Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Τα Νεώρια και το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων

Κύριε διευθυντά,
έχει υπερβεί την εικοσαετία ο ατέρμονος διάλογος για τη διεκδίκηση, την αναστήλωση – αποκατάσταση και την αξιοποίηση των Νεωρίων, όπως και για τη δημιουργία ενός νέου Αρχαιολογικού Μουσείου αντάξιου της ιστορίας και των ευρημάτων του Νομού Χανίων.
Το ενετικό συγκρότημα των Νεωρίων, το μεγαλύτερο στεγασμένο, καλά διατηρημένο μεσαιωνικό μνημείο του Νομού Χανίων, είναι ένα κτήριο με μεγάλη ιστορία, παλιές μνήμες και διαφορετικές -πρόχειρες, ευκαιριακές και με δίχως ουσιαστικό προγραμματισμό- χρήσεις.
Τα τελευταία χρόνια και πριν κηρυχτούν ως επικίνδυνα για χρήση, τα Νεώρια αποτέλεσαν χώρο Πολιτισμού με εκδηλώσεις και εκθέσεις, άλλοτε περισσότερο άλλοτε λιγότερο ποιοτικές. Οι εκδηλώσεις ενισχύονται από την επιβλητικότητα και την αίγλη που εκπέμπει το μνημείο, προσδίδοντας κύρος στην εκάστοτε εκδήλωση ή δράση.
Η αποκατάσταση των Νεωρίων αιωρείται εδώ και πολλά χρόνια ως μια αόριστη επιθυμία των πολιτών των Χανίων, αλλά δεν έχει γίνει τίποτε προς την υλοποίησή της. Ως δράση φαντάζει οικονομικά αδύνατη και μακρινή, δεδομένων και των παρουσών οικονομικών συνθηκών, ενώ δεν έχει γίνει κανένα βήμα σε επίπεδο μελέτης, παρά μόνο μία ´έκθεση ιδεών´, όπως χαρακτηριστικά τόνισε και στην επίσκεψη του ο τέως υπουργός Τουρισμού κ. Μαρκόπουλος. Το κόστος, με βάση τα στοιχεία που κατά καιρούς ανακοινώνονται, είναι απαγορευτικό και φυσικά η κατάσταση επιβαρύνεται από το γεγονός, ότι δεν έχει αποφασιστεί η χρήση του μνημείου. Οι προτάσεις που κατά καιρούς ακούγονται δεν έχουν πείσει κανέναν πολιτικό προϊστάμενο ούτε στον Α? βαθμό ούτε στον Β? βαθμό Αυτοδιοίκησης έως τώρα, λόγος για τον οποίο και δεν έχει τελεσφορήσει οποιαδήποτε προσπάθεια έχει γίνει. Στην πραγματικότητα αυτή η απραξία είναι απόλυτα δικαιολογημένη, καθώς ποτέ δεν κατατέθηκε μια ουσιαστική και σοβαρή πρόταση, συνοδευόμενη από οικονομοτεχνική μελέτη.
Το μικρό αλλά εντυπωσιακό Αρχαιολογικό Μουσείο των Χανίων στεγάζεται σε ένα επιβλητικό αρχαιολογικό μνημείο στο κέντρο της παλιάς πόλεως, όπου και χτυπά και η καρδιά του τουρισμού του Νομού, στη Μονή Αγ. Φραγκίσκου.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες από αρμόδιους, τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρίσκονται στοιβαγμένα στις αποθήκες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, είναι επταπλάσια των ευρημάτων που θα μπορούσαν να εκτίθενται.
Ο συνολικός αριθμός εισιτηρίων που εκδόθηκαν στο μουσείο Χανίων σίγουρα υπολείπεται κατά πολλές χιλιάδες από αυτά του Αρχαιολογικού Μουσείου του Ηρακλείου και δείχνει και τη θέση κατάταξης, προς τη σημαντικότητα, του Μουσείου στην Κρήτη και την Ελλάδα.
