Θαλάσσιες ζώνες – Α.Ο.Ζ.

Η Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη (Α.Ο.Ζ.) µιας χώρας, επεκτείνεται από τα εξωτερικά όρια των χωρικών υδάτων µέχρι τα 200 ν.µ., 370 χλµ. περίπου. Υπολογίζεται δε απ’ τις γραµµές βάσης του άρθρου 52 του ∆ικαίου της Θάλασσας του 1982.
Τελευταίως παρουσιάζεται µεγάλη ένταση για τη δικαιοδοσία και χρήση των θαλασσίων ζωνών µεταξύ Ελλάδος – Τουρκίας, Ελλάδος – Αιγύπτου, Ελλάδος – Λιβύης, Τουρκίας – Κύπρου, Αιγύπτου – Λιβύης, κ.ά. Εκεί που δεν έχουν οριοθετηθεί Α.Ο.Ζ., δηµιουργούνται σοβαρά ζητήµατα, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, που συµβαίνει να αλληλοκαλύπτονται τα όρια στα διεθνή ύδατα για λόγους οικονοµικής εκµετάλλευσης.
Κανένα κράτος δεν µπορεί, µονοµερώς, να οριοθετήσει υφαλοκρηπίδα και Α.Ο.Ζ. στα διεθνή ύδατα, αν δεν συµφωνήσει µε το απέναντι κράτος, που βρέχεται από θάλασσα. Σε περίπτωση δε ασυµφωνίας, η λύση δίδεται µετά από προσφυγή µε συνυποσχετική στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο της Χάγης. Η Ελλάδα στο Ιόνιο έχει συµφωνήσει µε την Ιταλία, στο Αιγαίο σε ένα µόνο τµήµα µε την Αίγυπτο, εκκρεµούν όµως οι οριοθετήσεις µε Τουρκία, Κύπρο, Λιβύη, για ένα υπόλοιπο τµήµα µε την Αίγυπτο και µε την Αλβανία στο Ιόνιο.
Μέχρι να διευθετηθούν οι διαφορές στα διεθνή ύδατα, συνεχίζει να ισχύει το σηµερινό καθεστώς. Εν τούτοις, αυτά τα κράτη προκειµένου να προλάβουν µελλοντικές διαπραγµατεύσεις και να δηµιουργήσουν τετελεσµένα, καταθέτουν δηλώσεις µε χάρτες, µονοµερώς, διεκδικώντας υπερβολικά αιτήµατα σε υπερβολικό βαθµό µε ριζοσπαστικό τρόπο.
Αποτέλεσµα της θεωρίας περί ‘‘γαλάζιας Πατρίδας’’ έγινε το καταχρηστικό και ανυπόστατο τουρκολιβυκό µνηµόνιο. Επίσης, η προκήρυξη διαγωνισµού της Ελλάδος για έρευνες σε θαλάσσια οικόπεδα Ν/∆ της Κρήτης, θεωρείται ότι ορίστηκαν µονοµερώς αφού δεν οριοθετήθηκε Α.Ο.Ζ. µε την Λιβύη µε αποτέλεσµα να κάνει αυτή «ρηµατική διακοίνωση» στον ΟΗΕ.
Έχουµε και τα θαλάσσια πάρκα στα χωρικά µας ύδατα, βάσει του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασµού, που περικλείεται µεγάλη έκταση διεθνών υδάτων. Τούτος αµφισβητήθηκε απ’ την Τουρκία, η οποία απάντησε µε δικά της πάρκα και σε διεθνή ύδατα, η οποία δεν αµφισβητεί µόνο τα όρια του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασµού ανατολικά της Κρήτης, αλλά και όπου γίνεται συνάντηση των θαλασσίων ζωνών µε τη Λιβύη.
Τελικώς, εφόσον οι διακρατικές διεθνείς συµφωνίες είναι ανύπαρκτες και δικαστικές αποφάσεις δεν υπάρχουν, τίποτα δεν ισχυροποιείται ως νόµιµο. Μια Περιφερειακή ∆ιάσκεψη των Μεσογειακών Χωρών για θέµατα υφαλοκρηπίδας, Α.Ο.Ζ. και θαλασσίων ζωνών ενέργειας και ασφάλειας θα είχε έγκυρο αποτέλεσµα.