Προσκύνημα στη Σπλάντζια

Η νέα έκθεση του Μιχάλη Μανουσάκη παραπέμπει σε προσκύνημα στην ιστορική συνοικία της Σπλάντζιας.
Τη γειτονιά, στην οποία μεγάλωσε ο καταξιωμένος Χανιώτης εικαστικός και επιστρέφει αυτή τη φορά δημιουργικά αναμιγνύοντας προσωπικές μνήμες, ίχνη του παρελθόντος, ιστορικά ντοκουμέντα και αφηγήσεις για πρόσωπα που τον σφράγισαν και τα ίδια σφραγίστηκαν από την ιστορία του τόπου.
Μια εικαστική έκθεση που αποκαλύπτει -περισσότερο ίσως από κάθε άλλη δουλειά του- τον πυρήνα του δημιουργικού σύμπαντος του Μιχάλη Μανουσάκη, ενώ την ίδια ώρα μιλά για την κοινή μοίρα των ανθρώπων της συνοικίας που σημαδεύτηκε από την προσφυγιά, τις διώξεις και τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα των 19ου και 20ού αιώνα.
Η έκθεση, που διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, μοιράζεται ανάμεσα στον Άγιο Ρόκκο και την Τουρκική Κρήνη που βρίσκονται στην πλατεία της Σπλάντζιας.
Στον Άγιο Ρόκκο τον συναντήσαμε κι εμείς καθώς προετοίμαζε την έκθεση. Στον χώρο δέσποζε ένα γλυπτό από γύψο και σίδερο. Η μπλε – λουλακί μορφή ενός παιδιού που κουβαλάει στην πλάτη του ένα σπίτι, ενώ στα χέρια του κρατάει ένα νήμα που η μία άκρη οδηγεί σε ένα συρτάρι και η άλλη έξω από το κτήριο.  «Για εμένα αυτή η έκθεση είναι ένας φόρος τιμής στη γειτονιά μου. Εδώ μεγάλωσα και αυτή η έκθεση είναι σαν να θέλω να επαναπροσδιορίσω τα πράγματα που με μεγάλωσαν», σημειώνει ο δημιουργός, ενώ πιάνει στα χέρια του μια φωτογραφία που απεικονίζει ένα παλιό σπίτι με ασβεστωμένους μπλε εξωτερικούς τοίχους.
«Είναι μια φωτογραφία του Μανούσου Δασκαλογιάννη που δείχνει το σπίτι που βρίσκεται εδώ δίπλα, στη Γερασίμου 13. Είναι το σπίτι το οποίο όταν ήμουν παιδί με είχε καθορίσει διότι πήγαινα και έκοβα φλούδες από τον ασβέστη του τοίχου τον οποίο στοίχιζα σαν στρατιωτάκια, σαν να ήθελα να φτιάξω μια παράταξη ουρανού», αναφέρει ο Μιχάλης Μανουσάκης και προσθέτει: «Πέρυσι πήγα να δω αυτό το σπίτι για να συγκεντρώσω υλικό για τη δουλειά μου διαπίστωσα ότι είχαν αρχίσει να το ξηλώνουν για να το συντηρήσουν. Του ζήτησα να πάρω μερικά κομμάτια ασβέστη ως ντοκουμέντα. Και πράγματι μου έδωσε ένα κομμάτι που δείχνει αμέτρητα στρώματα ασβέστη. Ένα κομμάτι που αποκαλύπτει όλο τον χρόνο που έχει περάσει. Είναι σαν ξύλο που δηλώνει και την ηλικία της πόλης. Μιας πόλης που ήρθαν Μικρασιάτες κι έστησαν τα σπίτια τους. Γι’ αυτούς μιλάω, για τη γιαγιά μου την Πιπίνα που ήρθε από τη Μικρά Ασία και η οποία με τον τρόπο της μας βοήθησε να συνειδητοποιήσουμε βασικές αξίες».
Στον τοίχο γύρω από την μπλε μορφή του αγοριού βρίσκονται κρεμασμένες φωτογραφίες – ντοκουμέντα από την τοπική ιστορία: ένα στιγμιότυπο από τις διώξεις που δέχθηκαν οι Κρητικοί από τους Τούρκους το 1897, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά την άφιξή του στην τελετή Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, Τουρκοκρητικοί που εγκαταλείπουν την Κρήτη στο πλαίσιο της ανταλλαγής, Ο Άγιος Νικόλαος μετά τους γερμανικούς βομβαρδισμούς, η ομάδα της Ιωνίας του 1952 κ.ά. Παράλληλα, σε μια προθήκη βρίσκεται τοποθετημένο το κομμάτι του ασβέστη από το σπίτι της οδού Γερασίμου φορτωμένο σε ένα φορτηγό – παιχνίδι που σαν να μεταφέρει το παρελθόν στο σήμερα, με απώτερο προορισμό το αύριο.
«Αυτή την έκθεση τη χαρακτηρίζει το στοιχείο της οικονομίας γιατί ο χώρος είναι ιερός, πολύτιμος. Είναι ασέλγεια να τον φορτώσεις», σχολιάζει ο Μ. Μανουσάκης, ενώ κλείνοντας την κουβέντα μας αναφέρεται στην άλλη εγκατάσταση στην Τουρκική Κρήνη: εκεί ο ήχος από τα ορμητικά νερά ενός ποταμού έχει τη θέση του γλυπτού και λευκές πετσέτες κρεμασμένες ψηλά σηματοδοτούν την κάθαρση ψυχική και σωματική από τις πληγές του παρελθόντος. «Πώς αλλιώς»      -σημειώνει ο Χανιώτης εικαστικός- «όλα αυτά συμβαίνουν σε έναν χώρο που έχει ζήσει τόσα πράγματα και το ό,τι είναι όρθιος ακόμα είναι σαν να μας προσκαλεί για να τον δούμε ξανά και ξανά. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να σωθεί ο άλλος, όταν καταφέρνει και αντικρίζει το παρελθόν, χωρίς κάποια ρομαντική διάθεση, δυναμώνει και προχωράει».
Η έκθεση που εγκαινιάστηκε την Τρίτη 2 Αυγούστου θα διαρκέσει έως 20 Αυγούστου και θα λειτουργεί 12 μ. με 2 μ.μ. και 8 με 11 μ.μ.