Ο πόλεµος των Εβραίων µε τους Φιλισταίους συνεχίζεται 3.000 χρόνια µετά…
Ο οίκος του ∆αβίδ. Πριν λίγες εβδοµάδες ολοκλήρωσα τον πρώτο κύκλο της σειράς «Ο οίκος του ∆αβίδ». Η αφήγηση ακολουθεί αρκετά πιστά την ιστορία σύµφωνα µε τα βιβλία της Παλαιάς ∆ιαθήκης (εισάγει ωστόσο και µερικούς µύθους όπως π.χ. τους Νεφελίµ) και χρησιµοποιεί τη µετάφραση του Βάµβα στους ελληνικούς υπότιτλους των Ψαλµών. Πρόκειται για σειρά που γυρίστηκε στην Πελοπόννησο, στην Κόνιτσα (Ήπειρο) και στο Calgary (Καναδά). Οι κριτικές µάλιστα την παρουσιάζουν ως το νέο «Παιχνίδι του στέµµατος» (Game of Thrones).
Ο πρωταγωνιστής είναι αιγυπτιακής καταγωγής και Κόπτης Χριστιανός που µετανάστευσε στις ΗΠΑ σε ηλικία 9 ετών. Ονοµάζεται Michael Iskander (παραφθορά του ονόµατος του Μέγα Αλέξανδρου στα Περσικά και στη συνέχεια στα αραβικά και τα τουρκικά).
Η εποχή του ∆αβίδ τοποθετείται από τους ιστορικούς γύρω στον 10ο µε 9ο αιώνα π.Χ. ∆εν υπάρχουν αρκετά αρχαιολογικά ευρήµατα ούτε ιστορικές πηγές (εκτός από την Παλαιά ∆ιαθήκη) που να επιβεβαιώνουν την ιστορικότητα του προσώπου. Όπως αναφέρει µάλιστα ο Γιάκοµπ Ράιτ, Αναπληρωτής Καθηγητής Εβραϊκής Βίβλου στο Πανεπιστήµιο Έµορυ (ΗΠΑ):
«Οι παραδόσεις που ισχυρίζονται ότι ο ∆αβίδ κυβέρνησε ένα “ενωµένο βασίλειο” του Ισραήλ και του Ιούδα εµφανίστηκαν πολύ αργότερα. Αν έχω δίκιο σε αυτό το σηµείο, οι πιο δηµοφιλείς θρύλοι για τον ∆αβίδ είναι δηµιούργηµα γενεών που έζησαν πολύ µετά από αυτόν. Η σφαγή του Γολιάθ, τα κατορθώµατά του στην αυλή του Σαούλ, η σχέση του µε τον Ιωνάθαν και τη Μιχάλ, η µοίρα του ως φυγάς, οι στρατιωτικές του νίκες στο εξωτερικό, η σχέση του µε τη Βηθσαβεέ, ο εµφύλιος πόλεµος µε τον Αβεσσαλώµ, η διαδοχή του από τον Σολοµώντα – όλα αυτά τα πολύχρωµα επεισόδια δηµιουργήθηκαν από µεταγενέστερες γενιές συγγραφέων».
Ο πρώτος κύκλος της σειράς, όπως και τα αντίστοιχα βιβλία της Παλαιάς ∆ιαθήκης, περιστρέφεται γύρω από τον συνεχή πόλεµο των Ισραηλιτών µε τους Φιλισταίους, προγόνους των σηµερινών Παλαιστίνιων. Είναι δυνατόν σήµερα, 3.000 χρόνια αργότερα, να είµαστε στο ίδιο έργο θεατές;
Του χρόνου στην Ιερουσαλήµ. Με αυτήν την ευχή ολοκληρώνονται κάθε χρόνο, επί σχεδόν 20 αιώνες, οι γιορτές του εβραϊκού Πάσχα. Ιστορικά, µετά την έξοδό τους από την Αίγυπτο και την κατάκτηση της «Γης της Επαγγελίας», οι Ισραηλίτες γνώρισαν διαδοχικές εξορίες και διωγµούς. Η πρώτη (Ασσυριακή, 722 π.Χ.) σηµατοδοτεί την εξαφάνιση των δέκα φυλών του Ισραήλ ως ξεχωριστές οντότητες. Η δεύτερη (Βαβυλωνιακή, 586 π.Χ.) κράτησε 70 χρόνια, µετά την κατάκτηση της Ιερουσαλήµ από τον Ναβουχοδονόσορα B’ τον Μέγα. Τέλος, µετά την καταστροφή της Ιερουσαλήµ από του Ρωµαίους (70 µ.Χ.), τη µετονοµασία της σε Αιλία Καπιτωλίνα, και την εξέγερση των Εβραίων που ακολούθησε, απαγορεύτηκε η είσοδος τους στην πόλη (132 µ.Χ.).
