“Η τέχνη είναι το ψηλότερο μέσο που βοηθάει τους ανθρώπους να πλησιάσει ο ένας τον άλλο. Τίποτα δεν μας ενώνει καλύτερα από μια καλλιτεχνική συγκίνηση”.
Γ. Σεφέρης
Η έκφραση της ελληνικής τέχνης είναι ό,τι συμπεριλαμβάνεται σε κάθε έργο που βγαίνει με ειλικρίνεια από τη ζωή, την καρδιά και τη σκέψη των ανθρώπων αυτού του τόπου, και πλουτίζει τη συλλογή που λέγεται ελληνικός πολιτισμός.
Η ελληνική τέχνη είναι αποτέλεσμα ενός οριακού χώρου ανάμεσα σε δυο ξεχωριστούς κόσμους -ανατολικό και δυτικό- που δεν έμεναν ποτέ στεγανά κλειστοί, γιατί, όχι μόνο οι Ελληνες από την αυγή της ιστορίας τους απλώθηκαν ακτινωτά σ’ ολόκληρο το μεσογειακό χώρο, αλλά και διάφοροι λαοί της Δύσης και της Ανατολής κατέκλυσαν κατά καιρούς πρόσκαιρα ή μονιμότερα τον ελληνικό χώρο.
Δημιουργώντας τέχνη, σημαίνει ότι έχουμε πολιτισμό.
Δημιουργώντας υψηλή τέχνη, σημαίνει ότι έχουμε υψηλό πολιτισμό.
Αρπάζοντας έργα τέχνης, ενός άλλου πολιτισμού, σημαίνει ότι αδυνατούμε να φτιάξουμε δικό μας πολιτισμό και πρέπει να οικειοποιούμαστε κάποιον άλλο, για να τον δείχνουμε για να μη φαινόμαστε κενοί ή ιστορικά απολίτιστοι.
Εξετάζοντας την πολιτιστική ταυτότητα της πατρίδας μας, θα επιχειρήσουμε να παραθέσουμε στοιχεία της Ιστορίας της Τέχνης, με άλλα λόγια του πολιτισμού μας.
Γιατί πιστεύουμε ότι η τέχνη που αναπτύχθηκε στον ελληνικό χώρο, αποτύπωσε με το έργο της τη μακρόχρονη ιστορία της φυλής μας, την οποία διαπλάθει και αναζωογονεί παρέχοντας πολύτιμες αντιστάσεις σήμερα σε μια εποχή που ο ελληνισμός τις έχει ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
Την περίοδο της νεολιθικής εποχής (6000-2800 π.χ.), στον ελλαδικό χώρο έχουμε τα πρώτα δείγματα τέχνης που είναι πήλινα αγγεία και ειδώλια, κυρίως της θεάς της γονιμότητας.
Η προελληνική τέχνη γνωρίζει την αποκορύφωσή της στη Μινωϊκή Κρήτη.
Αξιοθαύμαστα είναι τα πολυδαίδαλα και πολυώροφα ανάκτορα του μινωικού πολιτισμού με την ευήλια και ευάερη κατασκευή τους, όπως και με τους άνετους, αν και λαβυρινθώδεις, λειτουργικά χώρους τους.
Περίφημες είναι οι τοιχογραφίες, που απεικονίζουν θρησκευτικές τελετές, αγωνίσματα, χορευτικές ακροβατικές επιδείξεις, θαλασσογραφίες, περισσότερο ονομαστές από τις οποίες είναι ο πρίγκιπας των Κρίνων, οι Παριζιάνες, ο Ταυρομάχος, ο Κροκοσυλλέκτης κλπ.
Την ίδια περίοδο η Γλυπτική εξαντλήθηκε στη δημιουργία κομψοτεχνημάτων μικροπλαστικής, όπως το Αγαλματάκι του Ταυρομάχου της Κνωσού, το φαγεντιανό ειδώλιο της Θεάς με τα φίδια, η κεφαλή του ταύρου από στεατίτη και πολλά άλλα. Έργα μεταλλοτεχνίας φανταχτερά είναι οι χρυσοί πέλεκεις, όπως και τα είδη κοσμηματικής.
Ο κυκλαδικός πολιτισμός την ίδια εποχή με το Μινωικό, αλλά και ενωρίτερα, αφήνει τα παλαιότερα γλυπτά της Ευρώπης, όπως είναι η γυναίκα της Αμοργού, αλλά και ο Αρπιστής με τον Αυλητή της Κέρου.
Εργα που ακόμη και σήμερα, ως πρότυπα της τεχνικής της αφαίρεσης και της καθαρότητας, εμπνέουν σύγχρονους γλύπτες για παρόμοιες δημιουργίες.
ΠΡΩΤΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
Με τον εξελληνισμό του χώρου με την κάθοδο των Αχαιών, (2000 π.Χ.), ο πρώτος ελληνικός πολιτισμός, ο Μυκηναϊκός, χαρακτηρίζεται από αρχιτεκτονικά επιτεύγματα, όπως τα Κυκλώπεια Τείχη, το Μυκηναϊκό Ανάκτορο, έργα που δημιουργούν αίσθημα απορίας και θαυμασμού για τον τρόπο κατασκευής τους, αν λάβουμε υπόψη τα μηχανικά μέσα εκείνης της εποχής.
Αξιόλογα είναι τα «κτερίσματα» στους θολωτούς τάφους του μυκηναϊκού πολιτισμού και ιδιαίτερα του «θησαυρού του Ατρέως», που ο πλούτος τους κατέπληξε και το σκαπανέα Ερρίκο Σλήμαν και δικαιολόγησε απόλυτα το χαρακτηρισμό του Ομήρου «πολύχρυσαι Μυκήναι».
Με την κάθοδο των Δωριέων 1100 π.χ., αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς η γεωμετρική τέχνη που τη χαρακτηρίζει η λιτότητα και η φυσικότητα, όπως απλή ήταν και η ζωή των δημιουργών της.
Στη διακόσμηση των αγγείων χρήσης, αλλά και των επιταφίων, κυριαρχούσαν συνδυασμοί της ευθείας γραμμής αλλά και κύκλοι, τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι, αβακωτά πάσης λογής, δηλαδή γεωμετρικά σχήματα, από όπου οφείλει η τέχνη αυτή και την ονομασία της.
• Το επόμενο Σάββατο το Β’ μέρος
