Το “Βρέχει στη φτωχογειτονιά” είναι ένα τραγούδι που έγινε “ύµνος” της φτωχολογιάς και αποτελεί µια από τις σηµαντικότερες στιγµές στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού και µιας εµβληµατικής ταινίας του λεγόµενου παλαιού ελληνικού κινηµατογράφου, άµεσα επηρεασµένης από τον ιταλικό νεορεαλισµό.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται σε µια φτωχογειτονιά της Αθήνας, µια παραγκούπολη ανάµεσα στον λόφο του Φιλοπάππου και τα Άνω Πετράλωνα.
Το κέντρο του κόσµου για τους κατοίκους της, οι οποίοι µε κάθε τρόπο προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια και την ανέχεια, χωρίς ωστόσο να χάσουν την αξιοπρέπειά τους.
Ανάµεσά τους ο Ρίκος (Αλέκος Αλεξανδράκης), πρώην κατάδικος, νυν µικροκοµπιναδόρος, αλλά µε καλή καρδιά. Η αγαπηµένη του Στεφανία (Αλίκη Γεωργούλη), που φλερτάρει µε πλούσιους και µε την ιδέα να ξεφύγει µια και καλή από τη φτωχογειτονιά.
Ο ασκητικός “Νεκροθάφτης” (Μάνος Κατράκης), που σέρνεται ενώ προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον εφιαλτικό, όπου ακούς µωρά να κλαίνε και επιθετικές γυναίκες να φωνάζουν.
Μια τουαλέτα κι ένα τηλέφωνο υπάρχουν για ολόκληρη την περιοχή. Νερό, µακριά… Ο ιταλικός νεορεαλισµός του Ντε Σίκα και του Ροσελίνι ενσωµατωµένος στην ελληνική πραγµατικότητα της αυγής της δεκαετίας του ΄60.
Η ιστορία της ταινίας έχει κάπως έτσι: Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Αλέκος Αλεξανδράκης και η τότε σύντροφός του Αλίκη Γεωργούλη αναζητούσαν µια φτωχή περιοχή για τα γυρίσµατα της ταινίας τους.
∆εν γνώριζαν τον Ασύρµατο, µια συνοικία που ονοµαζόταν έτσι επειδή εκεί ήταν τοποθετηµένος ο ασύρµατος των Γερµανών επί Κατοχής. Κάποιος είπε στον Αλεξανδράκη να δει την περιοχή.
Το έκανε και είδε στις παράγκες, τις φτιαγµένες από Κωνσταντινουπολίτες πρόσφυγες, το ιδανικό σκηνικό του. Θα µπορούσες να πεις ότι βρήκε το ντεκόρ της ταινίας… στο πιάτο.
Το ίδιο συνέβη και µε τους κοµπάρσους. Οι ίδιοι οι ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής, αυτοί που διέµεναν στις παράγκες, έπαιξαν στη “Συνοικία”.
Καθώς οι βασικές προϋποθέσεις για τη δηµιουργία µιας ταινίας δεν έπαψαν ποτέ να είναι το κεφάλαιο, το θέµα και το έµψυχο υλικό, οι σεναριογράφοι Κώστας Κοτζιάς και Τάσος Λειβαδίτης άφησαν για τέσσερις µήνες κάθε άλλη δουλειά τους, ο Αλεξανδράκης σταµάτησε τις ως τότε επικερδείς κινηµατογραφικές εµφανίσεις του, ο Τάσος Ζωγράφος άρχισε να προετοιµάζει τα ντεκόρ.
Όσο για τη Γεωργούλη, παράλληλα µε τους ρόλους της πρωταγωνίστριας και της διευθύντριας παραγωγής, ανέλαβε και καθήκοντα φροντιστή.
«Είχα βγάλει έναν κατάλογο από πάρα πολλά µεταχειρισµένα και φθαρµένα ρούχα, σκεύη και έπιπλα που ήταν αδύνατον να βρεθούν αλλού εκτός από τα ίδια τα σπίτια του συνοικισµού», έγραφε η ηθοποιός στην «Ε.Τ.».
«Η ποδιά µε τα 100 µπαλώµατα πάνω στα 100 άλλα µπαλώµατα που φορά η Σαπφώ Νοταρά αποτελούσε το αναγκαίο υλικό για να δοθεί ο επιζητούµενος ρεαλισµός».
Αφήνοντας στην άκρη την «ωραιοποιηµένη Αθήνα» η ταινία παρουσιάζει στους θεατές, την Αθήνα της φτώχειας, της παρακµής, των µικροαπατεώνων που προσπαθούν να επιβιώσουν αλλά και της ελπίδας και των ονείρων.
Η πρώτη προβολή της ταινίας έγινε µε επεισόδια, καθώς αστυνοµικές δυνάµεις προσπάθησαν να εµποδίσουν την είσοδο του κοινού. Σύµφωνα µε τον υφυπουργό Τύπου δυσφηµούσε την εικόνα της ευηµερούσας Ελλάδας.
Η “Συνοικία το όνειρο” τιµήθηκε ωστόσο µε δυο βραβεία στο κινηµατογραφικό φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Η ερµηνεία του ηθοποιού-θρύλου Μάνου Κατράκη και η κινηµατογραφική χηµεία της Αλίκης Γεωργούλη µε τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τοποθετούν τη συγκεκριµένη δηµιουργία στα αριστουργήµατα του ελληνικού κινηµατογράφου.
Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης µε την αυθεντική λαϊκή αλλά και δραµατική ερµηνεία του γίνεται ένας ακόµη “ρόλος” της ταινίας προσθέτοντας δραµατουργικά στο συνολικό κλίµα αρτιότητας και υψηλής αισθητικής που τη χαρακτηρίζει.
Το “Βρέχει στη φτωχογειτονιά”, ερµηνευµένο εκπληκτικά από τον Μπιθικώτση που εκείνα τα χρόνια συνεργαζόταν στενά µε τον µεγάλο συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, έγινε “ύµνος” της φτωχολογιάς αντικατοπτρίζοντας µοναδικά τη σκληρή πραγµατικότητα µιας Ελλάδας που προσπαθούσε µε νύχια και µε δόντια να επιβιώσει.
Καλές ακροάσεις µέχρι την επόµενη ιστορία µε ρεφρέν!
* Η Μαρία Σουρουκίδου είναι ραδιοφωνική παραγωγός
