Ομως προβάλλει η μεγάλη αναγκαιότητα για ελληνική επανάλαμψη πέρα από το σκάκι του όποιου Τσώρτσιλ και το τάβλι του όποιου Ελληνα ηγέτη.
Με την ευκαιρία της επετείου του έπους περιήγησα στις σελίδες ενός σημαντικού αφιερώματος της εφημερίδας “Ελευθεροτυπίας” του 1999.
ΤΙ ΗΤΑΝ ΤΟ ΠΟΛΥΠΟΘΗΤΟ ΟΧΙ
Ελληνικό έπος με πολυθρύλητο ΟΧΙ στην κήρυξη πολέμου, από την Ιταλία, κατά της Ελλάδας. Από τότε έχουν περάσει 76 χρόνια ως σήμερα.
Τότε οι Ελληνες έδειξαν για πρώτη φορά στη φοβισμένη Ευρώπη τι σημαίνει καθολική αντίσταση ενάντια στον φασισμό και τον φοβερό άξονα που σ’ ένα κρίσιμο διάστημα ήταν ηττημένοι σε πεδία των μαχών. Το γεγονός αυτό άσκησε τεράστια επίδραση στην ψυχολογία των λαών. Ενα γεγονός που ήταν από τα πιο σημαντικά στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με τον τότε έπαινο της Ευρώπης να είναι αποκαλυπτικός. Με τα διάσημα ονόματα της Ευρώπης να ανυμνούν την ελληνική γενναιότητα απέναντι στους μαύρους ολοκληρωτισμούς.
ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ Ο ΧΙΤΛΕΡ ΕΞΥΜΝΗΣΕ ΤΗ ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ
Ο Νίκος Βαρδιάμπασης, υπεύθυνος του σπουδαίου ενθέτου της εφημερίδας “Ελευθεροτυπία”, στο αντί προλόγου εισαγωγικό του κείμενο αναφέρεται σε ορισμένα διάσημα ονόματα όπως: Ο Αντρέ Ζιν, που δήλωσε: «Γενναίε ελληνικέ λαέ… αντιπροσωπεύετε για μας τον θρίαμβο της παλληκαρίσιας αρετής, της πραγματικής αξίας, εκείνης της ολιγάριθμης και τι ευγνωμοσύνη αισθάνονται για σας, γιατί ξαναδώσατε σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα εμπιστοσύνη, θαυμασμό, αγάπη και ελπίδα στον άνθρωπο».
Για να πει και ο πολύ γνωστός Λε Κορμπι: «Η Ελλάδα μου φαίνεται η εφεδρεία της ανθρώπινης συνείδησης». Αλλά αναφέρεται σ’ αυτό το σημείωμα και μια αναπάντεχη δήλωση του Χίτλερ στον λόγο του της 4ης Μαΐου 1941 στο Ράιχσταγκ που ομολόγησε: «Οφείλω να διαπιστώσω ενταύθα χάριν της ιστορικής δικαιοσύνης, την εξαιρετική γενναίαν αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών…».
ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΣΕΦΕΡΗ ΗΤΑΝ ΜΙΚΡΑ ΜΥΑΛΑ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ
Για να προσθέσει ακόμα σ’ αυτό το σημαντικό του κείμενο ο Νίκος Βαρδιάμπασης και τα εξής: «Ο λαός μας με την αυτοθυσία του θυμίζει το 1821 και τους αγώνες των Ελλήνων κατά των Περσών. Και η ηγεσία του; Η κυβέρνησή του;».
Γράφει ο Γ. Σεφέρης για τους υπουργούς της 4ης Αυγούστου: «Μικρά μυαλά, μικρές λεπτομέρειες και φόβος, φόβος Θεέ μου, όλους τους συνέχει ο φόβος. Ευνουχισμένοι άνθρωποι αντίθετα το ηθικό του μετώπου και του λαού καταπληκτικό. Ζούμε μεγάλες ώρες. Ο ελληνικός λαός είναι στις μεγάλες του ώρες, τις αψηλές και φυσικά είναι σπουδαίος…».
