Το Νεφέλωμα Ωμέγα, γνωστό και ως Νεφέλωμα Κύκνος και Νεφέλωμα Πέταλο (με προσδιορισμούς Μεσιέ 17, M17 και NGC 6618) είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής σε απόσταση περίπου 5.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι ορατό με γυμνό μάτι σε καλές συνθήκες.
Aνακαλύφθηκε από τον Φιλίπ Λουά ντε Σεζώ το 1745. Ο Σαρλ Μεσιέ το ανακάλυψε ανεξάρτητα το 1764 και το πρόσθεσε στον κατάλογό του.
Το νεφέλωμα έχει διάμετρο περίπου 15 έτη φωτός. Το νέφος διαστρικής ύλης της οποίας είναι μέρος έχει διάμετρο περίπου 40 έτη φωτός και έχει εκτιμώμενη μάζα 800 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν του Νεφελώματος του Ωρίωνα. Έχει κόκκινο προς ροζ χρώμα που οφείλεται στην παρουσία ζεστού υδρογόνου που ακτινοβολεί από την ακτινοβολία των νεαρών άστρων του νεφελώματος.
Ένα ανοικτό σμήνος 35 αστέρων βρίσκεται ενσωματωμένο στο νεφέλωμα και κάνει τα αέρια του νεφελώματος να λάμπουν εξαιτίας της ακτινοβολίας αυτών των ζεστών, νέων άστρων. Είναι κρυμμένο μέσα στο νεφέλωμα και δε φαίνεται στις οπτικές εικόνες.
Το νεφέλωμα Ωμέγα βρίσκεται σε απόσταση 5.000 με 6.000 ετών φωτός, περίπου την ίδια με το φαινομενικό γείτονά του, το νεφέλωμα του Αετού. Είναι σίγουρο ότι ανήκουν στον ίδιο σπειροειδή βραχίονα, τον βραχίονα του Τοξότη ή Τοξότη-Τρόπιδος και δεν είναι γνωστό αν είναι μέρη του ίδιου γιγάντιου συμπλέγματος σκόνης και νεφελωμάτων.
Οι ληψεις για τη σημερινη αστροφωτογραφία εγιναν με τη μονόχρωμη ψυχόμενη αστροκάμερα Atik 16 HR και τον φακο Jupiter 200mm f/4 ). Eγιναν λήψεις μεγάλου χρονου στο Υδρογόνο και στο ορατό φάσμα με φίλτρα R, G, B και στη συνεχεια επεξεργασια του υλικου με ειδικα προγράμματα. Οι λήψεις και η επεξεργασία έγιναν στο Kydon Observatory στην περιοχή Νεροκούρος Χανίων.
Τοξότης (αστερισμός)
Τοξότης (Λατινικά: Sagittarius, συντομογραφία: Sgr) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι Νότιος αστερισμός του Ζωδιακού Κύκλου. Συνορεύει με τους αστερισμούς Ασπίδα, Όφι (το τμήμα της Ουράς), Οφιούχο, Σκορπιό, Νότιο Στέφανο, Τηλεσκόπιον, Μικροσκόπιον, Αιγόκερω και Αετό. Οι αστέρες τ, ζ, σ, φ, λ, ε, δ, η και γ2 Τοξότου σχηματίζουν ένα εύκολα αναγνωρίσιμο σχήμα μιας μεγάλης τσαγιέρας, ο Γαλαξίας μάλιστα φαίνεται σαν εξερχόμενος ατμός από το στόμιό της (στη δυτική πλευρά της).
O Άρατος δίνει για τον Τοξότη τα ονόματα Τοξευτής και Ρύτωρ τόξου (αυτός που τεντώνει το τόξο). Σε άλλους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς συναντάμε και την παραλλαγή Τοξευτήρ, ενώ οι Ερατοσθένης, Ίππαρχος, Πλούταρχος και Πτολεμαίος συμφωνούν στο Τοξότης. Ο Βρετανός ανατολιστής Thomas Hyde (1636-1703) παραθέτει την ελληνική ονομασία Βελοκράτωρ. Το Ιππότης αναφέρεται και στον Κένταυρο. Ο «Άτλας» του Flamsteed δίνει το όνομα Sagittary, ονομασία που απαντάται και στον Σαίξπηρ.
– Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του Τοξότου είναι ότι μέσα σε αυτόν κείται το κέντρο του Γαλαξία μας σε απόσταση περίπου 28.000 έτη φωτός από τη Γη. Παρότι αποκρύπτεται από εμάς πίσω από πυκνά νέφη διαστρικής σκόνης, αρκετές λεπτομέρειες διακρίνονται στο υπέρυθρο. Η ραδιοπηγή Τοξότης A* (Sagittarius A* ή Sgr A*) συνδέεται με τη γιγάντια υποτιθέμενη μαύρη τρύπα στο Γαλαξιακό κέντρο.
