Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι PETASITES hybridus (Πετασίτης το υβρίδιο) και ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Στη χώρα μας το συναντούμε με την ονομασία Πετασίτης ή Κολοπάνα.
Είναι ποώδες, πολυετές φυτό με ριζωματώδες έρπον στέλεχος. Στέλεχος εσωτερικά κενό, μήκους 20 έως 60 εκατοστά, που φέρει έναν επάκριο βότρυ από άνθη ρόδινα – ιώδη. Τα αρσενικά και τα θηλυκά άνθη ανοίγουν πάνω σε διαφορετικά φυτά (δίοικο). Τα φύλλα είναι καρδιόσχημα, οδοντωτά, πράσινα από πάνω και γκρίζα χνουδωτά από κάτω και μπορούν να έχουν διάμετρο μέχρι ένα μέτρο. Μοιάζουν με τα φύλλα του ρήου.
Είναι αυτοφυές στη χώρα μας και το συναντούμε σε πολλά μέρη. Προτιμά τα αλκαλικά εδάφη, πάντα σε υγρά σημεία και ιδίως δίπλα στο νερό. Τα φύλλα του όταν εμφανιστούν μπορούν να καλύψουν μία ολόκληρη όχθη.
Καλλιεργείται και ως ανθοκομικό (ο πετασίτης ο εύοσμος τον οποίο οι κηπουροί ονομάζουν Ναδρόσμια).
Ιστορικά στοιχεία
Βότανο που χρησιμοποιείται εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Σχετιζόταν με την πανούκλα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Βάζοντας τα φύλλα πάνω στους δοθιήνες της πανούκλας ο ασθενής υποτίθεται ότι απέτρεπε τον «μαύρο θάνατο». Αργότερα έγινε αποδεκτό ότι τα φύλλα περιόριζαν τους δοθιήνες επειδή αποκαλύφθηκε ότι το βότανο περιέχει απολυμαντικές και επουλωτικές ουσίες.
Δεν γνωρίζουμε από πότε έγινε γνωστό το φυτό. Μπορεί ακόμη και από την Εποχή του Σιδήρου, αν κρίνουμε από την ανακάλυψη Πετασίτη σε προϊστορικό ορυχείο στην Αυστρία. Τους τελευταίους αιώνες ο Πετασίτης χρησιμοποιείτο κυρίως για τον βήχα, για βρογχικές και άλλες μολύνσεις του αναπνευστικού, παρ ότι το βήχιο ήταν καλύτερη επιλογή.
Συστατικά – χαρακτήρας
Περιέχει αιθέριο έλαιο, γλίσχρασμα, πικρά γλυκοσίδια, τανίνη. Η ρίζα περιέχει ένα αλκαλοειδές, ένα αιθέριο έλαιο, πετασίνη, ημιανθενίνη, ινουλίνη, τανίνη και βλεννώδεις ουσίες.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Το φυτό ανθίζει από Μάρτιο μέχρι Μάιο πριν φανούν τα φύλλα.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται το ρίζωμα και τα φύλλα του φυτού.
Τα ριζώματα συλλέγονται το καλοκαίρι, ενώ τα φύλλα σε όλη την εποχή της ανάπτυξης του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Ο Πετασίτης δρα ως επουλωτικό, αντισπασμωδικό, διουρητικό, εμμηναγωγό και εφιδρωτικό.
Συνίσταται ως επουλωτικό και στη περίπτωση δερματικών παθήσεων.
Είναι ένα χρήσιμο χαλαρωτικό των μυών και χρησιμοποιείται σε καταστάσεις όπως ο εντερικός κολικός, το άσθμα και η δυσμηνόρροια. Περιορίζει τους μυϊκούς σπασμούς και ανακουφίζει τον πόνο. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για πυρετούς. Τα φρέσκα φύλλα χρησιμοποιούνται εξωτερικά για την επίδεση τραυμάτων.
Χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική με τη μορφή βάμματος, σε πόνους του αυχένος και του κεφαλιού και σε περίπτωση ουρηθρίτιδας.
Το εκχύλισμα της ρίζας χρησιμοποιείται σαν σπασμολυτικό, σε περίπτωση δυσμηνόρροιας καθώς και εναντίον του τραυλίσματος.
Από το 17ο αιώνα, οι γιατροί θεωρούσαν το συγκεκριμένο βότανο ως το ιδανικό όπλο κατά της ημικρανίας. Σε μία έρευνα που διεξήγαγαν σε άτομα με χρόνιες ημικρανίες Αμερικάνοι και Γερμανοί ερευνητές, διαπίστωσαν ότι εκείνοι που λάμβαναν 75 mg πετασίτη 2 φορές την ημέρα επί 4 μήνες, είχαν 50% λιγότερες ημικρανίες συγκριτικά με όσους έλαβαν ψευδοφάρμακα. Ο λόγος ήταν ότι ο πετασίτης περιέχει χημικές ενώσεις που εμποδίζουν τις φλεγμονές στα αιμοφόρα αγγεία οι οποίες, με τη σειρά τους, αποτελούν μία από τις πιθανότερες αιτίες πρόκλησης των ημικρανιών. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ημικρανίες υποχωρούν 3-6 μήνες από τη στιγμή που θα ξεκινήσει κάποιος να λαμβάνει το βότανο
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε μία κουταλιά του τσαγιού ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό και το σιγοβράζουμε για 10 έως 15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.
Υπό μορφή βάμματος λαμβάνουμε 1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Απλά όπως με όλα τα βότανα ακολουθούμε την συνιστώμενη δοσολογία.