Ο Νίκος Βαρδιάμπασης κλείνει το αντι-προλόγου κείμενό του διερωτώμενος: «Ομως τι ένωνε τους Ελληνες του ’40 ανεξαρτήτως ιδεολογίας και κομματικών τοποθετήσεων; Πώς ο φασίστας Μεταξάς πολεμάει τις φασιστικές δυνάμεις; Πώς ο Ζαχαριάδης, θρυλικός ηγέτης του διωκόμενου ΚΚΕ, δεσμευτής του Μεταξά στην Κέρκυρα, παραμερίζει το γερμανοσοβιετικό σύμφωνό του και λέει: “Ελληνες πολεμήστε”».
Ο ΤΣΩΡΤΣΙΛ ΣΚΑΚΙ - Ο ΜΕΤΑΞΑΣ ΤΑΒΛΙ
Αυτά εξετάζονται στο σημαντικό ένθετο της “Ελευθεροτυπίας” “Ιστορικά” της 27ης Οκτωβρίου 1999. Τίτλος αυτού του ιστορικού αφιερώματος, υπέρτιτλος και υπότιτλος είναι 28η Οκτωβρίου 1940. Ο Τσώρτσιλ σκάκι, ο Μεταξάς… τάβλι.
Στο φως για πρώτη φορά σημαντικά ιδιόχειρα σημειώματα, του δικτάτορα προς τον Γεώργιο Β’ και ο ρόλος της Βρετανίας. Η ελληνική ουδετερότητα. Το στρατιωτικό ρίσκο. Εμείς, θα προσπαθήσουμε μέσα από τα σπουδαία κείμενα αυτού του αφιερώματος, να παραθέσουμε τα πιο σημαντικά ιστορικά αποσπάσματα ξεφυλλίζοντας από την αρχή τις σελίδες του αφιερώματος… Παραθέτοντας τίτλους, υπότιτλους και αποσπασματικά κείμενα αρχίζοντας από το “Επος και το ρίσκο” που επιτεύχθηκε από την ομοψυχία του ελληνικού λαού, την αυτοθυσία των στρατιωτών μας, αλλά και την επιλογή του υποστράτηγου Κατσιμήτρου που έφεραν τη νίκη στο Αλβανικό μέτωπο…
ΤΟ ΕΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΡΙΣΚΟ ΚΑΤΣΙΜΗΤΡΟΥ
To αναλύει σ’ αυτό το τεύχος του 1999 ο στρατηγός, καθηγητής της Σχολής Ευελπίδων υποδ/ντής της ιστορίας στρατού για να πει πρωταρχικά ότι η Ελλάδα από τον Απρίλιο του 1939 προετοιμάζεται για ιταλική εισβολή. Ιδιαίτερα όταν η Ιταλία κατέλαβε την Αλβανία στις 7 Απριλίου το 1939. Αμέσως τότε στις 29 του ίδιου μήνα το Ελληνικό Γενικό Επιτελείο (ΓΕΣ) έδωσε εντολή για ένα νέο σχέδιο άμυνας του ελληνικού χώρου που θα προέβλεπε ταυτόχρονη απειλή από Ιταλία και Βουλγαρία, το σχέδιο ονομάστηκε ΙΒ’ σχέδιο κατά βάση αμυντικό. Γιατί το ΓΕΣ θεωρούσε επιθετική ενέργεια των Ιταλών από την περιοχή της Κορυτσάς με τελικό αντικειμενικό σκοπό τη Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλία…
Η Ελλάδα για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς δεν ήταν δυνατόν να επιστρατεύσει τις ένοπλες δυνάμεις της πριν από μια ιταλική επίθεση… Ομως, η ελληνική κυβέρνηση έλαβε όλα τα μέτρα από τις 27 Αυγούστου 1940 για να υπάρχει μια σχετική ετοιμότητα των μονάδων στις επιχειρήσεις της ελληνοαλβανικής μεθορίου και να λαμβάνονται μέτρα κυριότερα από τα οποία ήταν η ενίσχυση των μονάδων της περιοχής.
ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ ΚΑΙ Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Το γενικό σχέδιο των Ιταλών για την επίθεση στην Ελάδα, ήταν πολύ καλό ως αντίληψη όμως οι Ιταλοί ήταν υπεραισιόδοξοι και υποτίμησαν εξοργιστικά τις ελληνικές δυνάμεις. Είχαν εννέα μεραρχίες, χρησιμοποίησαν τις πέντε… μια λάθος κατανομή δυνάμεων που δεν μπορούσε εύκολα να επιφέρει ένα τόσο φιλόδοξο αποτέλεσμα για εύκολη και γρήγορη κατάληψη της Ελλάδας.