Η µεγάλη εβραϊκή διασπορά γνώρισε από το Μεσαίωνα µεγάλες περιοδικές σφαγές (Σταυροφορίες, επιδηµία πανούκλας), καθώς και διώξεις και απελάσεις (π.χ. Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Αυστρία, Πορτογαλία). Από το τέλος του 19ου αιώνα, λόγω των διώξεων (πογκρόµ) στη Ρωσία ξεκίνησε η µετανάστευση στην Παλαιστίνη, ενώ το αποκορύφωµα ήταν το Ολοκαύτωµα που οργάνωσαν οι Ναζί και κατά τη διάρκεια του οποίου θανατώθηκαν στην Ευρώπη 6 εκατοµµύρια Εβραίοι.
∆εν µπορεί να καταλάβει κανείς το τραύµα που έχει αφήσει στους ανθρώπους αυτούς και στους απογόνους τους αυτή η φρικαλεότητα. Και την πρωταρχική σηµασία που αποδίδουν στη δηµιουργία του κράτους του Ισραήλ. Για πρώτη φορά στην ιστορία τους θεωρούν ότι υπάρχει µια οργανωµένη και πανίσχυρη οντότητα που είναι η ασπίδα τους οπουδήποτε κι αν βρίσκονται ενάντια στον οποιονδήποτε αντισηµίτη τολµήσει να επιβουλευτεί τη ζωή και την ασφάλειά τους.
Η άλλη όψη του νοµίσµατος.
Η δηµιουργία του κράτους του Ισραήλ στηρίχτηκε σε δύο κυρίως παράγοντες. Αφενός στο σιωνιστικό κίνηµα που προώθησε από τη δεκαετία το 1920 τη µαζική µετανάστευση Εβραίων προς την Παλαιστίνη. Και αφετέρου στην παγκόσµια συµπάθεια προς τον εβραϊκό λαό όταν έγιναν γνωστές οι φρικαλεότητες και η έκταση του Ολοκαυτώµατος, συµπάθεια που οδήγησε τον ΟΗΕ στην υιοθέτηση στις 29 Νοεµβρίου 1947 του Σχεδίου ∆ιχοτόµησης των Ηνωµένων Εθνών για την Παλαιστίνη. Το σχέδιο αυτό προέβλεπε τη δηµιουργία δύο κρατών (Εβραϊκού και Αραβικού) αλλά η κατανοµή των εδαφών ήταν ανισοµερής µε βάση τον πληθυσµό αφού έδινε στους Εβραίους τα µισά σχεδόν εδάφη παρόλο που εκπροσωπούσαν µόλις το ένα τρίτο του πληθυσµού. Γι’ αυτό και απορρίφτηκε από τους Άραβες …
Μια µέρα µετά άρχισαν οι συγκρούσεις Αράβων και Εβραίων που οδήγησαν στον εκτοπισµό 700.000 Παλαιστινίων από τα σπίτια τους (η Νάκµπα που σηµαίνει καταστροφή) και κορυφώθηκαν µετά τις 14 Μαΐου 1948 όταν ανακηρύχτηκε η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Επρόκειτο για τη δεύτερη φάση του υπερ-εκατονταετούς πολέµου κατά των Παλαιστινίων. Η πρώτη (1917-1939) αντιστοιχεί στην διακήρυξη του βρετανού Υπουργού Εξωτερικών λόρδου Μπάλφουρ υπέρ της ίδρυσης εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη.