– Τα δύο διάσημα φωτεινά διάχυτα νεφελώματα του Τοξότου είναι το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (M8), ορατό ακόμα και με γυμνό μάτι από πολύ σκοτεινή τοποθεσία, και το Τρισχιδές Νεφέλωμα (M20). Αρκετά φωτεινό είναι και το λεγόμενο «Νεφέλωμα Ωμέγα» (M17) της σημερινης δημοσίευσης.
– Το 1977 ανιχνεύτηκε από επίγειο ραδιοτηλεσκόπιο το λεγόμενο Σήμα Ουάου!, ένα ραδιοσήμα με προέλευση εκτός της Γης το οποίο εκτιμήθηκε πως η προέλευση του βρισκόταν στον αστερισμό του Τοξότη
– Το φωτεινότερο ανοικτό σμήνος αστέρων στον Τοξότη είναι το M25 (IC 4725) με φαινόμενο μέγεθος 4,6 και φαινόμενη διάμετρο 32΄ (πραγματική 17 έτη φωτός στην εκτιμώμενη απόσταση των 2.000 ετών φωτός από τη Γη). Περιλαμβάνει τον επίσης φωτεινό Κηφείδη U Τοξότη (φαινόμενο μέγεθος 6,28 έως 7,15). Τα M18, M21 και M23 είναι επίσης ανοικτά σμήνη στον αστερισμό, ενώ φωτεινό σχεδόν όσο και το M25 είναι το NGC 6530 που κείται μέσα στο Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας.
– Το σφαιρωτό σμήνος M22 (NGC 6656) με μισό περίπου εκατομμύριο άστρα είναι από τα φωτεινότερα του ουρανού, με φαινόμενο μέγεθος 5,1. Με φαινόμενη διάμετρο 24΄ φαίνεται μεγάλο όσο ο δίσκος της Σελήνης ή του Ηλίου. Η πραγματική του διάμετρος υπολογίζεται στα 95 έτη φωτός με την απόστασή του από τη Γη να εκτιμάται στις 10.000 έτη φωτός. Το M55 (NGC 6809) είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερο (πραγματική διάμετρος περ. 120 έτη φωτός), αλλά αραιότερο με 100.000 περίπου αστέρες και σε διπλάσια απόσταση από εμάς. Επίσης σφαιρωτά αστρικά σμήνη στον Τοξότη είναι τα M28, M69, M70, M75 και το εξωγαλαξιακό Μ54.
– Το πλανητικό νεφέλωμα NGC 6818 με φαινόμενο μέγεθος 10,0 είναι το μόνο στον αστερισμό προσιτό σε καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο και είναι γνωστό ως “Little Gem”.
– Εξωηλιακοί πλανήτες στον Τοξότη έχουν ανιχνευθεί περί τους αστέρες HD 169830, σε απόσταση 118,5 έτη φωτός από τη Γη, HD 179949, σε απόσταση 88 ετών φωτός, κ.ά..
Ο νάνος σφαιροειδής γαλαξίας Νάνος του Τοξότη είναι ο δεύτερος πλησιέστερος στη Γη γαλαξίας (ο πλησιέστερος είναι ο πολύ μικρός Νάνος του Μεγάλου Κυνός) πέρα από τον δικό μας: ανακαλύφτηκε το 1994 και απέχει από τη Γη 60.000 ως 70.000 έτη φωτός. Καταλαμβάνει μεγάλη έκταση στον ουρανό, 7,5 επί 3,6 μοίρες, και έχει διάμετρο τουλάχιστον 10.000 ετών φωτός, αλλά παρουσιάζει τόσο μικρή επιφανειακή λαμπρότητα, ώστε είναι δυσδιάκριτος. Υπάρχουν και άλλοι νάνοι γαλαξίες στον αστερισμό του Τοξότη, όπως ο Ανώμαλος Νάνος του Τοξότου (Sag DIG), σε απόσταση 4 εκατομμυρίων ετών φωτός, και ο λεγόμενος Γαλαξίας του Μπάρναρντ (NGC 6822), αμφότεροι μέλη της Τοπικής Ομάδας. Η ήψεις μεγαλου χρονου και η επεξεργασια του υλικου γινεται στο Kydon Observatory , στην περιοχή Νεροκουρου Χανιων.
Πηγη:wikipedia
