«Όλοι µαζί θα φτιάξουµε
έναν κόσµο από αγάπη κι ελπίδα
Με χρώµατα ουράνια θα βάψουµε
τη ζωή µας ν’ αλλάξει σελίδα
Χέρια σφιχτά θα ενώσουµε
κι οι καρδιές θα κερδίσουν τη µάχη
Μ’ ένα φιλί θα ανταµώσουµε
µοναχά όπου υπάρχει αγάπη».
«Στο θέατρο µου αρέσει που µπορώ να ταυτίζοµαι µε µία άλλη προσωπικότητα, µε έναν ρόλο. Μου αρέσει για παράδειγµα που σε αυτό το έργο που θα ανεβάσουµε θα παίξω µία σούπερ ηρωίδα!».
Η Σοφία µαζί µε τον Αλέξανδρο όταν βρίσκονται πάνω στο “σανίδι” είναι δύο αδέρφια – ήρωες µε σούπερ δυνάµεις, που κατοικούν σε ένα µαγεµένο δάσος. Στην πραγµατική ζωή είναι σύντροφοι και µέλη του Θεατρικού Εργαστηρίου για Άτοµα µε Αναπηρία του ∆ηµοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Κρήτης. Εµείς τους συναντήσαµε σε µία από τις πρόβες τους εν όψει της παράστασης µε τίτλο “Η γειτονιά των θαυµάτων” που θα ανέβει Πέµπτη 12 και Παρασκευή 13 Μαΐου, στο Θέατρο “Μ. Θεοδωράκης”.
Οι συναντήσεις και οι πρόβες του Εργαστηρίου γίνονται σε µία αίθουσα του 2ου Γυµνασίου Χανίων, η οποία κάθε ∆ευτέρα απόγευµα µετατρέπεται σε θεατρικό σκηνικό. Τα θρανία πάνε στην άκρη, οι καρέκλες σχηµατίζουν κύκλο και η πρόβα ξεκινάει. Ασκήσεις θεάτρου, εµπιστοσύνης, αναπνοές, ζέσταµα… Λίγο πριν αρχίσουν να δουλεύουν τις ατάκες τους σχηµατίζουν έναν κύκλο, πιάνονται χέρι µε χέρι και ξεκινούν να τραγουδάνε ένα τραγούδι απο την παιδική χορωδία του Σπύρου Λάµπρου, σε στίχους του Στέφανου Βαρελά:
ΓΙΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
“Ψυχή” του Εργαστηρίου είναι η ηθοποιός, θεατροπαιδαγωγός και σύµβουλος ψυχικής υγείας, προσωποκεντρικής, µη κατευθυντικης παρέµβασης (N.d.i), Ανθούλα Μαρινάκη. Η ίδια έγραψε το φετινό έργο που έχει τίτλο “Η γειτονιά των θαυµάτων” που θίγει µε χιούµορ, ρεαλισµό και φαντασία το στεγαστικό πρόβληµα που είναι ιδιαίτερα έντονο σε τουριστικές πόλεις όπως τα Χανιά.
«Το φετινό έργο είναι ένας συνδυασµός ωµού και µαγικού ρεαλισµού µε στοιχεία παραµυθιού. Το στεγαστικό είναι ένα θέµα που µας έχει απασχολήσει και µέσα από το έργο αναδεικνύεται ως πρόβληµα αλλά ταυτόχρονα δείχνει και πώς µπορούµε να το αντιµετωπίσουµε µέσα από τη συλλογική δράση και τη διεκδίκηση», σηµειώνει συζητώντας µαζί µας σε ένα διάλειµµα της πρόβας. Οι ρόλοι του έργου, όπως µας εξηγεί, είναι προσαρµοσµένοι στις επιθυµίες των µελών της οµάδας, αφήνοντας συγχρόνως χώρο για αυτοσχεδιασµούς.