Ο προβληματισμός που τίθεται στη χανιώτικη κοινωνία και που αποτυπώνεται σήμερα εδώ, μετά από ώριμη, τεχνοκρατική και με μεγάλο προβληματισμό σκέψη, απασχολεί πολλούς συμπολίτες μας: δεν θα μπορούσε να στεγαστεί το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στα Νεώρια, ώστε να αποτελέσει μαζί με την Πινακοθήκη, το ΚΑΜ, τη Μονή του Αγίου Φραγκίσκου, το παλιό Δημαρχείο και το Γιαλί Τζαμισί, το τρίγωνο πολιτισμού της πόλεως των Χανίων;
Εάν το Αρχαιολογικό Μουσείο κατασκευαστεί, όπως έχει προταθεί, στη Χαλέπα, θα ικανοποιήσει ενδεχομένως τα οικονομικά συμφέροντα που εμπλέκονται με το κατασκευαστικό μέρος, αλλά το αποτέλεσμα διαγράφεται με βεβαιότητα προβληματικό.
Άξιο αναφοράς είναι το σχόλιο του τέως πρωθυπουργού κ. Κ. Σημίτη προς τον τέως νομάρχη Χανίων κ. Κατσανεβάκη ´Πως αφήσατε να κακοποιηθεί η Χαλέπα έτσι?.´. Δεν υπάρχει ευαισθητοποιημένος Έλληνας σήμερα, που να μη γνωρίζει τον ρόλο που έπαιξε αυτή η συνοικία των Χανίων στην ιστορία του νησιού και της Ελλάδας και ο οποίος να μην αγανακτεί για τον ´βιασμό´ της. Δυστυχώς, πέρα από μικροπαρεμβάσεις που έγιναν στη συνοικία, ένα μεγάλο μέρος της έχει χαθεί για πάντα και καλό θα είναι όλοι όσοι αγωνίζονται για το στρατόπεδο Μαρκοπούλου, να ανοίξουν ένα ακόμη μέτωπο, αυτή τη φορά για την προστασία της ίδιας της Χαλέπας και να εναντιωθούν στα κάθε είδους ιδιοτελή και με παρωπίδες πρόσκαιρα συμφέροντα.
Η δημιουργία ενός άχαρου, τεράστιου, μοντέρνου και με αμφίβολη αισθητική της δεκαετίας του 1970 κτηρίου, όπως το κτήριο που πρόσφατα επιτράπηκε να κτισθεί στην πλατεία Δικαστηρίων ή το μοντέρνο για την εποχή και δυστυχώς απαξιωμένο πλέον κτήριο του Πολιτιστικού Κέντρου Χανίων, δίπλα στο αρχιτεκτονικό αριστούργημα του Δεσποτικού, θα ήταν ένα ακόμη καταστροφικό λάθος στην ήδη επιβαρυμένη περιοχή της Χαλέπας, που θα γεμίζει όνειδος τη γενιά μας στο μέλλον. Σίγουρα κάποιος επόμενος πρωθυπουργός που θα επισκεφτεί τη Χαλέπα, για τον ένα και μοναδικό λόγο, την οικία και το Ίδρυμα του Βενιζέλου, θα επαναλάβει τα λόγια του τέως πρωθυπουργού, με την διαφορά ότι εμείς θα έχουμε επαναλάβει το λάθος για δεύτερη φορά…
Είναι γεγονός ότι σε κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν θα επιτρέπονταν τέτοιου είδους αισθητική επιβάρυνση ιστορικού χώρου, και όπου έγιναν τέτοιου είδους αποτυχημένες παρεμβάσεις σε μνημεία παλαιότερων εποχών, όπως π.χ. στο Βερολίνο, την Κρακοβία ή το Μόναχο, τα μοντέρνα κτήρια γκρεμίζονται και ξαναχτίζονται με βάση τις παλαιότερες φωτογραφίες.
Τα Χανιά είναι μια μικρή περιφερειακή πόλη και παρόλη την ένδοξη ιστορία της αντιμετωπίζεται ως κωμόπολη, ειδικά αν ληφθεί υπόψη το μέγεθος των παρεμβάσεων που έγιναν σε μνημεία του Ηρακλείου και του Ρέθυμνο τα τελευταία έτη. Κάθε ενασχολούμενος με τον τουρισμό γνωρίζει ότι λέγοντας ´Αρχαιολογικό Μουσείο´ στην Κρήτη εννοείται αυτόματα το Μουσείο του Ηρακλείου λόγω του μεγέθους και της αξίας της μεγάλης μινωικής συλλογής. Τα Μουσεία των άλλων πόλεων του νησιού έχουν περιφερειακό χαρακτήρα, οι επισκέπτες τους είναι περιορισμένοι και το προϊόν τους απευθύνεται κατά κύριο λόγω σε εξειδικευμένους επισκέπτες, σχολικές ομάδες κ.λπ.
