Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι SENECIO jakobaea (Σινέκιον η Ιακωβαία). Το συναντούμε με τις ονομασίες Μαρτιάτικο ή Μαρτιάκος. Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Στη χώρα μας ευδοκιμεί το SENECIO vulgaris (Συνέκιον το κοινόν) το οποίο έχει τις ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες. Φύεται σε φράχτες, σε λιβάδια και άλλους βοσκότοπους.
Φυτό διετές. Τα φύλλα του φυτού είναι λεία, στη βάση είναι έμμισχα και στο ανώτερο μέρος του στελέχους είναι μικρά, άμισχα, πολύ τεμαχισμένα, έλλοβα πτερυγωτά. Το στέλεχος είναι όρθιο και διακλαδιζόμενο. Τα άνθη συγκεντρωμένα σε σκιάδια, στο κέντρο σωληνωτά και στην περιφέρεια ταινιόσχημα. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχουν και αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τις μέλισσες, μύγες κ.ά. Το ύψος του κυμαίνεται από 30 έως 120 εκατοστά. Το Σενέκιο το κοινό (το οποίο συναντούμε στη χώρα μας), φτάνει σε ύψος τα 10 έως 30 εκατοστά. Έχει φύλλα στενά, πτεροειδή. Άνθη κίτρινα, κυλινδρικά, μικρά, σε επάκριο στάχυ.
Ιστορικά στοιχεία
Το Σενέκιο ήταν ένα σημαντικό βότανο στη λαϊκή ιατρική που το χρησιμοποιούσαν για να προκαλέσουν την έμμηνη ρήση και ανακούφιζε τους έντονους πόνους της περιόδου. Την ρίζα του βοτάνου την κονιορτοποιούσαν και την χρησιμοποιούσαν ως καθαρτικό. Τα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν για τον βήχα και τη διάρροια. Το εκχύλισμα του βοτάνου το χρησιμοποιούσαν για πλύσεις σε εγκαύματα, πληγές, καρκινικά έλκη και φλεγμονές των ματιών. Το φυτό το χρησιμοποιούσαν ακόμη για να παράγουν χρωστικές για υφάσματα. Στη χώρα μας στη λαϊκή ιατρική το Σενέκιο το κοινό το χρησιμοποίησαν για τους διαλείποντες πυρετούς.
Συστατικά – χαρακτήρας
Το φυτό και ιδιαίτερα η ρίζα του περιέχει ένα κύριο αλκαλοειδές την ιακωβίνη και δύο άλλα δευτερεύοντα αλκαλοειδή την ιακωβίνη και την ιακωδίνη. Τα φύλλα του περιέχουν ένα φλαβονοειδές γλυκοσίδιο την κερσετόλη. Το Σενέκιο το κοινό (και ιδιαίτερα η ρίζα του) περιέχει ένα κύριο αλκαλοειδές την σενεκιονίνη, καθώς και δύο ακόμη δευτερεύοντα αλκαλοειδή (σενεκίνες).
Ανθιση – Χρησιμοποιούμενα μέρη – Συλλογή
Το φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρήσιμα είναι τα φύλλα τα οποία συλλέγονται κατά τη διάρκεια της άνθισης του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το βότανο δρα ως στυπτικό, εφιδρωτικό, διουρητικό, διεγερτικό και αποχρεμπτικό. Τα φύλλα του Σενέκιον το Ιακωβαίο δρουν ως διεγερτικά και εμμηναγωγά. Με το εκχύλισμα του βοτάνου μπορούμε να έχουμε μαλακτικά καταπλάσματα. Συνίσταται στην αναιμία και τους πόνους των εμμήνων. Τα σωληνωτά άνθη του φυτού έχουν τις ίδιες ιδιότητες. Η σενεκιονίνη που περιέχει το Σενέκιο το κοινό, είναι τοξική. Ερεθίζει το ήπαρ στο οποίο προκαλεί βλάβες, ακόμη και κίρρωση. Γενικά το Σενέκιο, τόσο το Ιακωβαίο όσο και το Κοινόν, είναι βότανα που σπάνια χρησιμοποιούνται. Στην ομοιοπαθητική κάνουν ένα βάμμα από το Σενέκιο το Ιακωβαίον και από το Σενέκιον το Κοινόν, εναντίον των ασθενειών της ουροδόχου κύστεως.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα κουταλάκι του τσαγιού ξηρό βότανο σε ένα φλιτζάνι του καφέ βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε δύο με τρεις φορές την ημέρα.
Προφυλάξεις
Γενικά πρέπει να αποφεύγουμε την κατανάλωση του βοτάνου εσωτερικά, γιατί η σε μεγάλες δόσεις για κάποιο διάστημα μπορεί να προκαλέσει ηπατικές βλάβες τόσο στους ανθρώπους, όσο και στα ζώα που το τρώνε. Τα αλκαλοειδή που περιέχει είναι καρκινογόνα.