Επόµενες φάσεις ήταν οι πόλεµοι του 1967 και του 1982, οι δύο εξεγέρσεις των Παλαιστινίων (ιντιφαντά) τις περιόδους 1987-1995 και 2000-2014, οι περιοδικές πυραυλικές επιθέσεις από τα παλαιστινιακά εδάφη προς το Ισραήλ, και τέλος ο πρόσφατος σε εξέλιξη πόλεµος στη Γάζα µε αφορµή την τροµοκρατική επίθεση της Χαµάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Το Σχέδιο ∆ιχοτόµησης του 1947 προέβλεπε ίσα δικαιώµατα για αµφότερες τις εθνότητες. Το ίδιο προέβλεπε και η διακήρυξη της ανεξαρτησίας του κράτους του Ισραήλ το 1948. Ωστόσο, τα 5 εκατ. Παλαιστίνιοι που ζουν στα κατεχόµενα δεν έχουν κανένα δικαίωµα ως πολίτες σε αντίθεση µε το πάνω από µισό εκατοµµύριο εποίκων που απολαµβάνουν πλήρη πολιτικά δικαιώµατα. Αυτή η ανισότητα, που µερικοί χαρακτήρισαν και ως καθεστώς απαρτχάιντ, εντείνει το αίσθηµα αδικίας των Παλαιστινίων το οποίο και διαχρονικά υποδαυλίζεται από εξωτερικούς παράγοντες για συγκεκριµένα συµφέροντα (π.χ. Συρία, Ιράν, Τουρκία).
Όλα τα παραπάνω σε συνδυασµό µε τις άκαρπες ενδιάµεσες διαπραγµατεύσεις για ειρηνική επίλυση των διαφορών (συµφωνίες Καµπ Ντέιβιντ και Όσλο) είχαν ένα διπλό αποτέλεσµα. Αφενός την ενίσχυση των ριζοσπαστικών κινηµάτων στη Γάζα (π.χ. Χαµάς) και, αφετέρου, την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των Παλαιστίνιων, λόγω των περιορισµών τύπου απαρτχάιντ. Οι νέοι που δεν έχουν τίποτα να περιµένουν εύκολα συµµετέχουν σε τροµοκρατικές οργανώσεις οι οποίες εξασφαλίζουν τη διαβίωση χάρις στις έξωθεν χρηµατοδοτήσεις.
Σήµερα, έχει ισοπεδωθεί το µεγαλύτερο µέρος των κτηρίων στη Λωρίδα της Γάζας, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες άµαχοι, και ο αποκλεισµός που έχει επιβάλει το Ισραήλ οδηγεί τον πληθυσµό σε λιµό. Η διεθνής κοινή γνώµη στρέφεται όλο και περισσότερο κατά του Ισραήλ, το οποίο επιµένει στην ολοκληρωτική υποταγή όσων Παλαιστινίων έχουν αποµείνει, στην εξόντωση της Χαµάς και φυσικά στην επιστροφή των οµήρων.
* Φυσικός, τέως στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com
Βιβλιογραφία. 1) Wanderings: Chaim Potok’s History of the Jews του Chaim Potok, 2) History of Ancient Israel του Christian Frevel, 3) The Invention of the Jewish People του Shlomo Sand, 4) The Hundred Years’ War on Palestine: A History of Settler Colonial Conquest and Resistance του Rashid Khalidi, 5) The Iron Cage: The Story of the Palestinian Struggle for Statehood του Rashid Khalidi 6) The Returns of Zionism: Myths, Politics and Scholarship in Israel του Gabriel Piterberg.
Στην ηλεκτρονική ανάρτηση του άρθρου στο ιστολόγιό µου ενσωµατώνονται συστηµατικά υπερσύνδεσµοι προς τις πηγές που χρησιµοποιούνται.