Το ελληνικό σχέδιο προέβλεπε άμυνα επί της οχυρωμένης τοποθεσίας των συνόρων. Ακόμα και στην περίπτωση που ο αγώνας θα ήταν διμέτωπος. Στο σχέδιο που το ελληνικό στρατηγείο καθόρισε τις κύριες στρατιωτικές θέσεις – ευθυνες και αποστολές, με δυνατότητες για επιλογές. Στην 8η Μεραρχία ο διοικητής της Χαράλαμπος Κατσιμήτρος έχοντας αυτή τη δυνατότητα επιλογής διάλεξε την πιο προχωρημένη άμυνα… δηλαδή εκείνη του σχεδίου ΙΒα με επίκεντρο το Καλπάκι με διαφωνία του ΓΕΣ. Ομως ο Κατσιμήτρος επέμεινε και το πεδίο της μάχης τον δικαίωσε που είχε το ηθικό ν’ αναλάβει μια τόσο μεγάλη ευθύνη… Ακολούθησε μια σειρά αγώνων που έγραψαν το έπος του 1940.
Η ΖΗΜΙΟΓΟΝΟΣ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ
Αλλά πριν ακόμα δημιουργηθεί το έπος, δημιουργήθηκε η χαμένη τιμή της ελληνικής ουδετερότητας που άρχισε τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τότε, ως τον Οκτώβριο του 1940 μεσολάβησαν 14 μήνες ελληνικής ουδετερότητας. Ομως η πολιτική αυτή των επιφυλάξεων και των εξισορροπήσεων του Μεταξά απέτυχε και η χώρα δεν απέφυγε την εμπλοκή στον πόλεμο παρά την επιθυμία του δικτάτορα. Μια κρίσιμη περίοδος από το 1935 ως το 1940 που η Ελλάδα ασφυκτιούσε μεταξύ της ιταλικής επεκτατικότητας και του βασικού κατευνασμού σύμφωνα με την ενδιαφέρουσα ανάλυση στο αφιέρωμα του επίκουρου καθηγητή της ευρωπαϊκής ιστορίας στο Παν. Lancashire της Αγγλίας.
ΟΙ ΑΣΑΦΕΙΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ
Με την Ελλάδα να προσπαθεί μάταια να συνάψει συμμαχία με τη Βρετανία, γιατί το Λονδίνο δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις του με την Ιταλία. Ο Μεταξάς τότε γνώριζε την πολιτική της Αγγλίας, αλλά προσπάθησε με προτάσεις του να αποσπάσει τη χώρα μας από τον Βαλκανικό ενδοτισμό με πραγματοποίηση μιας απ’ ευθείας συμφωνίας με την Αγγλία. Με πρόταση του βασιλιά Γεωργίου Β’ την άνοιξη του 1937 και με άλλη πρόταση του ίδιου του Μεταξά τον Οκτώβριο του 1938 αμέσως μετά τη συμφωνία του Μονάχου.
Με αποτέλεσμα η βρετανική εγγύηση προς την Ελλάδα και τη Ρουμανία να είναι ασαφής για να δοθεί τελικά, για τη χώρα μας, αυτή η εγγύηση με τις ευλογίες της Ιταλίας!
ΤΕΛΙΚΑ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΔΕΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΤΑΝΕ ΤΟΝ ΜΕΤΑΞΑ
Ομως όλη αυτή η αγγλική στάση αναπτύχθηκε και φάνηκε μέσα από το άρθρο που έγραψε στο αφιέρωμα ο Εδ. Χολ, δρ ιστορίας – ερευνητής και καθηγητής με τον τίτλο: “Ο Τσώρτσιλ σκάκι και ο Μεταξάς τάβλι” που έγινε και ο τίτλος του αφιερώματος. Δηλαδή η Αγγλία με σκακιστικούς υπολογισμούς και η Ελλάδα με ζάρια, με προσδοκίες για εξάρσεις…
Με τελικό συμπέρασμα ότι: Το Λονδίνο δεν εμπιστευόταν τον διαβόητο γερμανόφιλο του Εθνικού Διχασμού Ι. Μεταξά που κατεδίωξε τους Βενιζελικούς… (μια άποψη που δικαιώνει και τη θέση ότι ο διχασμός που διέλυσε τελικά την Ελλάδα είχε μεγάλο βαθμό υπαιτιότητας για την ελληνική κρίση 1915 – 1917) . Ο Μεταξάς μεταχειρίστηκε όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να αποτρέψει την Ελλάδα να συμμετάσχει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην πλευρά των κρατών της Αντάντ.