Τα έσοδα του σημερινού Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων οφείλονται στην πολύ καλή θέση του, μέσα στον κεντρικό ιστό της παλιάς πόλης, απέναντι από τη Μητρόπολη και δίπλα στην Καθολική εκκλησία, σημείο όπου γίνεται η κεντρική ενημέρωση των ξένων επισκεπτών από τους ξεναγούς και σε απόσταση αναπνοής από το ωραιότερο σημείο του βενετσιάνικου λιμανιού, που δέχεται χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Κρήτη.
Ελάχιστες οργανωμένες ομάδες επισκεπτών ωστόσο συμπεριλαμβάνουν το Μουσείο στην ξενάγησή τους και συνήθως το επισκέπτονται μετά από παραίνεση των ξεναγών, οι οποίοι διαθέτουν και τη σχετική ευαισθησία. Η συντριπτική πλειοψηφία των ξένων επισκεπτών επισκέπτεται τα Χανιά με ημερήσιες οργανωμένες εκδρομές, όπου ο χρόνος είναι περιορισμένος και η δυσαρέσκεια των επισκεπτών είναι μεγάλη, όταν αναγκάζονται να φύγουν από την παλιά πόλη για την επίσκεψη κάποιου άλλου χώρου, όπως παλιότερα το γερμανικό νεκροταφείο, κάποια ιερά μονή κ.λπ. Για αυτό τον λόγο οι παράπλευρες επισκέψεις στις ημερήσιες εκδρομές γίνονται πάντα πριν από την επίσκεψη στον ενετικό λιμένα, όπου ουσιαστικά και τελειώνει η ημερήσια εκδρομή και είναι πάντα περιορισμένες λόγω και της χρονικής απόστασης από το Ηράκλειο.
Εν κατακλείδι, όλα τα παραπάνω επιχειρήματα μοναδικό στόχο έχουν να ενισχύσουν την άποψη, ότι τα Νεώρια πρέπει να αποκατασταθούν και να στεγάσουν το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο και οι λόγοι υπέρ αυτής της πρότασης μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
Η ιδανική θέση των Νεωρίων στο κέντρο του ιστού της παλιάς πόλης.
Η επιβλητικότητα και το μέγεθος του κτηριακού συγκροτήματος.
Η δυνατότητα σταδιακής αποκατάστασης του μνημείου και επέκτασης του μουσείου.
Η αποκατάσταση όλων των Νεωρίων ή μέρους τους, θα είναι μια κατά πολύ οικονομικότερη λύση από το χτίσιμο ενός νέου μουσείου εκ βάθρων.
Η δυνατότητα αξιοποίησης του μεγάλου εσωτερικού ύψους των Νεωρίων για την έκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων, που θα το καθιστούσαν ιδιαίτερο.
Η υπάρχουσα εμπειρία από τα ενετικά Νεώρια της Πίζας που πρόσφατα μετατράπηκαν σε μουσείο και μια συνεργασία με την Πίζα θα διευκόλυνε αλλά και θα μείωνε κατά πολύ το κόστος μελετών αλλά και συντήρησης.
Η προσβασιμότητα για επισκέπτες και σχολεία.
Η ασφάλεια λόγω της θέσης, η οποία δεν παρέχεται στη Χαλέπα, όπου το μουσείο θα χρειάζεται συνεχή φύλαξη.
Μέρος των Νεωρίων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εκδηλώσεις πολιτισμού, οι οποίες θα μπορούσαν να αποφέρουν αξιόλογα έσοδα στο μουσείο.
Μέρος των Νεωρίων θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εργαστήριο συντήρησης των ευρημάτων, ενδεχομένως και προσβάσιμο σε επισκέπτες σε έναν βαθμό.
Η δυνατότητα δημιουργίας συνεδριακού χώρου ανάλογου του ΚΑΜ.
Η δυνατότητα δημιουργίας θεματικής αρχαιολογικής – ιστορικής βιβλιοθήκης.
