Μια από τις μελανότερες και σχεδόν άγνωστες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα ήταν ο Εμφύλιος Διχασμός του 1915. Το κίνημα στο Γουδί (1909) έφερε στην εξουσία τον Ελευθέριο Βενιζέλο, εκπρόσωπο της νέας αστικής τάξης, κυρίως των μεγαλοαστών, αλλά και των προοδευτικών δυνάμεων της χώρας. Ο Βενιζέλος ήρθε σε σύγκρουση με το παλαιοκομματικό κατεστημένο και τον βασιλιά Κωνσταντίνο, τους οποίους υποστήριζαν πολιτευτές, κρατικοδίαιτοι μικροαστοί και δημόσιοι υπάλληλοι. Στην αρχή το κοινό όραμα της Μεγάλης Ιδέας αποσόβησε τις ανοιχτές συγκρούσεις των δυο πολιτικών πόλων, οι οποίοι εκπροσωπούσαν διαφορετικά κοινωνικά στρώματα. Οι νίκες στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) με τον Βενιζέλο πρωθυπουργό και τον βασιλιά Κωνσταντίνο αρχιστράτηγο του ελληνικού στρατού ωφέλησε πολιτικά και του δύο, αλλά ταυτόχρονα άρχισε να δημιουργεί τριβές στις σχέσεις τους.
Η σύγκρουση τελικά δεν αποφεύχθηκε, διότι ο Βενιζέλος υποστήριξε τη συμμετοχή στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ (των Αγγλογάλλων και των συμμάχων τους), ενώ ο φιλογερμανός βασιλιάς επέμενε στην ουδετερότητα. Η εξανάγκαση σε παραίτηση του νόμιμα εκλεγμένου πρωθυπουργού Βενιζέλου από τον βασιλιά και η ορκωμοσία του φιλοβασιλικού Δημήτρη Γούναρη στις 24/2/1915 ήταν η απαρχή του Εμφύλιου Διχασμού. Στις 12/9/1916 ο Βενιζέλος κατέβηκε με γαλλική προστασία από την Αθήνα στα Χανιά και με τον Κουντουριώτη δημιούργησε την Προσωρινή Κυβέρνηση (αργότερα προστέθηκε και ο Δαγκλής, η λεγόμενη «Τριανδρία») και στις 15/9/1916 η «Εφημερίς της Προσωρινή Κυβέρνησις του Βασιλείου της Ελλάδος» (στα Χανιά) με μια προκήρυξη εξηγούσε την αναγκαιότητα και τους στόχους του κινήματος. Είναι φανερό ότι ο Βενιζέλος επέλεξε τον τόπο καταγωγής του για τη δημιουργία της νέας κυβέρνησης, λόγω της δεδομένης πολιτικής στήριξης.
Η συνέχεια είναι γνωστή, καθώς ο Βενιζέλος μετέβηκε στη Θεσσαλονίκη και δημιουργήθηκαν ουσιαστικά δύο ξεχωριστά κράτη, δυο Ελλάδες: η παλαιά Ελλάδα της Πελοπονήσου, της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας, η οποία υποστήριζε τον βασιλιά κι η Ελλάδα των Νέων Χωρών που υποστήριζε τον Βενιζέλο. Οι Νέες Χώρες ήταν η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Κρήτη και τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Η σύγκρουση κορυφώθηκε το 1917 με ετήσιο ναυτικό αποκλεισμό του Πειραιά, τον βομβαρδισμό του λιμανιού από τον γαλλικό στόλο και την επιστροφή του Βενιζέλου στην Αθήνα ως πρωθυπουργού τον Ιούνιο του 1917 (χωρίς να γίνουν εκλογές, με την εκλεγμένη Βουλή της 31/5/1915, τη λεγόμενη «βουλή των Λαζάρων»). Η Ελλάδα πολέμησε στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ με τα γνωστά ανταλλάγματα της Συνθήκης των Σεβρών (1920).
Βιβλιογραφία
Α. Μαυρογορδάτος, “1915. Ο Εμφύλιος Διχασμός”,
εκδ. Πατάκη, Αθήνα2015.
Πολύ σημαντική ιστορική αναφορά! Ευχαριστώ πολύ!