ΟΙ ΕΓΓΛΕΖΟΙ ΘΕΩΡΟΥΣΑΝ ΠΙΟ ΑΣΦΑΛΗ ΣΥΜΜΑΧΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Αργότερα, η πολιτική του κατευνασμού, αλλά με την Αγγλία να προχωρεί σε μια πολιτική ανάσχεση από την άνοιξη του 1939. Τότε που η Αγγλία αντέδρασε (προς μεγάλη ανακούφιση του Μεταξά) όταν η Ιταλία προσάρτησε κατακτητικά την Αλβανία. Για να δώσει μονομερείς εδαφικές εγγυήσεις στην Ελλάδα. Δεσμευόμενος να προσφέρει στρατιωτική βοήθεια σε περίπτωση που η Ελλάδα έπεφτε θύμα εξωτερικής επίθεσης…
Ομως, ενώ οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας – Βρετανίας ανέτρεψαν την επί χρόνια γερμανική υπεροχή που την κέρδισε η Αγγλία στον τομέα της στρατολογικής συνεργασίας οι Βρετανοί αρνούνται συστηματικά να συγκεκριμενοποιήσουν τη στρατιωτική βοήθεια υπολογίζοντας (λάθος) ότι η Τουρκία “φάνταζε” ως πολύ πιο σημαντική πιθανή σύμμαχος απ’ ότι η Ελλάδα και δεν ήταν τυχαίο ότι στην Ελλάδα δόθηκαν γενικόλογες και ασαφείς εγγυήσεις. Μάλιστα, με Τουρκία καταγράφηκε σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας τον Οκτώβρη του 1939, με όρους δεσμευτικούς για τη Βρετανία.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΠΟΣ ΤΟ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ Η ΣΑΡΩΤΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ
Παρ’ όλα αυτά, η πορεία προς το ελληνικό έπος, μετά το ρίσκο Κατσιμήτρου, συνεχίστηκε και στις 14 Νοεμβρίου που άρχισε ο στρατηγός Παπάγος εξαπέλυσε γενική επίθεση σε όλο το μήκος του μετώπου εξαναγκάζοντας τους Ιταλούς σε ραγδαία υποχώρηση βαθιά μέσα στο αλβανικό έδαφος. Ομως η ελληνική προέλαση που συνεχίστηκε ως τις 6 Ιανουαρίου 1941 δεν πέτυχε αποφασιστικό στρατηγικό πλήγμα (δηλαδή την κατάληψη της Αυλώνας και του Δυρραχίου). Στη συνέχεια παρά την ελληνική μεγάλη εαρινή επίθεση στην οποία πρωτοστάτησε η γενναία 5η κρητική Μεραρχία που τσάκισε κυριολεκτικά στην περιώνυμη ιταλική μεραρχία “Τζούλια” είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση με τους Αγγλους να ρίχνουν το βάρος τους στη Μάχη, ενώ η Γερμανία είχε έτοιμη την επίθεση κατά της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας με ενιαία επίθεση στις 6 Απριλίου 1941… Για να επιτευχθεί η σαρωτική προέλαση των Γερμανών και να καταρρεύσει όλη η νικηφόρα αντίσταση του έπους κατά του ιταλικού φασισμού και του γερμανικού ναζισμού.
Με σοβαρή ευθύνη της αγγλικής στρατηγικής, αλλά και του Μεταξά, λόγω της σχεδόν μοιρολατρικής εμμονής στην αποφυγή προκλητικότητας. Ομως αυτή η αναποφασιστικότητα ήταν μοιραία για την Ελλάδα και για την Κρήτη που υποστήκαμε μια εγκληματική κατοχή.
Πριν από τις δραματικές αυτές εξελίξεις ο Μεταξάς πέθανε, ο διάδοχός του Κορυζής μη θέλοντας να παραδώσει τη χώρα στους Γερμανούς αυτοκτόνησε για να ακολουθήσει ως προσωρινός πρωθυπουργός ο ναύαρχος Σακελαρίου τον οποίο αντικατέστησε ο Τσολάγκογλου που συγκρότησε κατοχική κυβέρνηση παραδίδοντας στον στυγνό χιτλερισμό τη χώρα…
Το έπος που πραγματοποίησε η γενναιότητα του στρατού μας και το στήριξε η ολόψυχη συμμετοχή του λαού μας μ’ εκείνο το ανεπανάληπτο όχι της βαθιάς ελευθερόφρονης ελληνικής ψυχής έμεινε λάμψη φωτεινής δόξας.
ΑΠΟ ΤΟ ’40 – ’44 ΧΑΘΗΚΑΝ 900.000, ΤΩΡΑ ΧΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ
Ενα φως μοναδικού ιδεώδους που εμείς εδώ και χρόνια το σβήσαμε, περιπλανώμενοι μέσα στις αλώσεις του σύγχρονου οικονομικο-υπερκαταναλωτικού και παραπλανητικού φασισμού.
Με αποτέλεσμα όταν το 2009 βρέθηκε αντιμέτωπη η χώρα με τη μεγάλη οικονομική κρίση να παραδοθούμε χωρίς ουσιαστική αγωνιστικότητα στα βρώμικα χέρια των οικονομικών κατακτητών ξεχνώντας τους αγώνες του λαού μας για την ελευθερία μας.
Αγώνες που μόνο στην περίοδο 1940-1944 (όπως γράφει ο στρατηγός Δημήτρης Γεδεών στο αφιέρωμα της “Ελευθεροτυπίας”) χάθηκαν 900.000 Ελληνες και καταστράφηκε η οικονομία μας, η οποία ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένη πριν τον πόλεμο από τη δικτατορική διακυβέρνηση, αλλά και από το γεγονός ότι ο Μεταξάς δεν ήξερε από οικονομικά όπως γράφει σε αναλυτικό άρθρο του στο αφιέρωμα της “Ελευθεροτυπίας” του 1999, ο τότε αναπληρωτής καθηγητής πολιτικής οικονομίας Γ. Σταθάκης.
ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΨΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τέλος η λάμψη της φωτεινής δόξας του έπους του ’40 ξανάρχεται ως αναγκαιότητα επανάλαμψης στους σκοτεινούς ορίζοντες της σύγχρονης δεινής ελληνικής πραγματικότητας.
Αυτής που παραδίδει σ’ έναν χαμό δυστυχίας και ανελευθερίας την πλειοψηφία του ελληνικού λαού που από το 2007 – 9 είχε καταδικαστεί να αργοπέθαινε χωρίς καμιά “αυτοκτονία” πολιτικών υπαιτίων, όπως ο Κορυζής που προτίμησε ν’ αυτοκτονήσει παρά να είναι εκείνος που θα παρέδιδε την Ελλάδα στη μαύρη γερμανική κατοχή, η οποία σήμερα είναι πάλι κυρίαρχη με γκρίζο χρώμα, αλλά και χωρίς καμία ουσιαστική συστράτευση των κομμάτων για απαλλαγή από το σύγχρονο δράμα όπως έκαμε το ’40, ο φυλακισμένος από τον Μεταξά ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης με το ιστορικό γράμμα του προς τον ελληνικό λαό. «Ολοι μας πρέπει χωρίς επιφύλαξη να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις…».
ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΜΑΣ ΘΑΥΜΑΖΑΝ
Ομως εδώ και τόσα κρίσιμα χρόνια δεν υπάρχει το φως μιας ουσιαστικής υπέρβασης της δικής μας κρίσης, η οποία αποτελεί την ακρισία της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου ολόκληρου.
Τώρα εδώ και χρόνια λοιδορείται η Ελλάδα και παράλληλα απειλείται από την Τουρκία, όπως το ’40 από την Ιταλία, ενώ στην περίοδο του έπους ακόμα και η τουρκική εφημερίδα ΙΚΔΑΜ τελείωνε το κύριο άρθρο της 29ης Οκτωβρίου του ’40 γράφοντας… «Ζήτω η Ελλάδα, είμεθα υπερήφανοι διότι συνδεόμεθα διά συμμαχίας με ένα τοιούτον έθνους».
Αλλά σήμερα και αύριο τι συνδέει την Ελλάδα με τον α-σύνδετο και ασυναίσθητο κόσμο μας;