Με τη μεταφορά του Αρχαιολογικού Μουσείου στα Νεώρια ελευθερώνεται ο χώρος της Μονής του Αγίου Φραγκίσκου, ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί άμεσα και δίχως καμία παρέμβαση, για να στεγάσει πολιτιστικές δράσεις, συνεδριακές ανάγκες ή ακόμη και το εκθετήριο του σημερινού και παραμελημένου Ιστορικού Αρχείου Κρήτης.
Τέλος, ο οικοπεδικός χώρος στη Χαλέπα θα μπορούσε να μετατραπεί -χωρίς ιδιαίτερα υψηλό κόστος και κόπο- σε έναν πνεύμονα πρασίνου, με αρχιτεκτονική κήπου της εποχής των νεοκλασικών κτηρίων, ενοποιώντας αρμονικά τα εναπομείναντα ιστορικά κτήρια της περιοχής οικία Βενιζέλου – Ίδρυμα Βενιζέλου – Παλάτι – παλιά προξενεία ? Γαλλική Σχολή – Πανεπιστήμιο κ.λπ.
Στην αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή υπερισχύσει η άποψη που θέλει το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χαλέπα τότε οι συνέπειες θα είναι:
Ο «βιασμός» της περιοχής, που αποτελεί στο σύνολό της, μνημείο μοναδικό στην Κρήτη εξαίρετο δείγμα Νεοκλασικής Αρχιτεκτονικής, με ένα μοντέρνο κτήριο αμφίβολης αισθητικής.
Από τη στιγμή που θα κτιστεί ένα μοντέρνο κτήριο της αισθητικής της δεκαετίας του ?70 από το κράτος με τη σύμφωνη γνώμη πολιτικών φορέων και Αρχαιολογίας γιατί να μην αποτελέσει επιχείρημα για όλους όσοι θέλουν να συνεχίσουν να χτίζουν πολυώροφες με ωραιότερη αισθητική πολυκατοικίες; (Πριν έναν μήνα κατεδαφίστηκε άλλο ένα σπίτι της εποχής για άλλους δίχως αξία απέναντι από τη Ρώσικη εκκλησία για να χτιστεί μια πολυκατοικία…).
Η εξαφάνιση ενός ακόμα εν δυνάμει πράσινου πνεύμονα – πάρκου για τα Χανιά.
Καμία οικονομική βιωσιμότητα του νέου Μουσείου, λόγω θέσης εκτός της κύριας τουριστικής ζώνης των Χανίων. Θα έχει ελάχιστους ξένους επισκέπτες και η κύρια πηγή εσόδων θα περιοριστεί ενδεχομένως στους μαθητές της πόλης των Χανίων, όπως συμβαίνει σήμερα με το Ιστορικό αρχείο Κρήτης ή το Πολεμικό Μουσείο στην οδό Τζανακάκη το οποίο κανένας ξένος αλλά και ελάχιστοι ντόπιοι έχουν επισκεφτεί.
Εξαιτίας της μικρής επισκεψιμότητας, το όραμα για το νέο μουσείο θα απαξιωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Το βέβαιο είναι ότι μολονότι τα Χανιά δεν μπορούν να έχουν το σημαντικότερο και μεγαλύτερο μουσείο της Κρήτης μπορούν ωστόσο να έχουν το μοναδικό και το ωραιότερο ίσως στην Ελλάδα, στεγασμένο σε ένα μεγάλο και σημαντικό μνημείο της χανιώτικης ιστορίας, το οποίο θα περιβάλλει με το μεγαλείο και την αίγλη του τα σημαντικά ευρήματα του Νομού που γεννήθηκαν και θα συνεχίσουν να γεννιούνται από τα σπλάχνα της δυτικής Κρήτης.
Η παραπάνω πρόταση γίνεται με πολύ αγάπη και ενδιαφέρον για τον τόπο, με καθαρά τεχνοκρατική αντίληψη και με την ελπίδα ότι θα προκαλέσει έντονο προβληματισμό, μακριά από ιδιοτελή και πρόσκαιρα συμφέροντα που θα επέφεραν ζημία. Μάλιστα, το θέμα επανέρχεται σε μια περίοδο που η οικονομική βιωσιμότητα μιας πρότασης πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα για τη λήψη σοβαρών αποφάσεων που δεν θα είναι αναστρέψιμες στο μέλλον.
