτικά, ηρεμιστικά, τονωτικά, κατά της αναιμίας, του άσθματος, της βρογχίτιδας και της δυσκοιλιότητας. Το σίδηρο και το κάλιο που περιέχουν οι αποξηραμένοι καρποί βοηθούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Σήμερα το βερίκοκο θεωρείται ο καλύτερος πιθανός αναστολέας του καρκίνου. Ειδικά του καρκίνου που οφείλεται στο κάπνισμα.
Τα βερίκοκα της περιοχής Χούντζα στο Πακιστάν είναι γνωστά σε όλο τον κόσμο για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Μία ορεινή περιοχή περιτριγυρισμένη από πανύψηλα χιονισμένα βουνά. Οι κάτοικοι της ανέκαθεν υποστήριζαν ότι τα βερίκοκα τους είχαν μεγάλες  αντικαρκινικές θεραπευτικές ιδιότητες.
Γύρω από το θέμα αυτό έχει γίνει μεγάλη μάχη! Η ιστορία έχει ως εξής: Οι κάτοικοι της Χούνζα τρώνε πολύ τα βερίκοκα που παράγει ο τόπος τους (μαζί με τα κουκούτσια). Η φήμη που τους συνόδευε ήταν πως οι ντόπιοι ζουν πολλά χρόνια και πως δεν παρουσιάζουν κρούσματα καρκίνου!
Η φήμη αυτή έκανε το γνωστό νοσοκομείο Μεμόριαλ να στείλει κλιμάκιο επιστημόνων που μελέτησε την διατροφή των κατοίκων της Χούνζα. Ο Διευθυντής Ερευνών του Μεμόριαλ, Κανεμάτσου Σιγκουίρα, στη συνέχεια, έκανε πειράματα πάνω σε ποντικούς, με μία ουσία που είχε απομονώσει από το κουκούτσι του συγκεκριμένου βερίκοκου της Χούνζα, ο βιοχημικός Ερνστ Κρεμπς την οποία είχε ονομάσει Λεατρίλη ή Βιταμίνη Β17. Ο Σιγκουίρα διαπίστωσε, έκπληκτος όπως λένε, ότι η βιταμίνη Β17 ήταν η ισχυρότερη αντικαρκινική ουσία που είχε δοκιμάσει ποτέ!
Αυτή η ανακάλυψη όμως δεν οδήγησε πουθενά! Ο δημοσιογράφος Ραλφ Μος, υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων του Νοσοκομείου, αργότερα ισχυρίστηκε ότι όταν ο Σιγκουίρα ενημέρωσε το Δ.Σ. του Μεμόριαλ, αυτοί του απήντησαν πως πρέπει να συνεχίσει τα πειράματα και να «αποδείξει» ότι απέτυχαν. Ο Σιγκουίρα αρνήθηκε να το κάνει και αυτοί τον αντικατέστησαν με έναν άλλο ο οποίος χορήγησε μεγάλες δόσεις από την ουσία αυτή στα πειραματόζωα τα οποία πέθαναν. Στη συνέχεια έδωσαν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα αυτά και μετά ανέλαβαν τα «παπαγαλάκια» τους στα ΜΜΕ και διάφοροι γιατροί οι οποίοι δεν γνώριζαν την αλήθεια δήλωναν πως η βιταμίνη Β17 ήταν απάτη.
Η βιταμίνη Β17 από τα βερίκοκα της Χουνζα, σύμφωνα με τον Σιγκουίρα σταμάτησε τις μεταστάσεις, βελτίωσε την γενική υγεία, εμπόδισε την ανάπτυξη μικρών όγκων, ανακούφιζε από τον πόνο και δρούσε προληπτικά στην πρόληψη του καρκίνου σε πειραματόζωα.
Αν είχε βρει τη θεραπεία του καρκίνου ο Σιγκουίρα, λένε, πολλά οικονομικά συμφέροντα θα θιγόντουσαν σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα οι φαρμακευτικές Εταιρείες δεν επενδύουν στην έρευνα της συγκεκριμένης ουσίας.
Παραμένει όμως η φήμη για τις αντικαρκινικές ουσίες που περιέχουν τα περίφημα βερίκοκα τα οποία εξάγονται σε όλο τον κόσμο μέχρι σήμερα. Σήμερα τα βερίκοκα (όχι μόνο της Χούνζα), βρίσκονται ψηλά στις λίστες των φρούτων και λαχανικών που βοηθούν στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου- κυρίως του πνεύμονα και πιθανώς του παγκρέατος – οι οποίοι σχετίζονται με το κάπνισμα και οι όγκοι τους αντιμετωπίζονται εξαιρετικά δύσκολα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα βερίκοκα, όπως και άλλα ανοιχτόχρωμα πορτοκάλια, φρούτα ή λαχανικά περιέχουν μεγάλες ποσότητες β-καροτένιου, μια μορφή βιταμίνης Α που στις εργαστηριακές έρευνες αποδεικνύεται ισχυρή ενάντια στον καρκίνο, όπως στον καρκίνο του πνεύμονα και του δέρματος. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που καταναλώνουν πολλά φρούτα και λαχανικά πλούσια σε β-καροτένιο παρουσιάζουν μικρότερα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα και του λάρυγγα. Οι επιστήμονες όμως πιστεύουν ότι εκτός από το β-καροτένιο υπάρχουν και άλλοι άγνωστοι ακόμα παράγοντες στα βερίκοκα και σε άλλες τροφές που συμβάλουν θετικά στην αντιμετώπιση του καρκίνου.

Παρασκευή και δοσολογία
Τα βερίκοκα τα τρώμε ωμά ή βρασμένα, φρέσκα ή αποξηραμένα. Μεγαλύτερο όφελος θεωρείται πως προσφέρουν τα αποξηραμένα γιατί έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε β-καροτένιο.

Προφυλάξεις  
Η αμυγδαλίνη που περιέχουν τα πικρά κουκούτσια είναι δηλητηριώδης και η κατανάλωση πολλών κουκουτσιών μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση ειδικά σε παιδιά.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα