» Οι αγωνιστές είχαν το ένα χέρι στο τουφέκι και µε το άλλο έγραφαν το προσωρινό Πολίτευµα της Κρήτης το 1822
Στο ειδυλλιακό τοπίο Αρµένων Αποκορώνου, µε τα γάργαρα νερά και τα θεόρατα πλατάνια, το Σάββατο 10 Μαΐου 2025, συγκεντρωθήκαµε καλεσµένοι από την Αντιπεριφέρεια Χανίων, τον ∆ήµο Αποκορώνου, την κοινότητα Αρµένων και τον τοπικό πολιτιστικό Σύλλογο Αρµένων.
Όλοι θέλαµε να ξαναθυµηθούµε πώς αγωνίζονταν οι επαναστατηµένοι Κρητικοί αλλά και το πώς συγχρόνως θα συγκροτούσαν τη νέα τους ανεξάρτητη ελεύθερη πολιτεία. Ήθελαν µια «νόµω κρατούσα πολιτεία». Πρότυπό τους είχαν το Σύνταγµα της Α’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων στην Επίδαυρο.
Οδηγό µας σε αυτήν την ιστορική περιήγηση είχαµε µια νεαρή εξαιρετική πολιτική επιστήµονα, τη Μαρία Τσαρτσιανίδου από την Κοζάνη, που προφανώς έχει ποντιακές ρίζες.
Με ένα θετικό πνεύµα, µε ένα πνεύµα προερχόµενο από λιτή και καθαρή σκέψη, χρησιµοποιώντας και την επαγωγική και τη συναγωγική µέθοδο, µας εξήγησε ότι η πρώτη φάση τής επαναστατηµένης Κρήτης προσδιορίζεται από την επιθυµία και τον στόχο των Κρητικών να εναρµονίσουν τον αγώνα τους µε την ευρύτερη Ελληνική Επανάσταση.
Επίσης, από το 1822, οι Κρητικοί διακηρύσσουν µε την Εθνοσυνέλευση των Αρµένων ότι η Κρήτη είναι κοµµάτι του εθνικού κορµού της Ελλάδας. Πρωταγωνιστές στη Συνέλευση των επαναστατηµένων Κρητικών στους Αρµένους ήταν ο έπαρχος της Κρήτης Αφεντούλιεφ και ο πρόεδρος της Συνέλευσης Σκυλίτζης.
Οι επαναστατηµένοι γενναίοι Κρητικοί αγωνιστές, µε τις συνεχείς επαναστάσεις τους και µε την πίστη τους στην Ελευθερία, κατόρθωσαν στο τέλος, το 1913, να ενωθούν µε τη µητέρα πατρίδα. Με την Επανάσταση του 1821 όλοι οι Έλληνες δείξαµε την πίστη µας στην Ανεξαρτησία της Ελλάδας, την Ελευθερία της, τη ∆ηµοκρατία και την Ισονοµία. Η Μαρία Τσαρτσιανίδου, µε την εµπνευσµένη ανάλυσή της, αποτελεί ένα θαυµάσιο παράδειγµα της αξίας των νέων ανθρώπων της πατρίδας µας.
Μείναµε όρθιοι µέσα στην ιστορία χάρη στο ακλόνητο αντιστασιακό µας πνεύµα. Ο Καζαντζάκης αποθεώνει το αγωνιστικό και αντιστασιακό πνεύµα της Κρήτης στο έργο του «Καπετάν Μιχάλης». Ο Καπετάν Μιχάλης θα χαρεί και θα ξαναγελάσει µόνο όταν θα ελευθερωθεί η Κρήτη, όπως λέει και το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «∆εν ήταν νησί».
Η Κρήτη, µε τις επαναστάσεις της και το αντιστασιακό της πνεύµα, δεν κέρδισε µόνο τους Τούρκους, κέρδισε και την πανίσχυρη αγγλική διπλωµατία που ήθελε την Κρήτη ανεξάρτητη από την Ελλάδα για να είναι υποχείριο της Αγγλίας. Έτσι, ενώθηκε µε την Ελλάδα το 1913 µε πρωτεργάτη τον εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο.
Η αξιοποίηση των εθνικών µας αγώνων και η διαχρονική ιστορική επιβίωσή µας οφείλεται και στην αέναη πορεία της ελληνικής γλώσσας που κουβαλά µαζί της τον πολιτισµό µας, ο οποίος αποτέλεσε και τη βάση της Αναγέννησης και του ∆ιαφωτισµού της Ευρώπης.
∆εν υπάρχει µόνο ο αρχαίος ελληνικός πολιτισµός. Υπάρχει και ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισµός µε µεγάλες επιτυχίες του ελληνικού πνεύµατος στο θέατρο, τη µουσική, την ποίηση, τη λογοτεχνία και τις εικαστικές τέχνες.
Ναι, να διαφωνούµε µεταξύ µας, ∆ηµοκρατία είναι οι πολλές απόψεις, αλλά να παραµένουµε ενωµένοι. Ναι, να κρίνουµε και να απαιτούµε βελτίωση των πραγµάτων και της ζωής µας, να απαιτούµε διαφάνεια και λογοδοσία. Να κρατούµε όµως στην ψυχή µας, στο µετερίζι µας, τις προσδοκίες µας, την πίστη µας σε ένα καλύτερο µέλλον που εµείς θα διαµορφώσουµε µε περισσότερη συµµετοχή και ανάληψη του δικού µας µεριδίου ευθύνης.
Οι Αρµένοι, η «Ελευθερόπολη» της Κρήτης, όπως ονοµάστηκαν, µε το προσωρινό πολίτευµα της Κρήτης του 1822, έδειξαν τον δρόµο της πίστης και της ελπίδας, παρά τα προβλήµατα, τις έριδες και τις απογοητεύσεις.
Η παρουσία στους Αρµένους των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης από την Επίδαυρο (οι αντιδήµαρχοι) και τη Σιάτιστα (ο δήµαρχος) δεν ήταν µόνο εµφαντικά συµβολική, αλλά ήταν και πολύ τιµητική για εµάς τους Κρητικούς.
Το πολιτικό θαύµα του 20ού αιώνα είναι για πολλούς ξένους αναλυτές η αφοµοίωση των περίπου 1.500.000 Ελλήνων προσφύγων µε τους περίπου 4.500.000 Έλληνες κατοίκους στην Ελλάδα. Έτσι δηµιουργήθηκε το πιο ενιαίο έθνος της Ευρώπης µε την ίδια γλώσσα, την ίδια θρησκεία, τα ίδια ήθη και έθιµα.
Επιβιώσαµε µε την ταυτότητά µας, µε την ελληνικότητά µας. Συγχρόνως όµως έχουµε πανανθρώπινες ιδέες και αξίες που δηµιούργησε ο πολιτισµός µας. Ελληνισµός και ανθρωπισµός είναι έννοιες ταυτόσηµες. Ακλόνητοι στο µετερίζι µας, πιστεύουµε στην ειρήνη και στη συνεργασία των λαών.
*Ο Σήφης Μιχελογιάννης, είναι πρώην βουλευτής Χανίων
