Περί της νόσου Alzheimer και συναφών διαταραχών

Η νόσος ALZHEIMER είναι μια άνοια με προοδευτική εξέλιξη με αποτέλεσμα τη βαθμιαία και μη αναστρέψιμη απώλεια μνήμης, με αλλαγές στη συμπεριφορά και με μείωση όλων των πνευματικών ικανοτήτων του ατόμου και προκαλεί πλήρη αποδιοργάνωση. Εκατομμύρια άνθρωποι νοσούν, παρά την έντονη και ολοένα βαθύτερη έρευνα της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας στον τομέα της άνοιας.
Αν η παιδαγωγική επιστήμη είναι μια ξεχωριστή τέχνη απαραίτητη από την αρχή της ζωής μας, η συμπεριφορά μας, ως αγωγή, στον πάσχοντα από άνοια, είναι ευρεσιτεχνία, είναι έγνοια, αγάπη και σεβασμός.
Δεν μπορούσα να μη σημειώσω τα λόγια μιας νευροψυχολόγου ψυχιάτρου κατά το πανελλήνιο συνέδριο: «Τι θα γινόμαστε δίχως μνήμη; Θα λησμονούσαμε τις φιλίες μας, τις αγάπες, τις χαρές, τη δουλειά μας. Οι σοφοί θα αδυνατούσαν να συγκεντρώσουν τις σκέψεις τους. Ολη η θέρμη του ερωτευμένου θα χανόταν μέσα στη λήθη. Η ύπαρξή μας θα εξαντλούνταν στις διαδοχικές στιγμές ενός αέναου φευγαλέου παρόντος. Δεν θα υπήρχε πια παρελθόν. Τέτοια πλάσματα που είμαστε, η ζωή μας δεν αποτελεί παρά αντανάκλαση της μνήμης μας!». Απομνημονεύματα πέραν του Τάφου Σατωβριάνδος 1790.
Επομένως η μνήμη αποτελεί το θεμελιωδέστερο συστατικό της ανθρώπινης βιολογικής και υποκειμενικής πραγματικότητας. Αυτό το λυχνάρι της ψυχής, το αρχείο της ζωής, το υποθηκοφυλακείο, έρχεται σαν καταιγίδα, σιγά – σιγά και ύπουλα η νόσος ALZHEIMER να το γκρεμίσει.
Η απώλεια της μνήμης στη νόσο ALZHEIMER δεν είναι φυσιολογική συνέπεια του γήρατος, είναι ασθένεια που χρειάζεται από την αρχή ιατρική παρακολούθηση και φροντίδα και αν το πετύχουμε, θα έχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα στα στάδια της νόσου. Ολοι μας ξεχνάμε.
Τι πρέπει να ξέρουμε γενικά για τη νόσο ALZHEIMER:
Τα δέκα χαρακτηριστικά σημάδια και συμπτώματα της νόσου ALZHEIMER μας οδηγούν στην εκτίμηση της κατάστασης από έναν ειδικό γιατρό.
1. ΑΠΩΛΕΙΑ μνήμης: Συστηματικά ξεχνά ραντεβού, πρόσωπα, ονόματα.
2. ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ στην εκτέλεση γνωστών πράξεων. Δεν μπορεί να μαγειρέψει, να ψωνίσει, να τηλεφωνήσει.
3. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ λεκτικής επικοινωνίας. Δεν βρίσκει κοινές λέξεις και εκφράσεις ή χρησιμοποιεί άστοχες λέξεις μέσα στην πρόταση.
4. ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ στον χώρο και στον χρόνο. Δεν θυμάται τον δρόμο για το σπίτι του. Δεν θυμάται το τρέχον έτος.
5. ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΗ ή ΚΑΚΗ κρίση: Φοράει λάθος ενδύματα.
6. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ με την αφηρημένη σκέψη. Δεν αναγνωρίζει γράμματα και αριθμούς.
7. ΠΑΡΕΚΤΟΠΙΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ: Βάζει τα πράγματα σε λάθος θέση.
8. ΔΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ: στη διάθεση, τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα χωρίς εμφανή αίτια: επιθετικότητα, συναισθηματικό κενό, ευμετάβλητη και παράλογη συμπεριφορά, καχυποψία.
9. ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΩΝ: Αδιαφορία, παθητικότητα και χρειάζεται παρότρυνση για να κάνει απλές καθημερινές δραστηριότητες.
10. ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ: Εκδηλώνει υπερδιέργερση, άσκοπο βηματισμό, αστάθεια, δυσκαμψία.
Κατά την εκτίμηση του ειδικού γιατρού μια σφαιρική αξιολόγηση μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες.
1. Την ακριβή φύση της ασθένειας.
2. Τη διάγνωση ενός ιατρικού προβλήματος που είναι αναστρέψιμο ή μπορεί να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά.
3. Τη φύση και την έκταση της αναπηρίας.
4. Τους τομείς στους οποίους το άτομο μπορεί ακόμη να λειτουργήσει ικανοποιητικά.
5. Την ύπαρξη άλλων ιατρικών προβλημάτων που χρειάζονται αντιμετώπιση και πιθανόν προκαλούν επιδείνωση της πνευματικής κατάστασης.
6. Τις κοινωνικές και ψυχολογικές ανάγκες του ασθενούς  και της οικογένειας ή του ανθρώπου που έχει την άμεση φροντίδα του.
7. Τις αλλαγές που αναμένονται στο μέλλον.
Η μεγαλύτερη προσφορά προς τους ασθενείς με νόσο ALZHEIMER και τους ανθρώπους που τους φροντίζουν είναι η έγκαιρη διάγνωση στα πρώτα στάδια της νόσου. Οι ειδικοί γιατροί χρησιμοποιούν σήμερα αρκετές μεθόδους και για την αναγνώριση της νόσου, αλλά και για την αξιολόγηση της κατάστασης και της πορείας του ασθενούς. Ενα λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς από τους οικείους είναι σημαντικές πληροφορίες, γιατί βοηθούν τον γιατρό, αλλά και την οικογένεια, να προγραμματίσουν τον καλύτερο τρόπο περίθαλψης και αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Εκτός από το ιστορικό ο γιατρός απευθύνει μια σειρά ερωτήσεων στον ασθενή για να διαπιστώσει τη διανοητική του κατάσταση και συνταγογραφεί συνήθως και άλλες εξετάσεις διαγνωστικές: όπως εργαστηριακές, αξονική ή μαγνητική τομ/φία, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για να αποκλείσει την ύπαρξη μιας άλλης κατάστασης που μπορεί να προκαλεί τα συμπτώματα της άνοιας. Όπως: έλλειψη βιταμίνης Β12 και φολικού οξέος, διαταραχές του θυρεοειδούς, λοιμώξεις του Κ.Ν. Συστήματος, τυχόν όγκους κ.ά. που μπορούν τις περισσότερες φορές να αντιμετωπιστούν με επιτυχία εάν διαγνωστούν έγκαιρα. Σήμερα που ο γιατρός έχει στη διάθεσή του έναν σημαντικό αριθμό από πολύτιμα διαγνωστικά μέσα, μπορεί πλέον να διαγνώσει την ύπαρξη της νόσου με επιτυχία. Οι εταιρείες ALZHEIMER και τα κέντρα Ημέρας ALZHEIMER με νευρολόγο, ψυχίατρο ειδικά εκπαιδευμένο στη νόσο και το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό, βοηθούν τους αρρώστους και στηρίζουν τις οικογένειες πρακτικά και ψυχολογικά να αντέξουν στο δύσκολο ταξίδι της άνοιας χωρίς φόβο και να μην θεωρείται η νόσος ρατσισμός. Το Κέντρο Ημέρας ALZHEIMER Χανίων είναι η σωστή λύση σ’ όλα αυτά.