Οι Έλληνες από την αρχαιότητα είχαν αξιολογήσει σε σηµαντικό βαθµό τη διατροφική σηµασία των θαλασσινών (ψάρια, οστρακοειδή, µαλάκια) και περισσότερο των ψαριών, που λόγω της γεωγραφικής θέσης του τότε ελλαδικού χώρου κοντά σε θαλάσσιες ακτές του Αιγαίου Πελάγους, ήταν σχετικά εύκολο να τα αλιεύσουν. Το εύρος της κατανάλωσης ψαριών από τους προγόνους µας, διαπιστώνεται από τα δεκάδες χιλιάδες ψαροκόκαλλα, λέπια, χιλιάδες όστρακα, όπως και οστά, από θαλάσσια θηλαστικά που βρέθηκαν.
Ιστορία
Ο κυκλαδικός πληθυσµός εκµεταλλεύτηκε τις µικρές αποστάσεις µεταξύ των νησιών των Κυκλάδων και φυσικά τα προϊόντα της θάλασσας ανάµεσα τους. Οι Μινωίτες εξελίσσοντας σηµαντικά τη ναυσιπλοΐα, βελτίωσαν τις αλιευτικές ικανότητες και δυνατότητες των ανθρώπων. Στη συνέχεια οι Μυκηναίοι όπου µε τη ναυτική υπεροχή τους, κάλυψαν µεγαλύτερη έκταση στη Μεσόγειο µε τα πλοία τους, ανεβάζοντας στην πρώτη θέση την αλιεία του τόνου, που αγαπήθηκε υπερβολικά ειδικά τα κλασικά χρόνια και εκ του γεγονότος ότι είναι ένα τόσο ευαίσθητο και ευαλλοίωτο προϊόν, µπορούσε να επεξεργαστεί αποτελεσµατικά και ποιοτικά, να εξελιχθεί σε εµπορικό προϊόν και να µπορεί να πωλείται σε µεγάλες αποστάσεις από την περιοχή αλίευσης.
Εξελίσσοντας την τεχνογνωσία τους από τις λίµνες και τα ποτάµια στην αρχή, επεκτάθηκαν στη θάλασσα, όπου στην αρχή αρκέστηκαν στα µικρά ψάρια, οστρακοειδή και µαλάκια, χρησιµοποιώντας άλλα µέσα, όπως καλάµι, µικρά δίκτυα.
Μέθοδοι αλίευσης
Μελετώντας τα κείµενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραµµατείας, µπορούµε να προσδιορίσουµε τους τρόπους και τα µέσα που διέθεταν οι Αρχαίοι Έλληνες αλιείς δηλ. την τέχνη της αλιείας. Επίσης από τις απεικονίσεις κυρίως στην αγγειογραφία και των αρχαιολογικών ευρηµάτων, οι αρχαίες µέθοδοι και τα σύνεργα της αλιείας παραµένουν σχεδόν αµετάβλητα έως σήµερα. Χρησιµοποιούσαν άγκιστρα κυρίως χάλκινα, τα οποία έδεναν µε ορµιά (πετονιά), φτιαγµένη από τρίχες ζώων ή φυτικές ίνες, για να βυθίζεται δε το άγκιστρο το έδεναν µε µολύβδινο βαρίδι.
Συνηθισµένο ήταν το ψάρεµα µε δίκτυα διαφόρων ειδών, ανάλογα µε το είδος των ψαριών, εφοδιασµένο µε φελλούς και βαρίδια, αλλά και το ψάρεµα µε καµάκι.
Συντήρηση των ψαριών
-Ταρίχη
Το εµπόριο των ταριχευµένων ψαριών, γνώρισε µεγάλη ανάπτυξη κυρίως τα κλασικά χρόνια. Ταριχευµένες σαρδέλες εισάγονταν στην Αθήνα από τον Εύξεινο Πόντο και αλλού. Γενικά τα ταρίχη λόγω της αφθονίας τους, ήταν πάµφθηνα και αποτελούσαν δε για τον λαό της Αθήνας, συνήθη τροφή.
-Πάστωµα
Το πάστωµα των ψαριών και ιδιαίτερα τεµαχίων διαφόρων µεγάλων ψαριών, κυρίως σκουµρπιών και τόνων, ήταν αρκετά προσφιλές.
Μαγειρική
Τα αλιεύµατα µαγειρεύονταν και συντηρούνταν µε όλους τους γνωστούς τρόπους και µεθόδους, που ήταν γνωστοί στην αρχαιότητα. Όµως η συνηθέστερη µαγειρική ήταν το ψήσιµο στα κάρβουνα και το τηγάνισµα, ανάλογα µε το είδος του ψαριού, όπου τα µεγάλα ψάρια (λαβράκι, µελανούρι,ξιφίας, ροφός, παλαµίδα) σε κοµµάτια στα κάρβουνα και τα µικρά (σαρδέλα. γαύρος, µπαρµπούνι κ.α) στο τηγάνι.
Στα κλασικά χρόνια οι Έλληνες πραγµατοποίησαν άλλο ένα επίτευγµα, επιβαλλόµενο από την αυξανόµενη ζήτηση σε θαλασσινά. Ήταν από τους πρώτους λαούς της Γης που δηµιούργησαν εκτροφή θαλασσινών, όπως χελιών και στρειδιών. Ακόµη εξέλιξαν σε βιοτεχνικό επίπεδο τη πρακτική παστώµατος ψαριών δηµιουργώντας παράλληλα εµπορικά εδέσµατα, τα οποία είχαν µε τη σύγχρονη ορολογία, ονοµασία προέλευσης, όπως ταρίχη από τον Εύξεινο Πόντο.
Είδη θαλασσινών κατανάλωσης κατά την αρχαιότητα
-Ψάρια
Ο Έλληνας κατά την αρχαιότητα κατανάλωνε σε ψάρια τσιπούρες, συναγρίδες, φαγκριά, τόνο, σαρδέλες κ.α
-Μαλάκια
Σουπιές, χταπόδια, καλαµάρια
– Οστρακοειδή
Στρείδια, µύδια, αχιβάδες, χτένια
– Άλλα θαλασσινά
Αστακούς, αχιβάδες, αχινούς, καραβίδες
Συµπέρασµα
Τα θαλασσινά έπαιξαν σηµαντικό ρόλο στην διατροφή των Αρχαίων Ελλήνων, για τη θρεπτική αξία και τη γεύση τους και έτσι τα καθιέρωσαν στη ζωή τους.
* ΧΗΜΙΚΟΣ
(Τ. Υπ. Αγοράς Τροφίµων)