Τo νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων μπορεί και δικαιούται, να αποτελέσει ένα αναπτυξιακό εργαλείο που θα προσδώσει στον τόπο νέα πολιτιστική πνοή και θα τονώσει ακόμη περισσότερο την τοπική οικονομία, ενώ ως αίτημα προς την πολιτική ηγεσία του τόπου δεν θα φάνταζε ουτοπικό ακόμα και κάτω από τις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Το παράδειγμα των Νεωρίων της Πίζας μετά την μετατροπή τους σε μουσείο ας κάμψει όλους έως τώρα εφηύραν επιχειρήματα ενάντια σε αυτή την πρόταση.

Με εκτίμηση
Μαρινάκης Εμμανουήλ,
τέως νομαρχιακός σύμβουλος και
πρόεδρος του Τμήματος
Τουριστικής Χανίων
και εμπορικός διευθυντής Κρήτης
της TUI Hellas


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

3 Comments

  1. Μια πολυ ωραια και ρεαλιστικη προταση για ενα μνημειο που θα μπορουσε σε συνδυασμο και με αξιοποιηση αλλων,να προσφερει στο μεγαλο ζητουμενο που ειναι η επιμηκυνση της τουριστικης περιοδου και να γινει ο προορισμος πιο ελκυστικος τους μηνες που η θαλασσα και ο ηλιος δεν ειναι σε πρωτη προτεραιοτητα.
    Ειναι ντροπη να αντικριζει κανεις σημερα στα Νεωρια μερεμετια απο τσιμεντολιθους και σκουριασμενες σιδεριες!
    Συγχαρητηρια κυριε Μαρινακη!

  2. Από το 2008 είμαι σπουδαστής στη Σχολή Ξεναγών Κρήτης και έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία να περιηγηθώ σε όλη την Ελλάδα προκειμένου να μάθω τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία. Η διαπίστωση – πέρα από τον πολιτιστικό πλούτο που έχει αυτή η χώρα – είναι ότι μουσείο, χώρος ή μνημείο όσο καλό και αν είναι αν δεν συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα των τουριστικών γραφείων τουρίστα δεν πρόκειται να δει. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει τα μουσεία να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις των τουριστών αλλά ούτε και να τις παραβλέπουν. Διάβαζα πριν από λίγες μέρες τη δήλωση του αντιπρόσωπο της TUI στην Κρήτη που πρότεινε τη δημιουργία του νέου Μουσείου μέσα στην Παλιά Πόλη τον Χανίων επικαλούμενους πρακτικούς λόγους. Μετά από λίγες μέρες ήρθε ο αντίλογος, εκ μέρους του εφόρου αρχαιοτήτων στα Χανιά, ο οποίος έλεγε ότι το Μουσείο στο κέντρο είναι δεν είναι εφικτό για διάφορους λόγους που επίσης ανέλυσε. Ένας από τα επιχειρήματά για το Μουσείο στη Χαλέπα ήταν ότι εκεί θα έχει χώρο στάθμευσης οπότε θα μπορούν να πηγαίνουν τα λεωφορεία εκεί. Δεν μας είπε όμως πόσα εισιτήρια, όχι ελευθέρας εισόδου για τους μαθητές των σχολείων, κόβει το μουσείο της δικής του εφορίας αρχαιοτήτων το οποίο βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το χώρο στάθμευσης των λεωφορείων. Επίσης ας γίνει μια έρευνα πόσοι Χανιώτες έχουν επισκεφθεί το αρχαιολογικό Μουσείο. Είμαι σίγουρος ότι το ποσοστό θα είναι πάρα πολύ χαμηλό. Αν πάει το Μουσείο στη Χαλέπα δεν θα πηγαίνουν ούτε οι μαθητές για εκπαιδευτική εκδρομή. Ας μην δημιουργούμε Μουσεία μόνο και μόνο για να έχουν να εγκαινιάζουν οι πολιτικοί πριν τις εκλογές. Χρειαζόμαστε Μουσεία τα οποία θα προάγουν το πολιτισμό αλλά και που θα είναι οικονομικά ανεξάρτητα και όχι έρμαια στη θέληση των πολιτικών.

  3. Μην ξεχνατε οτι ολα τα ξενοδοχεια ειναι απο την αλλη μερια της πολης , αρα το καλοκαιρι θα κανουν μιση ωρα οι τουριστες για να πανε στη χαλεπα,ασε που θα το ψαχνουν ολοι γιατι ειναι σε ενα μερος που δυσκολα θα το βρεις.

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα