■ …κατά τον Yuval Noah Harari
Για τον ιστορικό, η πολιτική του Αµερικανού προέδρου είναι σαφής: να αντικαταστήσει τη φιλελεύθερη τάξη µε ένα κόσµο δυναµικότητας, στον οποίο οι αδύναµοι πρέπει να υποκλίνονται στους ισχυρούς (βλ. L’ Express, 24 Απριλίου 2025, σελ. 68-70).
Σύµφωνα µε το όραµα του Trump, οι θεωρήσεις για τη δικαιοσύνη, την ηθική και το διεθνές δίκαιο δεν έχουν καµία σηµασία, το µόνο που µετράει στις διεθνείς σχέσεις είναι η ισχύς.
Στον πόλεµο µεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεδοµένου ότι η Ουκρανία είναι η πιο αδύναµη, θα έπρεπε να είχε συνθηκολογήσει. Στο µυαλό του Trump, ειρήνη σηµαίνει παράδοση. Εφόσον η Ουκρανία αρνήθηκε να υποταχθεί, ο πόλεµος εποµένως είναι δικό της λάθος.
∆ύο όψεις
Οι υποστηρικτές του φιλελευθερισµού θεωρούν τον κόσµο ως ένα δίκτυο συνεργασιών στο οποίο όλοι, δυνητικά, είναι κερδισµένοι. Πιστεύουν ότι οι συγκρούσεις δεν είναι αναπόφευκτες, γιατί η συνεργασία µπορεί να είναι επωφελής και για τα δύο µέρη. Αυτή η πεποίθηση έχει βαθιές φιλοσοφικές ρίζες. Οι φιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι όλα τα ανθρώπινα όντα µοιράζονται µια σειρά από εµπειρίες και ενδιαφέροντα, τα οποία µπορούν να χρησιµεύσουν ως βάση για οικουµενικές αξίες, παγκόσµιους θεσµούς και διεθνείς νόµους. Οµοίως, όταν πρόκειται για ροή ιδεών, αγαθών και ανθρώπων µεταξύ των χωρών, οι φιλελεύθεροι τείνουν να βλέπουν αυτές τις ροές περισσότερο ως προς τα πιθανά αµοιβαία οφέλη παρά για τον αναπόφευκτο ανταγωνισµό και την εκµετάλλευση.
Αντίθετα, κατά την άποψη του Αµερικανού προέδρου, ο κόσµος εµφανίζεται ως ένα παιχνίδι µηδενικού αθροίσµατος, στο οποίο κάθε συναλλαγή περιλαµβάνει νικητές και ηττηµένους. Η κίνηση ιδεών, αγαθών και ανθρώπων είναι εποµένως ουσιαστικά ύποπτη. Σε αυτόν τον κόσµο, οι διεθνείς συµφωνίες, οι οργανώσεις και οι νόµοι δεν µπορούν παρά να είναι µια συνωµοσία για την αποδυνάµωση ορισµένων χωρών και την ενίσχυση άλλων, ή ακόµα µια συνοµωσία για την αποδυνάµωση όλων των εθνών προς όφελος µιας «κακόβουλης» κοσµοπολίτικης ελίτ. Ο ιδανικός κόσµος του Trump είναι ένα µωσαϊκό από ισχυρές δυνάµεις στις οποίες οι χώρες χωρίζονται από χρηµατοοικονοµικά, στρατιωτικά, πολιτιστικά και φυσικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για άρνηση στη δυνατότητα για αµοιβαία επωφελή συνεργασία, και ως αντάλλαγµα, ο Trump και οι οµοϊδεάτες του λαϊκιστές ισχυρίζονται ότι ο κόσµος θα προσφέρει στις χώρες περισσότερη σταθερότητα και ειρήνη. Σίγουρα, όµως, χιλιάδες χρόνια ιστορίας µας διδάσκουν ότι κάθε υπερδύναµη θα θέλει πιθανώς λίγη περισσότερη ασφάλεια, ευηµερία και έδαφος για τον εαυτό της, σε βάρος των γειτόνων της. Η λύση του Αµερικανού προέδρου είναι απλή: για να αποφευχθεί η σύγκρουση, οι αδύναµοι πρέπει να υποκύψουν στις απαιτήσεις των ισχυρών. Σύµφωνα µε την άποψη αυτή, οι συγκρούσεις προκύπτουν µόνο όταν οι αδύναµοι αρνούνται να αποδεχτούν την πραγµατικότητα. Ο πόλεµος γίνεται πάντα από λάθος των αδύναµων.
Συµπερασµατικά, ο Harari προτείνει ότι αν η παραπάνω τάση συνεχιστεί, βραχυπρόθεσµα θα οδηγήσει σε εµπορικούς πολέµους, κούρσες εξοπλισµών και ιµπεριαλιστική επέκταση. Μακροπρόθεσµα, θα οδηγήσει σε παγκόσµιο πόλεµο, οικολογική κατάρρευση και ανεξέλεγκτη τεχνητή νοηµοσύνη.