Στη διάρκεια της πρόβας η κάθε σκηνή δουλεύεται αυτόνοµα. Στην πρώτη σκηνή βλέπουµε τον Μπάµπη ως εφηµεριδοπώλη. Η σκηνοθέτις του έργου τού δίνει οδηγίες για το πώς θα κινηθεί µέσα στον χώρο. Τα υπόλοιπα µέλη παρακολουθούν µε προσοχή. Στην κουβέντα µας µε την κα Μαρινάκη υπογραµµίζουµε το κλίµα εµπιστοσύνης που επικρατεί στην οµάδα. «Όλη αυτή η διαδικασία είναι ένα ταξίδι που ξεκίνησε πριν από 4 χρόνια και µε τα περισσότερα µέλη είµαστε µαζί αρκετό καιρό. Υπάρχει µάλιστα κι ένας πυρήνας παιδιών που είµαστε µαζί από ακόµα πιο παλιά. Το σηµαντικό είναι ότι η οµάδα ολοένα µεγαλώνει. Πλέον, είναι σχεδόν 30 άτοµα!», αναφέρει.
Τη ρωτάµε για τον τρόπο δουλειάς που ακολουθεί: «Κάνουµε αρκετές ασκήσεις θεάτρου αλλά δουλεύουµε και δραµατοθεραπευτικά κυρίως στα πρώτα στάδια. ∆ηλαδή δουλεύουµε µε βάση τις εµπειρίες των µελών και τις ανάγκες τους. Με αυτό τον τρόπο µπορούν να επικοινωνούν µέσα από το θέατρο τα δικά τους θέµατα».
Το όνειρο της κας Μαρινάκη είναι η οµάδα να µετεξελιχθεί σε µια µεικτή οµάδα µε άτοµα µε και χωρίς αναπηρία. Μια τέτοια συνθήκη θα αυξήσει το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον και παράλληλα θα δώσει ένα ισχυρό κοινωνικό αποτύπωµα. «Νοµίζω ότι µέσα από αυτή τη συνύπαρξη θα δηµιουργηθεί αυτόµατα κι ένας µεγαλύτερος συµπεριληπτικός χώρος, µια άλλη δυναµική», σχολιάζει.
Λίγο πριν επιστρέψει στην πρόβα τη ρωτάµε πώς αντιλαµβάνεται η ίδια την επίδραση που έχει το θέατρο στα µέλη της οµάδας: «Για τα µέλη της οµάδας το Εργαστήρι αυτό λειτουργεί θεραπευτικά και µόνο από το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι ανεβαίνουν στη σκηνή και αποκτούν ορατότητα. Αυτό αυτόµατα εξισορροπεί όλο το στρες που συνεπάγεται η προετοιµασία µιας παράστασης. Οι παραστάσεις, µε έναν τρόπο, τονώνουν ψυχικά τους συµµετέχοντες. Το χειροκρότηµα του κόσµου τους δίνει δύναµη! Είναι χαρακτηριστικό ότι πάντα πριν την παράσταση αγωνιούν αν έχει έρθει κόσµος να τους δει. Μια χρονιά µάλιστα µού είχαν ζητήσει να τους χειροκροτήσει ο κόσµος πριν ακόµα ξεκινήσει η παράσταση. Έτσι βγήκαµε όλοι µαζί µπροστά, πριν ξεκινήσουν να παίζουν! Όλο αυτό είναι κάπως σαν να διεκδικούν µία θέση στην κοινωνία!».
“ΚΑΦΕΝΕΙΟ” ΚΑΙ ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
Σε µια από τις πιο σπαρταριστές σκηνές του έργου µεταφερόµαστε στο καφενείο της γειτονιάς. Οι κάπως σουρεαλιστικές παραγγελίες των πελατών, Παναγιώτη και ∆ηµήτρη, βρίσκουν απέναντί τους ως µόνιµη επωδό το… «δεν έχουµε!» του ιδιοκτήτη. Κάποια στιγµή στον χώρο θα εισέλθει ο Αποστόλης, ο µεγαλοπαράγοντας της περιοχής που θέλει να αγοράσει όλα τα σπίτια και τα µαγαζιά της γειτονιάς αλλά και οτιδήποτε άλλο αγοράζεται. Ο ιδιοκτήτης του καφενείου, όµως, αµετακίνητος από την… επικράτεια της απόλυτης άρνησης, θα απορρίψει κι αυτό το αίτηµα. Η σκηνή ολοκληρώνεται µε τον σερβιτόρο (που υποδύεται, ο Γιώργος Μαρινάκης, βοηθός στην οµάδα συντονισµού του Εργαστηρίου) να ζητάει τον… λογαριασµό από τους πελάτες καθώς όπως λέει, «µπορεί να µην ήπιαν τίποτα αλλά παρήγγειλαν και κάποιος πρέπει να πληρώσει!».
