Ήταν µια ωραία συνάντηση ενηλίκων ηγετών των χωρών µελών του ΝΑΤΟ, οι οποίοι έκλειναν το γόνυ στον νταή της παρέας, τον Πρόεδρο Τραµπ.
Ο Πρόεδρος είναι γνωστός για τη χυδαία γλώσσα και την εκδικητικότητά του. Έχει πει δηµοσία για τις γυναίκες «Αρπάξτε τες από το …) και έχει αποκαλέσει χώρες της Αφρικής «Χώρες απόπατους» (σε ευγενική µετάφραση της λέξης “shithole”). Σε µια προεκλογική οµιλία είπε ότι αισθάνθηκε την ανάγκη να µιλήσει για τον παίκτη του γκολφ Πάλµερ του οποίου οι συµπαίκτες, όταν αντίκρυσαν τον ανδρισµό του στο ντους, αναφώνησαν: «Ω Θεέ µου, αυτό είναι απίστευτο». Ο Πρόεδρος έχει αποκαλέσει την κλιµατική κρίση «µα@@@@@ς». Κατά την Washington Post, αυτός ο άνθρωπος στις δύο προεδρίες του έχει κάνει 30.573 ψευδείς δηλώσεις. Και είναι αυτός που τώρα µας επιβάλλει να καταβάλλουµε το 5% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες.
Ο Γενικός Γραµµατέας του ΝΑΤΟ, Ρούτε είπε ότι «Ο µπαµπάκας µερικές φορές πρέπει να χρησιµοποιεί σκληρή γλώσσα» αναφερόµενος στη φράση του Τραµπ σχετικά µε το Ιράν και το Ισραήλ ότι δεν ξέρουν «τι διάολο τους γίνεται» (σε επίσης ευγενική µετάφραση του “what the fuck they’re doing”). Υποτίθεται ότι ο Ρούτε κολάκευε τον Τραµ για να τον φέρει στα νερά του, έστω και αν έπαιζε την όποια αξιοπρέπειά του. Ουσιαστικά έπαιζε την εξουσία και τις µηνιαίες αποδοχές του. Αλλά αυτό λίγο πολύ έκαναν και οι υπόλοιποι ηγέτες µε εξαίρεση τον Σάντσεθ της Ισπανίας, ο οποίος δεν δέχτηκε το 5% για τη χώρα του. Ο Τραµπ απείλησε µε το γνωστό του εκφοβιστικό ύφος ότι οι Ισπανοί θα το πληρώσουν σε οικονοµικές κυρώσεις, κάτι πολύ δύσκολο αφού οι οικονοµικές συµφωνίες γίνονται µέσω των Βρυξελλών.
Η διάσκεψη διήρκεσε µόνο ένα πρωινό µε µια πολύ σύντοµη ανακοίνωση, λόγω της περιορισµένης συγκέντρωσης του Τραµπ. Και όλοι έφυγαν ευτυχείς έχοντας θωρακίσει την ασφάλεια των λαών τους. Ας δούµε αν αυτό ισχύει.
Προ ηµερών δηµοσιεύθηκε έρευνα του Conflict and Environment Observatory, σύµφωνα µε την οποία οι νέοι εξοπλισµοί του ΝΑΤΟ θα προκαλούν ετησίως εκποµπές 200 εκατοµµυρίων τόνων αερίων θερµοκηπίου, ίσες µε τις διπλάσιες ετήσιες εκποµπές της Ελλάδας. Τα αέρια αυτά εκλύονται κατά την παραγωγή χάλυβα και αλουµινίου για τα οπλικά συστήµατα και κατά τις ασκήσεις και τις µάχες που απαιτούν πετρέλαιο και κηροζίνη σε τεράστιες ποσότητες. Συνολικά, όλοι οι στρατοί παγκοσµίως συµβάλλουν µε το 5,5% όλων των εκποµπών, σχεδόν ίσες µε τις συνολικές εκποµπές των 27 της ΕΕ.
