Με δύο εντυπωσιακούς σε εµφάνιση και µεστούς σε περιεχόµενο δίγλωσσους (ελληνικά-αγγλικά) τόµους ο ∆ήµος Καντάνου-Σελίνου, σε συνεργασία µε την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, προβάλλει τη µεγαλοσύνη της παραδοσιακής και ιστορικής αυτής περιφέρειας της Κρήτης, µε εύστοχα κείµενα και πλούτο εξαίρετων, ιδιαίτερης καλλιτεχνικής έκφρασης, φωτογραφιών του γνωστού µύστη του φακού Φάνη Μανουσάκη, καθεµιά από τις οποίες αποτελεί ζωγραφικό πίνακα, «ώστε το φωτογραφικό ταξίδι στο Σέλινο να είναι πληµµυρισµένα από το κάλλος της φύσης και από την οµορφιά των ανθρώπων και της ιστορίας του», όπως επιγραµµατικά σηµειώνει.
Αµφότεροι οι τόµοι εκδόθηκαν υλοποιώντας απόφαση ειδικής προς τούτο συσταθείσης επιτροπής του ∆ήµου, της οποίας σκοπός ήταν «η συλλογή, αξιολόγηση και επιµέλεια ιστορικού, πολιτιστικού, φωτογραφικού και έντυπου υλικού για την τελική διαµόρφωση και έκδοση ενός πλήρους και αξιόπιστου σε αναφορές Λευκώµατος του ∆ήµου». Ο πρώτος τόµος, ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟΣ ΤΟΠΟΣ επιγραφόµενος, (2023, σελ. 251, εικόνες πέραν των τριών εκατοντάδων) προβάλλει και εκθειάζει το τοπικό κάλλος, µε προλογικό σηµείωµα του ∆ηµάρχου Αντώνη Περράκη, ο οποίος τονίζει ότι το Λεύκωµα, προϊόν συλλογικής και πολύτιµης προσπάθειας, δηµιουργήθηκε µε περισσή αγάπη και φροντίδα, µε στόχο ν’ αποτυπωθούν σ’ αυτό οι οµορφιές του τόπου, ενός τόπου γενναιόδωρου στην ποικιλία των παραστάσεων, από τη βιοποικιλότητα της φυσικής οµορφιάς του, µε εναλλαγή ορεινού όγκου και πελαγίσιας θάλασσας, µε γεµάτο µνηµεία από την πρώτιµη αρχαιότητα έως τη σύγχρονη ιστορία, µε τα µνηµεία του Ολοκαυτώµατος του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, δια- φυλάσσοντας συγχρόνως στοιχεία λαϊκού πολιτισµού µε φάσεις από τις καθηµερινές δραστηριότητες και τις συνήθειες των κατοίκων της τοπικής κοινωνίας. Για το εγχείρηµα αυτό είχε δώσει µικρό προλόγισµα και ο αείµνηστος ∆άσκαλος-Λαογράφος, βαθύς γνώστης της Επαρχίας Σελίνου, Σταµάτης Αποστολάκης.
Το υλικό κατανέµεται σε 8 ενότητες: Ι. Θάλασσα (Πα- ραλία Παλαιοχώρας και Κεδροδάσους, Νότιο Κρητικό Πέλαγος. Λαφονήσι, Έξοδος φαραγγιού Τρυπητής κ. π. ά. αναφορές. ΙΙ. Πίστη και Λατρεία (Ναοί Καµπα- νού, Οµαλού, Αζογύρου, Λισού, Ανύδρων κ. π. ά. ΙΙΙ. Ο Τόπος (υπέροχες απεικονίσεις της θάλασσας και του ορεινού όγκου µε διεσπαρµένους οικισµούς στις δασώδεις περιοχές Φλώριας, Μουστάκια, Αζογυρές, Ροδοβάνι, Αγία Ειρήνη, Καµπανός, Παλαιόχωρα, Ορο- πέδιο Οµαλού, Κάντανος, Νότιο Κρητικό Πέλαγος κλπ., οικισµούς µε εντυπωσιακούς σχηµατισµούς µνηµείων της φύσης, µε δένδρα ή βράχους. IV. Οι άνθρωποι (ενδυµασία, οικιακές ασχολίες, φαγητά, εργόχειρα κ. ά. συναφή θέµατα). V. Γόνιµη Γη (ελιές αιωνόβιες, παραδοσιακά και σύγχρονα ελαιοτριβεία, θερµοκήπια, λιµνοδεξαµενές, κτηνοτροφία, µελισσοκοµία, τρυγη- τός, αλιευτικός