«Είναι τροµερό να βλέπεις την εξέλιξη. Το πώς ξεκινάει όλο αυτό και πως δένουν σιγά σιγά και γίνονται οµάδα», µας λέει ο κ. Μαρινάκης, µετά την πρόβα της σκηνής του καφενείου.
Τον ρωτάµε τι είναι αυτό που κερδίζουν οι συµµετέχοντες στο Εργαστήρι: «Όλο αυτό γίνεται στο πλαίσιο της συµπεριληπτικότητας, ώστε να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες και δυνατότητες για όλους. ∆εν ξέρω τι κερδίζουν οι άλλοι. Για εµένα, πάντως, είναι το χαµόγελο που εισπράττω από τα παιδιά και η αίσθηση ότι συµµετέχουν σε κάτι χωρίς να υπάρχει καµία διάκριση. Υπάρχει πολύ αγάπη, ειδικά την Ανθούλα τη λατρεύουν. Κι ο συναισθηµατικός παράγοντας είναι καθοριστικός για τη λειτουργία της οµάδας».
Ο Αποστόλης µόλις έχει βγει από τα παπούτσια του… αδίστακτου επιχειρηµατία που υποδύεται στο έργο και µας µιλάει για τη δική του θεατρική εµπειρία: «Εγώ παίζω θέατρο και στη Rosa Nera αλλά γράφτηκα γιατί µου αρέσει να παίξω µε τα παιδιά, είναι φίλοι µου. Τους δίνω δύναµη!», σηµειώνει, ενώ “ψηµένος” στο σανίδι δηλώνει κι ο ∆ηµήτρης που έχει προηγούµενη θεατρική εµπειρία στην Αθήνα όπου βρισκόταν πριν έρθει στα Χανιά.
ΜΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Η µία σκηνή διαδέχεται την άλλη. Άλλες έχουν περισσότερο λόγο κι άλλες είναι πιο ονειρικές. Σε µία από αυτές ζωντανεύουν µπροστά µας “Τα δέντρα και οι πεταλούδες”. Η περφόρµερ Ειρήνη Μαυροµατάκη κάθεται στο κέντρο της σκηνής και δίπλα της στροβιλίζονται ο Γιώργος, ο Παναγιώτης και η Ιφιγένεια.
«Για εµένα είναι η 4η φορά που συνεργάζοµαι µε τα παιδιά. Ήµουν από την αρχή στο Εργαστήριο», µας λέει η κα Μαυροµατάκη και συµπληρώνει: «Η όλη εµπειρία είναι µοναδική. Τα παιδιά έχουν µεγάλη θέληση να συµµετέχουν και να εκφραστούν µε αυτό τον τρόπο. Γιατί το θέατρο, όπως και όλες οι µορφές τέχνης, είναι έκφραση».
Η ίδια έχει µεγάλη εµπειρία από παραστάσεις χορού και θεάτρου. Τη ρωτάµε πώς βλέπει τη δική της συµµετοχή στο συγκεκριµένο Εργαστήριο και τη συνεργασία της µε τα άλλα µέλη: «Μαθαίνω κι εγώ όπως όλοι µας. Σίγουρα όλο αυτό θέλει επιµονή, υποµονή και προσπάθεια! Και προχωράµε!».
ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΟΙ ΣΤΟ ΟΝΕΙΡΟ
Στην πρόβα που παρακολουθούµε δουλεύεται, µεταξύ άλλων, και η σκηνή όπου η Κωνσταντίνα µε τη Νίκη έχουν επιστρέψει στο σπίτι τους και περιµένουν τη φίλη τους την Ίριδα. ∆είχνουν ανήσυχες καθώς ο ιδιοκτήτης θέλει να τους κάνει έξωση.
∆ουλεύουν ξανά και ξανά τις ατάκες τους. Κάποια στιγµή η Ίριδα µπαίνει στη σκηνή και καλεί τις φίλες της να την ακολουθήσουν στην πλατεία, γιατί έχει ένα σχέδιο για να αντιµετωπίσουν την επικείµενη έξωση.
«Μου αρέσει που κάνω θέατρο και είµαστε στο έργο µε την Κωνσταντίνα συγκάτοικοι», µας λέει Νίκη, ενώ µαζί µε την Ίριδα εκφράζουν την ανυποµονησία τους για την πρεµιέρα της παράστασης.
Η πρόβα σιγά-σιγά φτάνει στο τέλος της. Πιάνουµε κουβέντα µε τα µέλη του θιάσου. Η Γεωργία µας εξοµολογείται ότι θέλει να παίζει θέατρο κι όταν µεγαλώσει, όπως κι ο Γιάννης που µας λέει χαµογελαστός ότι γι’ αυτόν το θέατρο είναι έκφραση αλλά και κάτι δηµιουργικό που γεµίζει τον χρόνο του.
Ρωτάµε τα µέλη του Εργαστηρίου αν έχουν άγχος εν όψει της πρεµιέρας: «Ναι!», απαντούν µε µία φωνή. Αλλά και ποιος δεν έχει, όταν βγαίνει στη σκηνή και θέλει το χειροκρότηµα του κόσµου, αναλογιζόµαστε.
Πόσο, µάλλον, όταν αυτοί που ερµηνεύουν τους ρόλους διεκδικούν και κάτι ακόµα πιο βαθύ: Μια θέση στη σκηνή της κοινωνίας.
Ένα θέατρο που “σπάει” στερεότυπα
«Το θέατρο δηµιουργεί έναν χώρο κι έναν χρόνο να συναντιούνται οι άνθρωποι και µέσα από αυτή τη διαδικασία καταλύει πολλά εµπόδια που βάζουν οι νόρµες της καθηµερινής επικοινωνίας, “σπάει” στερεότυπα», µας λέει η ειδική παιδαγωγός – θεατροπαιδαγωγός Μαρία Θεοδοσιάδου σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαµε µαζί της.
Η Μαρία Θεοδοσιάδου, µαζί µε την Ανθούλα Μαρινάκη και τον Γιώργο Μαρινάκη, είναι οι εµψυχωτές της οµάδας. Έχοντας εµψυχώσει κι άλλες συµπεριληπτικές οµάδες, µοιράζεται το ίδιο όραµα µε την Ανθούλα για τη δηµιουργία µιας οµάδας µεικτής, µε άτοµα µε και χωρίς αναπηρία, κάτι που -όπως λέει- ήδη συµβαίνει σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. «Φέτος θα παίξουµε οι εµψυχωτές/τριες στην παράσταση κι αυτό είναι ένα βήµα προς αυτή την κατεύθυνση», τονίζει. Ένα βήµα πολύτιµο που, όπως υπογραµµίζει η συνοµιλήτριά µας, κινείται στο πλαίσιο της µεγαλύτερης “ορατότητας” των µελών της οµάδας, καθώς η κοινωνία µας συνεχίζει έως σήµερα να θέλει στο περιθώριο τους ανάπηρους ανθρώπους, είτε αγνοώντας τους εντελώς είτε ακυρώνοντάς τους ως προσωπικότητες, αντιµετωπίζοντάς τους µε τρόπο µη ισότιµο.
Κάπως έτσι η παράσταση του Εργαστηρίου ΑµεΑ στο θέατρο “Μ. Θεοδωράκης” θα µπορούσε να χαρακτηριστεί κι ως «µια πράξη αξιοπρέπειας σε έναν δηµόσιο χώρο», υπογραµµίζει η κα Θεοδοσιάδου και καλεί τον κόσµο να έρθει να παρακολουθήσει τις παραστάσεις του Εργαστηρίου «µε την ανοιχτή καρδιά του θεατή που έρχεται να ακούσει τι έχουν να του πουν αυτοί οι άνθρωποι ως ενήλικες καλλιτέχνες!».
Η παράσταση
Η παράσταση “Η γειτονιά των θαυµάτων” θα παρουσιαστεί από το Εργαστήριο για άτοµα µε αναπηρία του ∆Η.ΠΕ.ΘΕ.Κ. σε συνεργασία µε το Κ.δ.α.π. Α.µ.ε.α. “Ατλαντίδα” (εµψυχωτές Ανθούλα Μαρινάκη, Μαρία Θεοδοσιάδου, Γιώργος Μαρινάκης) Πέµπτη 12 και Παρασκευή 13 Μαΐου, στο Θέατρο “Μ. Θεοδωράκης” στις 20:30 µ.µ.
