Εξελίξεις στην παραγωγή και τις τιμές, ευκαιρίες με τη νέα ΚΑΠ και τοπικές δράσεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
Οι εξελίξεις στην παραγωγή και τις τιμές, η πορεία της Δακοκτονίας, η ανάπλαση και ανάδειξη των Μνημειακών, το μέλλον των παλαιών ελαιώνων και η οργάνωση διαγωνισμού λογοτεχνίας και ζωγραφικής αποτέλεσαν τα κύρια θέματα των συζητήσεων που έγιναν κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του ΔΣ του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. που λόγω των ειδικών υγειονομικών συνθηκών πραγματοποιήθηκε με τηλεδιάσκεψη.
Εκτιμήσεις για την ερχομένη διεθνή και τοπική ελαιοπαραγωγή
Η παραγωγή ελαιολάδου για την περίοδο 2020/21, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ, σε παγκόσμιο επίπεδο προβλέπεται ίδια περίπου με την περσινή και εκτιμάται σε 3,1 εκατομμύρια τόνους.
Στις χώρες όμως της Ε.Ε. θα είναι 2,1 εκ. τόνους και θα είναι έτσι, αυξημένη κατά 270 χ.τ. σε σχέση με πέρυσι. Η αύξηση θα προκύψει από την Ισπανία της όποιας η παραγωγή φέτος θα είναι αυξημένη σε σχέση με πέρυσι και εκτιμάται σε 1.550 χ.τ., αντίθετα από τις άλλες χώρες όπου προβλέπεται μειωμένη στην Ιταλία (250 χ.τ.) και την Ελλάδα (240 χ.τ.)
Μειωμένη επίσης σημαντικά προβλέπεται η παραγωγή και της Τυνησίας που εκτιμάται σε 150 χ.τ. δηλαδή χαμηλότερη κατά 50% σε σχέση με πέρυσι (300 χ.τ.)
Η παραγωγή στην Κρήτη, καίτοι δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, από πληροφορίες και εκτιμήσεις του ΣΕΔΗΚ, προβλέπεται καλύτερη από πέρυσι, και εκτιμάται συνολικά σε περίπου 85 χ.τ., από τους οποίους θα παραχθούν στα Χανιά 23 χ.τ., στο Ρέθυμνο 7 χ.τ., στο Ηράκλειο 38 χ.τ. και στο Λασίθι 17 χ.τ.
Τιμές: Ανάκαμψη για τα νέα, καθήλωση για τα παλιά λαδια
Οι τιμές παραγωγού, στις κύριες ελαιοπαραγωγικές χώρες, δυστυχώς, εξακολουθούν να παραμένουν καθηλωμένες στα ίδια χαμηλά επίπεδα, ενώ τελευταία άρχισαν να εμφανίζονται κάποιες ανοδικές τάσεις, αλλά μόνο για τα υψηλής ποιότητας έξτρα παρθένα νέας εσοδείας, τα οποία οι Ιταλοί επονομάζουν extrissima! (Πιν.1)
Παράλληλα εμφανίστηκε και η νέα τάση περιορισμένης ζήτησης για αγουρέλαια, με υψηλότερες τιμές, η οποία όμως αφού μεγαλοποιήθηκε υπερβολικά, πολύ σύντομα κάμφθηκε.
Ωστόσο οι ανοδικές αυτές τάσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ισπανία γρήγορα φαίνεται αρχίζουν να κάμπτονται.
Έτσι, η κατάσταση που διαμορφώνεται στις χώρες της ΕΕ όπως φαίνεται και στο Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 10.11.20 έχει ως έξης (Πιν.1)
Στην Ελλάδα οι μέγιστες τιμές για τα πάλαια έξτρα παρθένα (οξ.0,5ο ) κυμαίνονται μεταξύ 2,20-2,40 €/κ ενώ για τα νέα έξτρα παρθένα (οξ. 0,3ο) κυμαίνονται μεταξύ 3,0-3,20 €/κ
Υπόψη ότι στην Πελοπόννησο έγιναν πράξεις για πολύ πρώιμα νέα λάδια (τέλη Σεπτεμβρίου – αρχές Οκτώβριου) με 3,50- 3,80€/κ άλλα αυτά αφορούν πολύ περιορισμένες ειδικές περιπτώσεις
Στην Ισπανία η μέση τιμή κυμαίνεται στα 2,63€/κ ενώ η μέγιστη, που μάλλον αφορά νέα ειδικά λάδια, φθάνει στα 3,64 €/κ.