βίος κ. π. ά.). VI. Μνήµες (Κάντανος, Μνηµείο Ολοκαυτώµατος, Ιστορική Συλλογή Σούγιας και Καντάνου, Συλλογές ∆ηµοτικών Σχολείων, Μουσείο Ακριτών Ευρώπης στην Παλαιόχωρα, Μνηµεία Ολοκαυ τώµατος Κουστογέρακου, Λιβαδά και Μονής, Μνηµείο για εκτοπισθέντες Σελινιώτες σε στρατόπεδα συγκέ ντρωσης, ψηφιδωτό δάπεδο Ασκληπιείου, Νεκρόπολη Λισού, Ναός Ασκληπιού, Φρούριο Παλαιοχώρας, Ρω- µαϊκές δεξαµενές, Αρχαιολογικός Χώρος Υρτακίνας κ. ά. VII. Φύση (Λούπινο, ∆ενδροµολόχα, Τύψη, Έβενος, Κρίνος της θάλασσας κ. ά. φυτά). VIII. Φαράγγια (Γέ φυρα Αζογυρέ, Σπήλαιο 99 Πατέρων, Πέτρινο γεφύρι, Φαράγγι Λισού κ. ά. φαράγγια, Καταφύγιο Επαναστα τών στην Παλαιόχωρα κ. ά.). Ο δεύτερος τόµος, προσαγορευόµενος ΒΛΕΜΜΑΤΑ ΑΓΙΩΝ (2024, σελ. 223) αποτελεί απαύγασµα φωτογραφικής αποθησαύρισης Ναών της περιοχής του ∆ήµου, η οποία συγκεντρώνει την πλουσιότερη παρακαταθήκη υστεροβυζαντινών εξωκλησιών της Κρήτης, γεγονός που µαρτυρεί την έντονη και συγχρόνως αυθόρµητη θρησκευτική φύση των κατοίκων της περιοχής, καθώς τονίζει ο ρέκτης ∆ήµαρχος.
Όπως σηµειώνει η αρχαιολόγος ∆ρ Χρύσα Μπούρ- µπου, η οποία µε σύντοµα εµβριθή κείµενα σχολιάζει κάθε εικόνα του λευκώµατος, έχει γίνει επιλογή ανάµεσα στους περίπου 150 Ναούς που απλώνονται στη Σελινιώτικη γη, ώστε να δοθούν όσο το δυνατόν περισσότερο αντιπροσωπευτικά έργα, µε τριακόσιες και πλέον φωτογραφίες.
Προλογικό σηµείωµα υπογράφει και ο δηµιουργός των εξόχων φωτογραφιών, εκφράζοντας το δέος που τον διέτρεχε «αντικρίζοντας τον πλούσιο διάκοσµο των αγιογραφιών βγαλµένες από τα βάθη της θρησκευτικής ιστορίας», τονίζοντας ότι η φωτογράφιση ήταν δύσκολη, µε µοναδική βοήθεια την πίστη, το φυσικό φως της ηµέρας και το φως των κεριών, προσπαθώνντας να ενώσει τόπο και χρόνο µέσα σ’ ένα κλάσµα του δευτερολέπτου.
Παρουσιάζονται εν συνόλω 49 Ναοί εκκινώντας από τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στην Αγία Ειρήνη. Ακολουθεί η Ιερά Μονή των 98 Θεοφόρων Πατέρων στις Αζογυρές και έπονται οι Ιεροί Ναοί κατά χωριό: Αντι σαράκι (4 Ναοί), Ανύδροι (ένας), Ασφενδιλιές (ένας), Βλιθιάς (ένας), Βουτάς (δύο), Καβαλλαριανά (ένας), Κάδρος (ένας), Κακοδίκι (δύο), Κάλαµος (ένας), Κα- µπανός (ένας), Κάντανος (πέντε), Κουφαλωτός (ένας), Κουστογέρακο (ένας), Λιβαδάς (Σούγιας, ένας), Λιβάδα (Ροδοβανίου, ένας), Λισός (δύο), Μονή (δύο), Πλεµενιανά (ένας), Προδρόµι (δύο), Σαρακήνα (δύο), Σκλαβοπούλα (δύο), Σούγια (τέσσερις), Σπανιάκος (ένας), Τεµένια (ένας), Τραχινιάκος (τρεις), Τσισκιανά (ένας). Το Λεύκωµα επιστέφεται από εξειδικευµένη ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία που καλύπτει και το έτερο, προηγηθέν, Λεύκωµα.
Τα συγχαρητήρια για την επαινετή έκδοση αµφοτέρων των Λευκωµάτων είναι αυτονόητη, µε τον επιδιωκόµενα σκοπό της προβολής του Σελίνου να επιτυγχάνεται πλήρως µέσα από τον φωτογραφικό φακό και τον εύστοχο σχολιασµό κάθε Ναού.