«Αν θέλετε να δείτε πως µπορεί να µεταµορφωθεί µια απλή καθηµερινή γειτονιά µέσα από τα συνηθισµένα προβλήµατα των κατοίκων της, σε έναν µαγικό τόπο όπου οι φωνές των ανθρώπων µπορούν επιτέλους να ενωθούν και όλα µπορεί να συµβούν, δεν έχετε παρά να έρθετε στην παράστασή µας! Σάς περιµένουµε µε αγάπη, εµπιστοσύνη στα θαύµατα, ελεύθερες πλατείες και σπίτια για όλους!», αναφέρεται στο σηµείωµα του έργου, το κείµενο του οποίου έχει γράψει η Ανθούλα Μαρινάκη.
Συµµετέχουν: Ειρήνη Μαυροµατάκη, Βίκυ Βαµβακούλα, Παναγιώτης Βαρβαντάκης, Αθηνά Βουτυράκου, Παναγιώτης Γεωργακόπουλος, Νίκη Γιαπιντζάκη, Γιάννης Γουµενάκης, Παντελής ∆αράκης, Μπάµπης ∆ασκαλογιάννης, Εµµανουέλα ∆ρακάκη, Γιώργος Καγιάς, Νίκος Καραδάκης, Γιάννης Κλονιζάκης, Γιώργος Κονταράκης, Κωνσταντίνα Κυριακάκη, Γιώργος Μυλωνάκης, Νίκος Πιπεράκης, Αλέξανδρος Παγκράτης, Παναγιώτης Πανούσης, Μαρία Παντελάκη, Βαγγέλης Παντελάκης, Γιάννης Παπαδερός, Ίριδα Παπαδοπούλου, Γεωργία Παππά, Αντώνης Πενταράκης, ∆ηµήτρης Ριζγκαλά, Ιφιγένεια Σασλή, Αποστόλης Σκηνίτης, Σοφία Τοµάση, Βαγγελιώ Φαραντάκη, Γιάννης Φραγκάκης, Γιάννης Φωτάκης.
Ανάγκη στήριξης
Το Εργαστήριο για άτοµα µε αναπηρία του ∆Η.ΠΕ.ΘΕ.Κ. ετοιµάζεται να παρουσιάσει τον κόπο µιας ολόκληρης χρονιάς τις επόµενες ηµέρες κιι ενώ είναι ευγνώµονες για την υλικοτεχνική στήριξη που τους παρέχει το ∆ΗΠΕΘΕ, αισθάνονται πως θα χρειαζόταν κάτι ακόµα, για να αναδειχθεί επαρκώς η ιδιαίτερη εργασία µιας τόσο ευάλωτης οµάδας. «Θα θέλαµε πολύ να φιλοξενεί τις πρόβες µας µια ζεστή θεατρική ατµόσφαιρα που να ευνοεί τη συγκέντρωση, την έµπνευση και τη δηµιουργία. Νιώθουµε πως θα ήταν ωφέλιµο να αποδεσµευτεί η οµάδα µας από τους όρους του εκπαιδευτικου προγράµµατος και να αποκτήσουµε µια ευρύτερη δυναµική: από το να έχουµε τον δικό µας χωρο και να επιλέγουµε την αισθητική της αφίσσας µας, µέχρι το να συνεργαζοµαστε µε τους κατάλληλους επαγγελµατίες, µουσικούς, σκηνογραφους ενδυµατολόγους κ.ά. ώστε και το καλλιτεχνικό αποτέλεσµα να είναι αντάξιο της κοινωνικής σηµασίας του εγχειρήµατος µας. «
Ευχής έργο θα ήταν για το σκοπό αυτό να ενώσουν τις δυνάµεις τους το ∆ΗΠΕΘΕ ο ∆ήµος και η Περιφέρεια για να βοηθήσουν την φωνή αυτής της οµάδας να φτάσει ακόµα πιο µακριά…», σηµειώνει σχετικά η κα Μαρινάκη.
Ρεπορτάζ: ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΙ∆ΑΚΗΣ
Φωτογραφίες: ΝΕΛΙΑ ΜΑΝΩΛΑΚΗ
