Bιότοπος – περιγραφή
Σπιρουλίνα είναι ένα μικροσκοπικό υδρόβιο φύκι οι διαστάσεις του οποίου φτάνουν τα 0,3-0,5 χιλιοστά. Αναπτύσσεται τόσο σε θαλασσινό όσο και σε γλυκό νερό. Η επιστημονική του ονομασία είναι Αρθροσπείρα (arthrospira) και ανήκει στα κυανοβακτήρια.
Στην κυριολεξία, το όνομα Σπιρουλίνα σημαίνει “μικρή έλικα” και αναφέρεται στη μορφή της δομής του φυκιού, το οποίο αποτελείται από πολλά κύτταρα, που σχηματίζουν μεταξύ τους νημάτια, τα οποία πολλές φορές είναι σπειροειδή. Θεωρείται η πληρέστερη πηγή ολικής οργανικής διατροφής και παρέχει πάνω από 100 συνεργικά διατροφικά συστατικά. Το χαρακτηριστικό χρώμα της οφείλεται στη χλωροφύλλη(την κύρια χρωστική ουσία των φυτών) και τη φυκοκυανίνη που περιέχει (πρόκειται για μια πρωτεΐνη που βρίσκεται αποκλειστικά στη σπιρουλίνα και σε μεγάλες ποσότητες). Από τα διάφορα είδη της, αυτό που συναντάμε στην Ευρώπη και την Αφρική είναι η Spirulina maxima, ενώ η Spirulina platensis βρίσκεται στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Στην Ελλάδα σήμερα, παράγεται με καλλιέργεια στη Νιγρίτα του νομού Σερρών, αφού προηγήθηκε μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου σχετικά με την επιλογή καταλληλότητας του τόπου. Ανήκει στα κυανοβακτήρια και χρησιμοποιείται από παλιά, σαν διατροφικό προϊόν. Ωστόσο, σήμερα, που η τάση για βελτίωση και ενίσχυση της υγεία μας, έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, η καλλιέργεια και η διάθεση της σπιρουλίνας για κατανάλωση, κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Ο λόγος γι΄αυτό είναι ότι, η σπιρουλίνα διαθέτει υψηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης και ω-3 λιπαρών οξέων, με σχεδόν μηδενική θερμιδική αξία, ενώ περιέχει περισσότερες από 100 πολύτιμες θρεπτικές ουσίες, που την καθιστούν μια εξαιρετικά σημαντική και πλήρη τροφή.
Ιστορικά στοιχεία
Αυτό το θαυματουργό φυτό είναι τόσο παλιό όσο και ο πλανήτης Γη. Προέρχεται από την πρώτη στον κόσμο φυτοσυνθετική μορφή ζωής. Αυτό που καθιστά την Σπιρουλίνα πραγματικά μοναδική σε σχέση με τα άλλα φυτά είναι ότι τα διατροφικά συστατικά που περιέχει αυτό το φυτό – θαύμα είναι άμεσα και εξ ολοκλήρου εύπεπτα. Απορροφούνται δε από τον ανθρώπινο οργανισμό σε ποσοστό πάνω από 95% σε αντίθεση με τις άλλες τροφές που έχουν ποσοστό απορρόφησης 10-15%.
Αν και αναφορές για την κατανάλωση της Σπιρουλίνας έχουν γίνει πολλούς αιώνες πριν, όπως από τους Ατζέκους στο Μεξικό, ανακαλύφθηκε ξανά από τους επιστήμονες το 1964 και συγκεκριμένα από το Βέλγο βοτανολόγο Ζαν Λέοναρντ και σύντομα αποδείχθηκε ότι αποτελεί την πλουσιότερη φυσική πηγή βιταμινών και μετάλλων στον κόσμο.
Η NASA χαρακτήρισε τη Σπιρουλίνα “τροφή του μέλλοντος” και ο ΟΗΕ «ιδανική τροφή για την ανθρωπότητα», αφού με τόσο πολλά θρεπτικά συστατικά και σε τόσο μεγάλες ποσότητες που τα περιέχει, αποτελεί πολύτιμη τροφή σε περιπτώσεις υποσιτισμού.
Συστατικά – χαρακτήρας
Η σπιρουλίνα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός, όχι μόνο βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Αποτελεί πηγή βιοχημικού οργανικού σιδήρου και ως τροφή, δεν είναι καθόλου τοξική. Περιέχει πρωτεΐνες, λιπίδια, σάκχαρα, βιταμίνες Β1, Β5, Β6, Ε, Α, C, β-καροτένιο, σίδηρο, ιχνοστοιχεία και μέταλλα, όπως ψευδάργυρος, χαλκός και μαγγάνιο, αντιοξειδωτικά, λιπαρά οξέα, και φυσικά χλωροφύλλη. Είναι επίσης, πλούσια πηγή μαγνησίου, καλίου, φωσφόρου και σελήνιου. Το 65% με 71% της σπιρουλίνας είναι πλήρης πρωτεΐνη. Επιπρόσθετα είναι από τις λίγες φυτικές πηγές που προμηθεύουν στον οργανισμό μας βιταμίνη B12, αν και σύγχρονες επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι περιέχει χημικά ανάλογα της Β12. Η σπιρουλίνα μας προμηθεύει επίσης υψηλές συγκεντρώσεις και άλλων διατροφικών στοιχείων όπως: αμινοξέα, οργανικά μέταλλα και μικροστοιχεία, χρωστικές ουσίες, συμπλέγματα φυτικών σακχάρων και ενζύμων, όλα στην πλέον αφομοιώσιμη μορφή.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η σπιρουλίνα είναι πολύτιμο βότανο για την διατροφή μας για τους εξής λόγους:
1)Αποτελεί την πλουσιότερη σε πρωτεΐνη “πράσινη τροφή”, με περιεκτικότητα 63-70%.