Στην Ιταλία η μέση τιμή σε επίπεδο χώρας ανέβηκε στα 4,52€/κ., ενώ η μέγιστη φθάνει στα στο Bari στα 5€/κ.
Προβληματισμοί για την πρόωρη συγκομιδή της ελιάς στην Κρήτη
Σχετικά με την πορεία της Δακοκτονίας επισημάνθηκε ότι οι δακοπροσβολές που έχουν επισημανθεί σε όλο το νησί είναι σποραδικές και προς το παρόν ήσσονος σημασίας. Σε αυτό φαίνεται να συνέβαλαν αποφασιστικά οι καύσωνες που επεκράτησαν επί πολλές μέρες τον Αύγουστο άλλα και οι περισσότεροι ψεκασμοί που έγιναν φέτος. Έτσι η μέχρι σήμερα κατάσταση του ελαιοκάρπου κρίνεται, γενικά, καλή άλλα ο κίνδυνος δακοπροσβολών, ειδικά μετά τις τελευταίες βροχοπτώσεις, δεν έχει εκλείψει.
Ωστόσο, οι συστάσεις για πρόωρη συγκομιδή, από τέλη Σεπτεμβρίου προβληματίζουν αφού, όπως έχει διαπιστωθεί από εμπειρίες δεκαετιών και σχετικές έρευνες του Ινστιτούτου Ελιάς ως κατάλληλος χρόνος συγκομιδής για την Κορωνέϊκη στην Κρήτη θεωρείται η 10 Νοεμβρίου για ελαιώνες με χαμηλή παραγωγή και αναλόγως αργότερα για ελαιώνες με μέση και υψηλή παραγωγή
Αντίθετα, η πολύ πρώιμη (πρόωρη) συγκομιδή μπορεί να αποφεύγει τον κίνδυνο δακοπροσβολών, έχει όμως σοβαρά μειονεκτήματα, κυριότερο από τα οποία είναι η σημαντική μείωση της απόδοσης του ελαιοκάρπου σε ελαιόλαδο που για την κορωνέϊκη μπορεί να πέσει σε 12,5-15,5%, αντί του φυσιολογικού 22-25% με συνακόλουθη σοβαρή μείωση του εισοδήματος των παραγώγων.
Απαιτείται συνεπώς στενή παρακολούθηση του ελαιοκάρπου των ευπρόσβλητων ελαιώνων και σε περιπτώσεις ανησυχητικών δακοπροσβολών, η καθήλωση τους με επεμβάσεις κάλυψης, οι οποίες, με δεδομένες τις πρακτικές αδυναμίες πολλών παραγωγών καλό είναι να εφαρμόζονται από τους εργολάβους δακοκτονίας με επίβλεψη των υπηρεσιών.
Ντοκιμαντέρ, ανάπλαση και έκδοση βιβλίου για τα Μνημειακά Ελαιόδεντρα
Οι Μνημειακές ελιές της Κρήτης και ο ρόλος τους στην ανάπτυξη του νησιού ως περιβαλλοντικού και πράσινου παραθεριστικού προορισμού, αποτέλεσαν αντικείμενο γυρισμάτων συνεργείου του Γερμανικού τηλεοπτικού καναλιού RTL, σε διάφορες περιοχές του Ρεθύμνου και των Χανίων.
Κατά τα γυρίσματα αυτά, στο Ρέθυμνο ο Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ κ. Μαρινάκης και στα Χανιά ο Δήμαρχος Πλατανιά κ. Μαλανδράκης στην Μνημειακή Ελιά των Βουβών και ο Επιστημονικός Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ Δρ. Νίκος Μιχελάκης στην «Υψωμένη ελιά Βατολάκκου», αναφέρθηκαν στην αξία των Μνημειακών ελαιοδέντρων σαν στοιχείων της πολιτιστικής μας κληρονομίας και στον ρόλο τους για την ανάπτυξη του ελαιοτουρισμού στην ενδοχώρα.