Η ασφάλεια µιας χώρας δεν είναι µόνο στρατιωτικού τύπου. Είναι κυρίως περιβαλλοντική και κοινωνική. Για παράδειγµα, η υπηρεσία Κοπέρνικος της ΕΕ ανακοίνωσε τον Απρίλιο ότι οι πληµµύρες και οι καταιγίδες του 2024 επηρέασαν αρνητικά 413.000 Ευρωπαίους. Το World Resources Institute τοποθέτησε τον Μάιο την Ελλάδα στη 19η θέση παγκοσµίως σχετικά µε τον κίνδυνο ανεπάρκειας νερού. Έρευνα του Πανεπιστηµίου του Μέριλαντ που δηµοσιεύθηκε τον Μάιο έδειξε ότι το 2024 σηµειώθηκε ρεκόρ καταστροφής από φωτιές στα δάση. Χάθηκε δασική έκταση ίση µε τη µισή Ελλάδα. Η οργάνωση Oceana προέβλεψε ότι µόνο τα πλαστικά από την Coca-Cola το 2030 θα φτάνουν ετησίως τα 602 εκατοµµύρια κιλά. Όλα αυτά είναι τελείως ενδεικτικά.
Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών συνεπάγεται µείωση των δαπανών για τη υγεία, την παιδεία, την κοινωνική πρόνοια, την εξάλειψη της φτώχειας και των ανισοτήτων και άλλα. Το ίδρυµα New Economics Foundation δηµοσίευσε έκθεση προ ηµερών σύµφωνα µε την οποία οι χώρες της ΕΕ µέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες κατά 613 δισεκατοµµύρια ευρώ ετησίως για να φθάσουν το 5%. Η Έκθεση τονίζει: «Η απαίτηση από τους πολίτες να σφίξουν τη ζώνη ενώ οι αµυντικές δαπάνες και τα κέρδη των επενδυτών όπλων καλπάζουν, υπονοµεύει την κοινωνική ανθεκτικότητα στην οποία η ασφάλεια στηρίζεται».
Η Κοµισιόν έχει υποσχεθεί απλούστευση των περιβαλλοντικών κανονισµών για τις επιχειρήσεις, καθυστέρησε για ένα έτος τον νόµο για την ανάσχεση της αποδάσωσης και ουσιαστικά ακύρωσε τον νόµο για την αποκατάσταση της φύσης. Κάντε το όπως ο Τραµπ.
Καµιά χώρα δεν είναι ασφαλής όταν ψήνεται από τους καύσωνες και πνίγεται από τις πληµµύρες, δεν έχει επαρκείς και καθαρούς υδατικούς πόρους, δεν έχει δηµόσια υγεία για όλους, δεν επενδύει στην εξάλειψη της φτώχειας και τόσα άλλα, αλλά στηρίζει την ασφάλειά της µόνο στα όπλα. Σε έρευνα της οµάδας µου στο Πολυτεχνείο Κρήτης που δηµοσιεύσαµε το 2018 για την κλιµατική ασφάλεια παγκοσµίως, η Ελλάδα ήταν 23η στις 27 χώρες της ΕΕ. Ελάχιστα ασφαλής. Τα νεότερα δεδοµένα δεν δείχνουν βελτίωση.
Ο Τραµπ έµεινε ενθουσιασµένος από τη διαµονή του στο ολλανδικό βασιλικό παλάτι, ο Ρούτε ήταν όλο χαµόγελα που τα βρήκε µε τον “daddy” και οι ηγέτες µας υποσχέθηκαν µερικά ακόµη δισεκατοµµύρια στους κατασκευαστές όπλων για να µην στενοχωρήσουν τον πλανητάρχη. Ακόµη πασχίζω να καταλήξω πώς πρέπει να αισθανόµαστε εµείς οι υπόλοιποι.
*O Γιάννης Α. Φίλης είναι π. Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης
