Πότισμα με υφάλμυρο νερό

1 από 1

Πιάνοντας στο χέρι σου τις ντομάτες στο υδροπονικό θερμοκήπιο του Εργαστηρίου Εδαφολογίας και Φυλλοδιαγνωστικής του Μ.Α.Ι.Χ. διαπιστώνεις ότι είναι σκληρές, “καλοθρεμμένες”, σε πολύ καλό μέγεθος, με ζωηρό χρώμα. Η έκπληξη έρχεται στη συνέχεια, όταν μαθαίνεις ότι αυτές έχουν μεγαλώσει και κοπεί από φυτά ντομάτας που ποτίζονταν με υφάλμυρο νερό!
Το επιτυχημένο πείραμα του εργαστηρίου για την καλλιέργεια ντομάτας με υφάλμυρο νερό ίσως μπορεί να αποτελέσει τη λύση για το μεγάλο πρόβλημα αλατότητας που αντιμετωπίζουν οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες σε Φαλάσαρνα και Μεσαρά καθώς, εξαιτίας των πολλών γεωτρήσεων, σε πολλές περιοχές η θάλασσα έχει διεισδύσει στον υδροφόρο ορίζοντα.
Ο Αριστείδης Σταματάκης, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Εδαφολογίας και Φυλλοδιαγνωστικής του Μ.Α.Ι.Χ., μάς μιλά για το πείραμα και τα αποτελέσματά του.
«Ακολουθήσαμε τη μέθοδο της υδροπονίας όπου δεν φυτεύουμε τα φυτά στο έδαφος, αλλά σε κάποιο υλικό (υπόστρωμα) και στη συγκεκριμένη περίπτωση σε περλίτη, ένα εγχώριο ελληνικό προϊόν που τα κύρια κοιτάσματά του βρίσκονται στη Μήλο. Χρησιμοποιώντας για το πότισμα των φυτών υφάλμυρο νερό θέλαμε να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που έχουν όλες οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες της Μεσογείου και στην Κρήτη, ειδικά στην ευρύτερη περιοχή στα Φαλάσαρνα, που έχει ουσιαστικά υπεραντληθεί ο υδροφόρος ορίζοντας και οι παραγωγοί ποτίζουν με υφάλμυρο θαλασσινό νερό. Κάναμε, λοιπόν, μια προσομοίωση», αναφέρει ο γεωπόνος.

ΠΩΣ ΑΞΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΥΦΑΛΜΥΡΟ ΝΕΡΟ
Αν ποτίσεις με θαλασσινό νερό μια καλλιέργεια, το πιθανότερο είναι να ξεραθεί και πολύ γρήγορα μάλιστα καθώς το χλώριο και το νάτριο είναι στοιχεία τοξικότατα για τα φυτά. Για να αλλάξει αυτό ο κ. Σταματάκης και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν μύκητες. «Αξιοποιήσαμε μικροοργανισμούς, όπως μυκόρριζες, που είναι μύκητες που συνυπάρχουν στο ριζικό σύστημα και βοηθούν το φυτό να αφομοιώσει κάποια στοιχεία (ασβέστιο, μαγνήσιο) πιο εύκολα, που σε συνθήκες υψηλής αλατότητας δεν μπορούν να αφομοιωθούν. Επίσης χρησιμοποιήσαμε συγκεκριμένα λιπάσματα πυριτικής μορφής και κάναμε διαφυλλικές επεμβάσεις (ψευδάργυρος, ασβέστιο) πάλι με συγκεκριμένα λιπάσματα. Στήσαμε ένα πείραμα έξι μεταχειρίσεων με τέσσερις επαναλήψεις από κάθε μία (σ.σ. 24 καλλιεργητικούς διαδρόμους), οι τρεις πρώτες ποτίζονται με πόσιμο νερό και οι υπόλοιπες τρεις με νερό που είναι υφάλμυρο. Ολα τα θρεπτικά στοιχεία τα φυτά τα λαμβάνουν από τη δεξαμενή νερού που περιέχει τα διάφορα λιπάσματα (διαλυμένα) από την οποία ποτίζονται», εξηγεί ο κ. Σταματάκης.
Μας δείχνει μια μεταχείριση όπου τα φυτά έχουν ποτιστεί αποκλειστικά με θαλασσινό νερό. Οι ντοματιές είναι καχεκτικές, με μικρούς καρπούς. Αντίθετα στις άλλες μεταχειρίσεις όπου χρησιμοποιήθηκε μυκόρριζα και υφάλμυρο νερό τα φυτά είναι πολύ ζωντανά, αφού ο μύκητας κάνει τη δουλειά του.

ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟ
Πάνω στο πείραμα εργάζεται ο Αντρέι Κονστάν, γεωτεχνικός από το Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου, στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής του διατριβής στο Μ.Α.Ι.Χ. Ο Αντρέι κόβει τις ντομάτες από κάθε φυτό και καταγράφει (μαρκάρει) πάνω τους από ποιο φυτό προήλθαν, ποια ημερομηνία κόπηκαν, τις ζυγίζει, καταδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. «Το αποτέλεσμα του πειράματος θα είναι πολύ χρήσιμο στους παραγωγούς. Θα γνωρίζουν ότι ποτίζοντας με υφάλμυρο νερό θα έχουν ποιοτικό αποτέλεσμα στην παραγωγή τους και γενικότερα τι θα πρέπει να προσέχουν στην καλλιέργειά τους», μάς αναφέρει ο Αντρέι.
Το πείραμα βρίσκεται στη φάση της ολοκλήρωσής του και πολύ σύντομα ο κ. Σταματάκης εκτιμά πως θα είναι σε θέση να ενημερώσουν άμεσα τους παραγωγούς, αλλά και να παρουσιαστούν σε εθνικά και διεθνή συνέδρια.
«Η ντομάτα που παράχθηκε από το υφάλμυρο νερό βλέπετε ότι είναι πιο σκληρή και έχει μεγαλύτερη μετασυλλεκτική διάρκεια (αντοχή στον χρόνο) ώστε ο παραγωγός να τη στείλει π.χ. στη Θεσσαλονίκη και να μην χρειαστεί να μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο ψυγείο. Εχουμε κάνει μετρήσεις σε βιταμίνη C, λυκοπένιο και καροτενοειδή και η ποιότητα της ντομάτας μας είναι εξαιρετική, ενώ το γεγονός ότι έχει παραχθεί με τη χρήση υφάλμυρου νερού μπορεί να τους δώσει μεγαλύτερη αξία στο προϊόν», λέει ο υπεύθυνος του εργαστηρίου.
Για τη χρήση του συγκεκριμένου μύκητα για την αντιμετώπιση της αλατότητας οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά και πειραματίστηκαν για πρώτη φορά σε ελληνικό επίπεδο με υλικά όπως το πυρίτιο.
Οσο για το κόστος… «δεν είναι καθόλου μεγάλο. Το πυρίτιο κοστίζει όσο να αγοράσεις ένα απλό λίπασμα. Μπορεί η υδροπονία να έχει ένα υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης, αλλά κάνεις γρήγορα απόσβεση και το κόστος παραγωγής είναι πολύ μικρότερο σε σύγκριση με την καλλιέργεια σε έδαφος», λέει ο κ. Σταματάκης. Ολη αυτή η προσπάθεια έγινε μαζί με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και τον καθηγητή Νίκο Τζωρτζάκη στο πλαίσιο συνεργασίας και ολοκλήρωσης του προγράμματος Hydroflies της διασυνοριακής συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου.
Το εργαστήριο δραστηριοποιείται και σε άλλα προϊόντα που σχετίζονται με την Κρήτη, όπως η παραγωγή σταμναγκαθιού με υφάλμυρο νερό από την κα Μαρία Θεοδώρου και την κα Μαρτίνα Χατζηγιάννη σε συνεργασία  με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (καθηγητή Δημήτρη Σάββα).