Τα δηµητριακά ήταν γνωστά από την αρχαιότητα και την σπουδαιότητα τους την γνώριζαν οι αρχαίοι πρόγονοι µας πολύ καλά. Έτσι λοιπόν τα καλλιεργούσαν και αποµένει να γνωρίζουµε τα σπουδαιότερα από αυτά, όπως παρακάτω:
-σίτος Από σπηλαιολογικές έρευνες προέκυψε ότι η καλλιέργεια του σιταριού, ξεκίνησε από τα προϊστορικά χρόνια και στον Ελλαδικό χώρο ανάγεται στην Νεολιθική εποχή. Ο καλλιεργούµενος τύπος του σιταριού κυρίως ήταν ο µονόκοκκος και ο δίκοκκος, σε µικρότερες δε ποσότητες ο µαλακός και ο σκληρός τύπος
Οι παραγόµενες ποσότητες σιταριού στην αρχαία Ελλάδα, δεν ήταν σε τέτοιες ποσότητες που να µπορέσουν να καλύψουν την κατανάλωση, µε αποτέλεσµα να προβαίνουν σε εισαγωγές. Αυτό οδήγησε το σιτάρι να αντιµετωπίζεται ως είδος πολυτελείας και προσιτό µόνο στους εύπορους. Οι καλύτεροι και ακριβότεροι άρτοι παρασκευάζονταν αποκλειστικά από αλεύρι σιταριού. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και κυρίως για θρησκευτικούς λόγους δινόταν ως τροφή σε ταύρους ως τροφή, που προορίζονταν για θυσία, όπως ‘‘µόσχου του σιτευτού’’ της Καινής ∆ιαθήκης –κριθή Το κριθάρι είναι από τα αρχαιότερα φυτά που καλλιέργησε ο άνθρωπος και είναι σε τόσες διαφορετικές µορφές, όσες σχεδόν και το σιτάρι. Θεωρείται ένα από τα βασικά δηµητριακά στην διατροφή µας από τα αρχαία χρόνια µέχρι και σήµερα, έχοντας επίσης και άλλες ιδιότητες αυτής της ζωοτροφής και αυτή της χρήσης του στην παρασκευή ζύθου (µπύρας). Ύστερα από έρευνες σε αρχαιολογικές τοποθεσίες(σπήλαια), το άγριο κριθάρι είναι γνωστό από την Παλαιολιθική εποχή, που αυτό οφείλεται στην ικανότητα του να είναι ευπροσάρµοστο σε περιβάλλοντα, όπου άλλα αδυνατούν να επιβιώσουν.
Ιστορικά στα γραπτά του Ηροδότου το βλέπουµε να είναι ενταγµένο στην ανθρώπινη διατροφή, κάτι που επιβεβαιώνουν και πολλές άλλες πηγές. Τέλος στα χρόνια του Θεόφραστου, οι γνώσεις πέριξ του κριθαριού έχουν πολλαπλασιαστεί, µε αποτέλεσµα οι αρχαίοι ήταν σε θέση να ξεχωρίζουν διάφορα είδη του συγκεκριµένου δηµητριακού
Το βασικότερο δηµητριακό, µαγειρικά των αρχαίων Ελλήνων για χιλιάδες χρόνια, ήταν το κριθάρι, αλλά έχασε την πρωτοκαθεδρία του από το σιτάρι βασικά τον 19ο αιώνα, διότι θεωρούσαν τα προϊόντα από αυτό ανώτερης ποιότητας. Μάλιστα η κλασσική Αθήνα έδειχνε σαφή προτίµηση στο σιτάρι για τους ίδιους παραπάνω λόγους και έτσι τα προϊόντα που προέρχονταν από αυτό τα θεωρούσαν ανώτερης κατηγορίας
Παρασκεύαζαν όµως αλεύρι από το κριθάρι και στην συνέχεια µετατρεπόταν σε αρτοποιήµατα. Μία δεύτερη εξ ίσου σηµαντική χρήση ήταν το πλιγούρι του, που καταναλωνόταν πολύ συχνά µε τη µορφή χυλού, µε το διάσηµο να είναι ο ‘‘κυκεώνας’’ -κέχρος το σηµερινό κεχρί. Σήµερα έχει αρχίσει να χρησιµοποιείται στην διατροφή µας, στα αρχαία όµως χρόνια χρησίµευε κατά πάσα πιθανότητα αποκλειστικά ως ζωοτροφή -όλυρα η όλυρα ήταν πιθανότατα η σίκαλη, όπου από τα οµηρικά χρόνια τη χρησιµοποιούσαν ως ζωοτροφή ή µάλλον ως αλογοτροφή. Η χρήση της προέκυψε ως διατροφικό µέσο, µετά από κάποια διαδικασία εξηµέρωσης της από την αρχική µορφή της, ως ζιζάνιο που ήταν ανάµεσα σε άλλα καλλιεργούµενα φυτά. Οι αρχαίοι Έλληνες την χρησιµοποιούσαν διατροφικά µόνο σε περίπτωση κάποιων αναγκών
-όροβος είναι το σηµερινό ροβίθι, το οποίο από τα αρχαία χρόνια καλλιεργείτο για να χρησιµοποιηθεί ως ζωοτροφή, όπου το άχυρο του δινόταν κυρίως στα αιγοπρόβατα, Σπάνια χρησιµοποιείτο µε την µορφή αλευριού στην αρτοποιεία και γινόταν σε περιπτώσεις έλλειψης σε άλλα δηµητριακά.
*Ο Αναστάσιος Τριποδιανάκης είναι xηµικός,
τ. Υπ. Αγοράς Τροφίµων