Τα γυρίσματα του Γερμανικού καναλιού προβλήθηκαν ιδιαίτερα από τα τοπικά και Αθηναϊκά μέσα ενημέρωσης.
Μετά την εκπόνηση σχετικών Αρχιτεκτονικών μελετών από τον ΣΕΔΗΚ και την χρηματοδότηση από την Περιφέρεια συνεχίζονται, αλλά με αργό ρυθμό οι εργασίες για την ανάπλαση των Μνημειακών ελαιοδέντρων στο Μοναστηράκι Αμαρίου και στον Πανασό Γόρτυνας, ενώ στην ελιά Καβουσίου έχουν ανασταλεί λογά διοικητικών προβλημάτων τα οποία ελπίζεται να επιλυθούν.
Σε τελική φάση βρίσκεται η έκδοση βιβλίου με τίτλο : «Μνημειακά ελαιόδεντρα-Ζωντανά μνημεία της φύσης και του ανθρώπου» συγγραφέας του οποίου είναι ο Επιστημονικός Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ Νίκος Μιχελάκης. Την έκδοση θα υποστηρίξουν μερικώς οικονομικά ο ΣΕΔΗΚ και η Περιφέρεια Κρήτης, την οποία ο Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ ευχαρίστησε ιδιαιτέρως.
Αξιοποίηση Παλαιών Ελαιώνων με τη νέα Κ.Α.Π.
Η αποκατάσταση των πολύ παλαιών παραδοσιακών αλλά μη παραγωγικών ελαιώνων συζητήθηκε στα πλαίσια της συζήτησης για τα Μνημειακά ελαιόδεντρα.
Αναφέρθηκε, ότι πολλοί παραδοσιακοί ελαιώνες στην Κρήτη (Ένια χωριά, Σέλινο, Αμάρι, πλαγίες Ψηλορείτη, Σητεία κ.α.) λόγω γήρανσης και ύψους δέντρων, έχουν περιέλθει σε κατάσταση οριακής παραγωγικότητας και άρχισαν να αποτελούν αντικείμενο ανεξέλεγκτης ξύλευσης.
Βέβαια το θέμα έχει συζητηθεί και παλαιότερα στα πλαίσια του ΣΕΔΗΚ και έχει αποτελέσει αντικείμενο ημερίδας στο Σέλινο μετά την οποία υποβλήθηκε σχετικό υπόμνημα στο ΥπΑΑΤ. Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα δεν υπάρχει εξέλιξη, ενώ για άλλους παρόμοιους ελαιώνες όπως της Άμφισσας συνεχίζεται η οικονομική υποστήριξη.
Ωστόσο, η κοινωνική αξία και η περιβαλλοντική συνεισφορά των ελαιώνων αυτών, ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι υψηλή και ασφαλώς μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο διατήρησης και αξιοποίησης με την ΚΑΠ στα πλαίσια της νέας στρατηγικής «Από το χωράφι στο τραπέζι και Βιοποικιλότητα» που έχει ήδη εξαγγελθεί»
Διαγωνισμός Λογοτεχνίας και Ζωγραφικής για την ελιά
Οι περιορισμοί στους τρόπους επικοινωνίας και εκδηλώσεων που επεβλήθησαν με τις νέες υγειονομικές συνθήκες, αναφέρθηκε ότι επιβάλλουν την αναπροσαρμογή των δραστηριοτήτων του ΣΕΔΗΚ. Στο πλαίσιο αυτό προτάθηκε η οργάνωση ενός διαγωνισμού που θα περιλαμβάνει έργα Λογοτεχνίας ( πρωτότυπα διηγήματα, παραμύθια, ποιήματα κ.α.) και έργα Ερασιτεχνικής Ζωγραφικής την Ελιά και το Ελαιόλαδο.
Το γενικό σχέδιο του διαγωνισμού όπως η μορφή του περιεχομένου, οι κατηγορίες υποψηφίων, (π.χ. ενήλικες, παιδιά, κ.α.) το είδος των βραβείων και ο τρόπος και χρόνος που θα απονεμηθούν, θα καθοριστούν μετά από εισήγηση οργανωτικής επιτροπής την οποία εξουσιοδοτήθηκε να συγκροτήσει ο Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ.