2)Περιέχει πολύ λίγες θερμίδες. Για παράδειγμα, 5 γρ. (μέχρι τόσα συνιστάται, γενικά, να καταναλώνει την ημέρα ένας υγιής άνθρωπος) σας δίνουν περίπου 14,5 θερμίδες.
3) Δεν περιέχει καθόλου χοληστερίνη.
4)Έχει περίπου 58 φορές περισσότερο σίδηρο από ό,τι το ωμό σπανάκι και περιέχει όλα τα μέταλλα που χρειάζεται ο οργανισμός μας: σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, ψευδάργυρο και το ιχνοστοιχείο σελήνιο.
5)Είναι από τις πιο πλούσιες τροφές στην αντιοξειδωτική προ-βιταμίνη Α (Β-καροτίνη).
6) Είναι ιδιαίτερα καλή πηγή των βιταμινών Β12 και Ε.
Η δράση της δε στον ανθρώπινο οργανισμό είναι εντυπωσιακή.
1) Τα κύρια αντιοξειδωτικά στοιχεία της Σπιρουλίνας δρουν κατά του καρκίνου και της πρόωρης γήρανσης.
2)Τα αμινοξέα της προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και βελτιώνουν τη λειτουργία του νευρικού συστήματος.
3) Εξαιρετικά πλούσια σε χλωροφύλλη, η οποία είναι ιδιαιτέρως ευεργετική για το σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Καθαρίζει το αίμα απομακρύνοντας τις τοξίνες και διεγείρει τη λειτουργία όλων των ιστών και οργάνων του σώματος, ιδιαίτερα το ήπαρ, το οποίο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση των τοξινών από τον οργανισμό.
4)Ένα άλλο σημαντικό συστατικό της Σπιρουλίνας είναι η φυκοκυανίνη, η οποία υποστηρίζει την αποτοξινωτική επίδραση στο ήπαρ και στα νεφρά, προστατεύει τα κύτταρα από ελεύθερες ρίζες, διεγείρει την παραγωγή κυττάρων αίματος και ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
5) Η πλέον ενδιαφέρουσα ιδιότητα της Σπιρουλίνας είναι ότι, χάρη σε έναν πολυσακχαρίτη που περιέχει, τη σπιρουλάνη, ίσως μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη του ιού του AIDS, καθώς και άλλων ιών.
Το κύριο ακόμα πλεονέκτημα της είναι ότι οι βιταμίνες της και τα μεταλλικά άλατά της σαν πηγή δεν είναι συνθετικά αλλά 100% φυσικά και σε καμιά περίπτωση δεν περιέχουν τοξικά κατάλοιπα.
Σήμερα ελάχιστοι είναι οι παραγωγοί Σπιρουλίνας σε όλο τον κόσμο. Την μοναδική μονάδα καλλιέργειας στην Ευρώπη την έχουν δύο είναι Έλληνες στην Νιγρίτα Σερρών.
Παρασκευή και δοσολογία
Η συνιστώμενη ημερήσια δοσολογία ανέρχεται στα 3-5g. Ωστόσο, Ως συμπλήρωμα διατροφής, η ελάχιστη συνιστώμενη ποσότητα είναι 3 γραμμάρια την ημέρα (περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού σπιρουλίνα σκόνη, ή 6 δισκία των 500 mg). Δεδομένου ότι πρόκειται για μια καθαρή και φυσική τροφή, μπορείτε με ασφάλεια να πάρετε και μεγαλύτερη δόση, αφού πρώτα συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Μπορείτε να την παίρνετε πριν, μετά ή κατά τη διάρκεια του γεύματός σας ή όποτε νιώθετε κουρασμένοι και με χαμηλά επίπεδα ενέργειας.
Προφυλάξεις
Αν και η σπιρουλίνα ακόμη και σε υψηλές δόσεις φαίνεται να είναι ασφαλής, σύμφωνα με το Ιατρικό Κέντρο του πανεπιστημίου του Μέριλαντ των ΗΠΑ, είναι πιθανόν, κάποιοι άνθρωποι να εμφανίσουν παρενέργειες όπως πονοκέφαλο, εφίδρωση, ναυτία ή δυσκολία συγκέντρωσης.
Η σπιρουλίνα εύκολα επιμολύνεται με μολυσματικούς παράγοντες, τοξικές ουσίες που ονομάζονται μικροκυστίνες, βαρέα μέταλλα από το περιβάλλον. Πρέπει να λαμβάνεται σχολαστική μέριμνα για την καθαρότητα του προϊόντος. Η σπιρουλίνα αυτή καθεαυτή μπορεί να προκαλέσει αλλεργία σε ευαίσθητα άτομα, αύξηση ουρικού οξέος, διαταραχή πέψης. Τα άτομα με φαινυλκετονουρία (PKU) πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη σπιρουλίνας. Οι ασθενείς με αυτοάνοση νόσο, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκο, πρέπει να αποφύγουν την λήψη σπιρουλίνας, η οποία μπορεί να ενισχύσει το πρόβλημα της αυτοανοσίας.
