Το πρώτο στην Ελλάδα Κέντρο Εξατομικευμένης Ιατρικής, που είναι η ιατρική του μέλλοντος και το οποίο θα αναλύει το DNA των ασθενών για να δίνει τις καταλληλότερες θεραπείες, αναπτύσσεται στην Κρήτη.
Το ίδιο Κέντρο θα είναι σε θέση μέσα από την ανάλυση του DNA, να κάνει έγκαιρη διάγνωση ασθενειών ακόμα και από την παιδική ηλικία του ανθρώπου.
Το Κέντρο θα δημιουργηθεί στο Ηράκλειο από το Ιδρυμα Τεχνολογίας Ερευνας (ΙΤΕ) της Κρήτης -ένα από τα κορυφαία παγκοσμίως ερευνητικά ιδρύματα- σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ).
Ηδη, για τη δημιουργία του Κέντρου έχει εγκριθεί χρηματοδότηση από το υπουργείο Υγείας ενώ θα χρηματοδοτηθεί και από ευρωπαϊκές ανταγωνιστικές πηγές που έχει εξασφαλίσει το ΙΤΕ.
Τα παραπάνω γνωστοποιήθηκαν στο πλαίσιο διάλεξης του προέδρου του ΙΤΕ, καθηγητή Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων και διευθυντή ερευνών του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Νεκτάριου Ταβερναράκη, στην επιστημονική διημερίδα με θέμα: «Διεπιστημονική εκπαίδευση για τη θεραπεία των νεοπλασματικών νοσημάτων», που πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου (ΚΑΜ), στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά.
ΠΩΣ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ
Μιλώντας στα «Χανιώτικα νέα», ο κ. Ταβερναράκης εξήγησε ότι στο συγκεκριμένο ιατρικό Κέντρο θα δημιουργηθεί «μια πλατφόρμας ανάλυσης DNA για κλινική χρήση. Θα διαβάζεται το DNA των ασθενών και με βάση την πληροφορία από την ανάλυση του DNA θα μπορεί ο κλινικός γιατρός να αποφασίσει τι είναι καλύτερο να δοθεί ως θεραπεία στον ασθενή, γιατί ανάλογα με τα γονίδια που κουβαλάμε μπορεί να έχουμε διαφορετική απόκριση σε διαφορετικά φάρμακα. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζει ο γιατρός για να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του».
«Σε δεύτερο βαθμό –συνέχισε ο πρόεδρος του ΙΤΕ- μπορεί αυτή η πληροφορία να χρησιμοποιηθεί για έγκαιρη διάγνωση ακόμα και από την παιδική μας ηλικία. Γιατί με το DNA που κουβαλάμε γεννιόμαστε. Οπότε αναλύοντας το DNA από πολύ νωρίς, μπορεί κανείς να εντοπίσει προδιάθεση για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, προδιάθεση για νευροεκφυλιστικά νοσήματα, όπως νόσος Αλτσχάιμερ, νόσος Πάρκισον και άλλες ασθένειες και έτσι από πολύ νωρίς να λάβει τα κατάλληλα μέτρα. Είτε να αναβάλει την εμφάνιση των ασθενειών αυτών, είτε χρησιμοποιώντας κατάλληλες προληπτικές μεθόδους, να αναστείλει την εμφάνισή τους».
Ο κ. Ταβερναράκης ανέφερε το παράδειγμα της Αντζελίνας Τζολί η οποία «για προληπτικούς λόγους, όταν διαπιστώθηκε ότι στο DNA της έφερε το γονίδιο που ήταν υπεύθυνο για τον καρκίνο του μαστού, έκανε προληπτικά μαστεκτομή προκειμένου να μην έχει την πιθανότητα να πάθει αυτή την ασθένεια αργότερα στη ζωή της».
ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «τέτοιου είδους δραστικές παρεμβάσεις είναι μια από τις περιπτώσεις που μπορεί να χρησιμοποιηθεί η πληροφορία από την ανάλυση DNA αλλά η πιο σημαντική χρήση της πληροφορίας αφορά κυρίως την επιλογή των αποτελεσματικών φαρμάκων».
Και εξήγησε: «Βλέπουμε για παράδειγμα ότι σε κάποιες μορφές καρκίνου, ένας ασθενής παίρνει ένα φάρμακο το οποίο είναι στον ίδιο πολύ αποτελεσματικό και σχεδόν θεραπεύει τον καρκίνο και κάποιος άλλος ασθενής με το ίδιο φάρμακο και έχοντας την ίδια μορφή καρκίνου, όχι μόνο δεν θεραπεύεται, αλλά αντίθετα επιδεινώνεται και το φάρμακο μπορεί να τον σκοτώσει. Η χημειοθεραπεία είναι μια βαριά θεραπεία. Μπορεί να οδηγήσει σε πολύ ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Τι συμβαίνει, λοιπόν και ενώ στον ένα ασθενή δουλεύει το φάρμακο, στον άλλο δεν δουλεύει. Αυτό που γίνεται είναι ότι ο καθένας από ‘μας είναι φτιαγμένος διαφορετικά. Aλλα γονίδια κουβαλάει ο ένας, άλλα ο άλλος και αλλιώς δουλεύουν τα φάρμακα στον έναν και στον άλλον. Αυτό είναι που λέμε εξατομικευμένη ιατρική. Δηλαδή, ιατρική η οποία θα αντιμετωπίζει τον ασθενή σαν μια ειδική περίπτωση. Ολοι μας είμαστε διαφορετικές περιπτώσεις γιατί κανείς από ΄μας δεν κουβαλάει το ίδιο DNA. Ακόμα και τα ομοζυγωτικά δίδυμα έχουν διαφορές στο πώς εκδηλώνουν και εμφανίζουν τις ασθένειες. Οπότε είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να το ξέρουμε αυτό. Γι΄ αυτό θέλουμε να κάνουμε αυτό το Κέντρο».
Καταλήγοντας ο κ. Ταβερναράκης εξήγησε ότι «για να ξεκινήσει το Κέντρο, κατ’ αρχήν από το υπουργείο Υγείας υπάρχει μια χρηματοδότηση για το κομμάτι της Κρήτης, ύψους γύρω στα 2 εκατομμύρια ευρώ αλλά επίσης και από ευρωπαϊκές ανταγωνιστικές πηγές που έχει εξασφαλίσει το ΙΤΕ» και συμπλήρωσε:
«Αυτά τα Κέντρα δεν είναι στατικά. Πρέπει να παρακολουθούν τις εξελίξεις με δεδομένο ότι συνεχώς εμφανίζονται νέες μέθοδοι, νέοι τρόποι ανάλυσης».
ΠΡΩΤΙΕΣ
Στην διάλεξή του ο κ. Ταβερναράκης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην καλή συνεργασία ανάμεσα στο ΙΤΕ και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ως παράδειγμα για το πώς δύο φορείς του Δημοσίου μπορούν να δουλέψουν αρμονικά μαζί και υπογράμμισε ότι δεν μπορεί η έρευνα να είναι ξεκομμένη από την Παιδεία.
Σήμερα, όπως είπε ο κ. Ταβερναράκης, το ΙΤΕ αποτελεί Κέντρο Επιστημονικής και Τεχνολογικής Αριστείας καθώς:
-Κατατάσσεται πρώτο μεταξύ των Ερευνητικών Κέντρων της Ελλάδας, σε όλες τις συγκριτικές αξιολογήσεις που διενεργήθηκαν από διεθνείς επιτροπές τα τελευταία 20 έτη.
-Κατατάσσεται πρώτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεταξύ όλων των Ελληνικών Ερευνητικών Ιδρυμάτων και Πανεπιστημίων.
-Μαζί με το Πανεπιστήμιο Κρήτης κατατάχθηκαν πρώτα στο Nature INDEX, μεταξύ των 10 καλύτερων ερευνητικών φορέων της Ελλάδας.
-Διαθέτει εγκαταστάσεις τεχνολογίας και οι ερευνητές του έχουν εξασφαλίσει εξαιρετικά ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις.
Ο κ. Ταβερναράκης υπογράμμισε επίσης τη συμβολή του ΙΤΕ στην περιφερειακή ανάπτυξη ενώ αναφέρθηκε σε εμβληματικές πρωτοβουλίες στους τομείς του Πολιτισμού σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, της Ιατρικής σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και της Αγροδιατροφής σε συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Οσο για το πώς αντιμετωπίζει το κράτος την έρευνα στη χώρα, ο κ. Ταβερναράκης ανέφερε ένα παράδειγμα: Το 2013 το τακτικό προσωπικό του ΙΤΕ ήταν 361 άτομα, το κόστος της μισθοδοσίας 11,1 εκατομμύρια ευρώ και η δημόσια επιχορήγηση 7,2 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή πιο χαμηλή ακόμα και από το κόστος μισθοδοσίας. Οι πρωτοβουλίες του τακτικού προσωπικού όχι μόνο κάλυψαν το υπολειπόμενο κόστος μισθοδοσίας αλλά δημιούργησαν 888 πρόσθετες θέσεις εργασίας (συνολικό προσωπικό 1249) και συνολικές επιστροφές στην Πολιτεία από φόρους και εισφορές, 10,1 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή, πόσο μεγαλύτερο από αυτό της χρηματοδότησης εκείνου του έτους.
Σχετικά με το όραμά του για το ΙΤΕ, όπως ο ίδιος ανέφερε, είναι η δημιουργία και διατήρηση ενός περιβάλλοντος που ευνοεί τη μάθηση, την έρευνα και την καινοτομία, ως πυλώνες περιφερειακής, εθνικής και ευρωπαϊκής κοινωνικό-οικονομικής ανάπτυξης.
