Πάνω απο το ένα τρίτο των κατοίκων του Τουβαλού, του μικροσκοπικού νησιωτικού κράτους του Ειρηνικού, έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για «κλιματική βίζα», η οποία θα τους επιτρέψει να μεταναστεύσουν μόνιμα στην Αυστραλία. Καθώς τα επίπεδα της θάλασσας ανεβαίνουν, η Αυστραλία ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει μια ειδική «κλιματική βίζα» στους πολίτες του Τουβαλού, ενός πολυνησιακού κράτους που αποτελείται από ατόλες (κατηγορία κοραλλιογενών νησιών, τα οποία έχουν δακτυλιοειδές σχήμα και βρίσκονται σε τροπικές θάλασσες), καθώς και αμμώδεις λωρίδες γης, τις οποίες διαβρώνει σταδιακά η θάλασσα.
Όπως αναμεταδίδει η ΕΡΤ, ο διαγωνισμός για τις κλιματικές βίζες άνοιξε την προηγούμενη εβδομάδα και σχεδόν ο μισός πληθυσμός του Τουβαλού έχει ήδη υποβάλλει αίτηση. Το Τουβαλού είναι ένα από τα μικρότερα κράτη στον κόσμο, με περίπου 10.000 κατοίκους που ζουν σε εννέα μικρά κοραλλιογενή νησιά, συνολικής έκτασης λιγότερης από 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η χώρα βλέπει διαρκώς το έδαφός της να υποχωρεί λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, με τις προβλεπόμενες μελλοντικές απώλειες να τη φέρνουν αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο να γίνει ένα από τα πρώτα κράτη που θα καταστούν μη κατοικήσιμα εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Η διείσδυση θαλασσινού νερού στους λιγοστούς υδροφόρους ορίζοντες της χώρας αυξάνεται συνεχώς. Ορισμένοι επιστήμονες προβλέπουν ότι μέσα στον επόμενο αιώνα, η παλίρροια και μόνο θα κατακλύζει πάνω από το 90% της πρωτεύουσας Φουναφούτι, καθώς και το μοναδικό αεροδρόμιο του Τουβαλού.
Ανησυχίες όπως αυτές οδήγησαν σε συμφωνία πριν από δύο χρόνια μεταξύ Τουβαλού και Αυστραλίας, με τη δεύτερη να δεσμεύεται όχι μόνο να βοηθήσει στην κατασκευή θαλάσσιων αναχωμάτων, αλλά και να προσφέρει ειδική βίζα σε 280 κατοίκους του Τουβαλού ετησίως, ώστε να «παρέχεται ένα μονοπάτι αξιοπρεπούς μετεγκατάστασης καθώς επιδεινώνονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
Η συμφωνία, γνωστή ως Συνθήκη Falepili Union, επιτρέπει στους κατόχους της συγκεκριμένης βίζας να αποκτήσουν μόνιμη κατοικία και να μετακινούνται ελεύθερα μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο, και οι δύο πλευρές αποφεύγουν συστηματικά τη χρήση εκφράσεων που θα άφηναν να εννοηθεί ότι το Τουβαλού ενδέχεται κάποτε να πάψει να υφίσταται ως κράτος.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Αυστραλίας έχει δηλώσει ότι ο διαγωνισμός για τις ειδικές βίζες είναι μια ευκαιρία για τους πολίτες του Τουβαλού να εργαστούν ή να σπουδάσουν στην Αυστραλία. Η συμφωνία «αναγνωρίζει ότι η κρατική υπόσταση και η κυριαρχία του Τουβαλού θα συνεχίσουν να υφίστανται», ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση.
Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των New York Times, με ρυθμό 280 ατόμων ετησίως, θα απαιτούνταν περίπου 40 χρόνια για να μετεγκατασταθεί το σύνολο του πληθυσμού του Τουβαλού στην Αυστραλία.
Η μεταναστευτική πολιτική της Αυστραλίας προς το Τουβαλού έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times, εξετάζουν το ενδεχόμενο να εντάξουν το Τουβαλού σε λίστα χωρών που υπόκεινται σε ταξιδιωτικούς περιορισμούς.
Το 2023, το Τουβαλού ενώθηκε με πέντε ακόμα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού καλώντας για τη δημιουργία μιας διεθνούς συνθήκης μη διάδοσης ορυκτών καυσίμων και δεσμεύτηκε να πρωτοστατήσει στον τερματισμό της χρήσης τους όσο το δυνατόν συντομότερα.
Αξιωματούχοι του Τουβαλού έχουν αναφερθεί στη δραματική κατάσταση της χώρας τους για να τονίσουν το πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη κοινωνίες και πολιτισμούς, με τα μικρά νησιά και τις αναπτυσσόμενες χώρες να υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος.
Το 2021, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών του Τουβαλού, Σάιμον Κόφε, προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση με ένα βίντεο που έγινε viral: φορώντας κοστούμι, εμφανίζεται να εκφωνεί έκκληση για δράση κατά της κλιματικής αλλαγής από ένα πόντιουμ στη μέση μιας λιμνοθάλασσας. Καθώς η κάμερα απομακρύνεται, αποκαλύπτεται πως στέκεται γονατιστός στο νερό – μια ισχυρή εικόνα για την άμεση απειλή που αντιμετωπίζει η πατρίδα του. «Δεν θα σταθούμε με σταυρωμένα χέρια ενώ τα νερά ανεβαίνουν γύρω μας», τόνισε.
Εκτός από τις ειδικές βίζες, η Αυστραλία χρηματοδοτεί επίσης με εκατομμύρια δολάρια το Σχέδιο Παράκτιας Προσαρμογής του Τουβαλού, το οποίο στοχεύει στην ανάκτηση γης γύρω από το Φουναφούτι. Αυτά τα κονδύλια και ο περιορισμένος αριθμός βιζας θεωρούνται μικρό τίμημα για την Αυστραλία σε αντάλλαγμα για κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα τον γίγαντα της Ωκεανίας: την Κίνα. Το Πεκίνο προσφέρει επενδύσεις σε νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού εάν παύσουν να αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν. Το Τουβαλού είναι μία από τις μόλις 12 χώρες στον κόσμο που διατηρούν επίσημες διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν. Η συμφωνία του με την Αυστραλία προβλέπει ότι το Τουβαλού δεν θα συνάψει καμία άλλη διεθνή συμφωνία ασφάλειας χωρίς την έγκρισή της.
Ο μόνιμος αντιπρόσωπος του Τουβαλού στον ΟΗΕ, καθώς και ο διευθυντής του γραφείου για την Κλιματική Αλλαγή και τον Συντονισμό Καταστροφών, δεν απάντησαν σε αίτημα των New York Times για σχολιασμό.
